Wikipedy:Haadside-ynfo/Wisten jo dat 2010

Siden fan de wike yn 2010[boarne bewurkje]

Wike 1

In krammerke

... Bartlehiem syn namme krigen hat fan Kleaster Bethlehem, yn 1136 stifte troch Freark fan Hallum as frouljuskleaster foar Mariëngaard?
... in krammerke in bûgd stikje metaaltried is, dat brûkt wurde kin om stikken papier byelkoar te hâlden sûnder dêrfoar gatten yn it papier te meitsjen?
... it Feanbeiblaujurkje yn Nederlân slim bedrige is en allinnich noch foarkomt yn Drinte en súdeast Grinslân?
... Istanbûl de ienichste stêd op de wrâld is dy’t op twa wrâlddielen leit? Nammentlik op it Europeeske en it Aziatyske kontinint.

besjen

Wike 2

Yr. Cornelis Lely

... de Sudersee yn 1932 ôfsluten waard, wylst yr. Lely al yn 1891 syn earste plannen hjirfoar tekene hie?
... Rink van der Velde de meast lêzen Fryske skriuwer is, dat er mear as 50 boeken skreaun hat, syn ferneamdste boek De Fûke ferfilme is en dat der ek in Rink van der Veldepriis bestiet?
... it lân Malta út trije bewenne eilannen bestiet?
... minsken op de wrâld deistich 800 miljoen stikken kaugom fuort kôgje?

besjen

Wike 3

It gemaal de Dongeradielen

... it gemaal De Dongeradielen by Iezumasyl der foar soarget dat de gemeente Dongeradiel syn reinwetter kwytrekket?
... de Fryske boer Arjen Roelofs in ferneamd stjerrekundige wie?
... de Stellingwerven foardat se om 1500 hinne by Fryslân kamen, selsstannich wiene en bestjoerd waarden troch trije Stellingen?
... der foar de tekstferwurker Word troch Microsoft en de Fryske Akademy in staveringshifker ûntwikkele is?

besjen

Wike 4

Jongemastate.

... op it plak fan de Raerder Bosk al yn de 15e iuw Jongemastate stie?
... de namme Skipsleat yn Fryslân brûkt wurdt foar op syn minst fjouwer wetters en in wenwyk?
... Jesse Owens op de Olympyske Spullen yn Berlyn yn 1936 fjouwer gouden medaljes wûn?
... der yn Fryslân trije wetterskippen oan it wurk binne?

besjen

Wike 5

De Lauwersmar

... de Lauwersmar sûnt 20 novimber 2003 in nasjonaal park is.
... 12 maaie ek bekend is as de Alde Maaie.
... de Italjaanske Maria Montessori in nei har neamde ûnderwiismetoade ûntwikkele hat.
... it Afrikaansk foar 85% basearre is op it Nederlânsk?

besjen

Wike 6

... de Kanadeeske sjonger Leonard Cohen net allinnich muzyk makket, mar ek skriuwer en dichter is?
... Fryslân yn it begjin fan 1701 oergong is fan de Juliaanske op de Gregoriaanske kalinder, dat dat jier dêrom begûn op 12 jannewaris?
... Obe Postma de earste winner wie fan de Gysbert Japicxpriis?
... Dútslân yn 1916 it earste lân wie dat de simmertiid ynfierde?

Besjen

Wike 7

Swart Boumantsje

... it Swart Boumantsje, neiste famylje fan ús boumantsje, yn Grut-Brittanje tige algemien is, en sa no en dan ek wol by ús te sjen is?
... de Raerder Bosk, eartiids it terrein fan Jongema State, tsjintwurdich yn eigendom is by It Fryske Gea?
... Oranjestêd de namme is fan it haadplak fan sawol Arûba as Sint-Eustasius?
... Sjouke de Zee yn 1914 as earste besocht hat Frysk te praten yn in steatesitting, mar dat it him ferbean waard?

besjen

Wike 8

Ympresje fan de Freulepartij 2004.

... de Freulepartij yn Wommels de wichtichste keatspartij is foar jonges fan 14 oant 16 jier en al sûnt 1903 spile wurdt.
... de Ierske greve Donough MacCarty in skoft oan it Dokkumer Djip wenne hat ûnder Aldwâld en der bekend stie as de mâle greve?
... Theunis Piersma by syn oanstelling as boargemaster fan Wûnseradiel yn 1995 de earste boargemaster foar de FNP wie en de earste boargemaster fan Nederlân dy't net lid wie fan in lanlike politike partij?
... de Aldehou 183 treptreden hat?

besjen

Wike 9

Ympresje fan it kampioenskip yn 2004.

... It pealtsje fan Easterlittens de wikselpriis is foar it Iepen Frysk Kampioenskip Jeu de Pelote yn Easterlittens?
... dat by Boksum yn 1586 in fjildslach útfochten is tusken de Friezen en de Spaanske troepen út Grinslân?
... Urk en Skoklân earder eilannen yn de Sudersee wienen?
... de Boerentoer yn Antwerpen ien fan de earste wolkekliuwers fan it Jeropeeske fêstelân wie?

besjen

Wike 10

In Manske kat.

... it lichem fan in minske foar 70 oant 80% út wetter bestiet?
... de Mankske kat in opmerklik katteras is sûnder sturt? It ras is ûntstien op it eilân Man.
... Aldebiltsyl noch mar sûnt 1948 offisjeel de status fan doarp hat? Oant dy tiid foel it ûnder Froubuorren.
... de PC it âldste sportevenemint fan Nederlân is?

besjen

Wike 11

Ynstoart gebou nei de Sansibaroarloch.

... de Sânsibaroarloch, de koartste optekene oarloch ea is?
... de Kakï de maoryske namme is foar ien fan de slimst bedrige fûgels fan de wrâld?
... de Friezen ûnder kening Redbad yn 716 by Keulen in fjildslach tsjin de Franken útfochten en ek wûnen?
... Starum de âldste stêd fan de Fryske alve stêden is?

besjen

Wike 12

Willem Loadewyk fan Nassau

... Us Heit soarge hat foar twa universiteiten foar it oplieden fan dûmnys? Nammentlik dy fan Frjentsjer en Grins.
... De Burdaarder molkfarder Ruurd Wiersma ferneamd waard troch syn skilderjen en fan alles yn syn hûs beskildere hat?
... De Grykske filosoof Aristoteles ûnderrjocht joech oan de jonge Aleksander de Grutte?
... it Frysk Hânwurdboek it earste Fryske wurdboek is dat it Frysk as ferklearjende taal hat?

besjen

Wike 13

Knivskjellodden

... Knivskjellodden it meast noardlike plakje fan Jeropa is en net de Noardkaap?
... Audulf in Fryske kening wie, dy't om it jier 600 hinne nei alle gedachten in oerwinning behelle op it Frankyske buorfolk fan de Friezen?
... der yn de Waadsee in fulkaan leit? De Súdwâlfulkaan leit op twa kilometer ûnder it ierdoerflak.
... al mear as 243.376.000 minsken de Eiffeltoer besocht hawwe?

besjen

Wike 14

It Amelân

... der yn de Waadsee in Amelânske Daam lein hat dy' t rûn fan Holwert nei Bueren?
... de greven fan Hollân oant de 12e iuw bekend stienen as Fryske greven en de Nederlânske kust as Fresia (Fryslân)?
... in fariant fan de East-Germaanske taal, it Goatysk oant 'e mei yn de 16e iuw sprutsen waard op de Krim (it saneamde Krimgoatysk)?
... Ludwig van Beethoven de lêste fyftjin jier fan syn libben folslein dôf wie?

besjen

Wike 15

Terp en tsjerke fan Hegebeintum

... Piet Jetze Faber de súksesfolste keatser ea west hat en fiif kear kening wie op de PC?
... yn 1883 de fiskersramp fan Moddergat plakfûn hat, dêr't sawat alle manlju fan it doarp by ferdronken?
... de terp fan Hegebeintum de heechste terp fan Nederlân is?
... it Nederlânsk in wichtige rjochtstaal yn Yndoneezje is?

besjen

Wike 16

Mount Rusmore

... Mount Rusmore in nasjonaal park is yn de Feriene Steaten? En dat de tusken 1927 en 1941 yn rots úthoude koppen fan fjouwer Amerikaanske presidinten in wichtige toeristyske attraksje foarmje?
... Iduna, it earste Fryske literêre tiidskrift, fan 1845 oant 1862 útjûn waard troch it Ald Selskip?
... Op'e dea stean yn it keatsen it Fryske ekwifalint is foar it Ingelske matchpoint by tennis?
... de Hûndertjierrige Oarloch net 100, mar 116 jier duorre hat?

besjen

Wike 17

Hylpen

... de Kromme Knillis de namme is fan De Boarn tusken Aldskou en Akkrum, en neffens in sêge ek de namme wie fan de reus dy't dit stik fan De Boarn groeven hat?
... de "noardpoal" dêr't it kompas hinne wiist, magnetysk sjoen de súdpoal is?
... it Hylpersk, it argayske Frysk dialekt fan it havenstedsje Hylpen, in tige behâldende lûdlear en wurdskat hat, dêr't in protte fan it Aldfrysk yn bewarre bleaun is?
... de hantsjemieren Dútske seizoenarbeiders wienen dy’t fan rûchwei 1600 oant 1900 nei Fryslân, Grinslân en Hollân kamen te meanen?

besjen

Wike 18

De Aldehou yn Ljouwert

... de bibel foar it earst oersetten is yn it Frysk troch dûmny Wumkes, mei it útbringen fan it Nije Testamint yn 1933 en it Alde Testamint tsien jier letter?
... yn de Stellingwerven, it súdeastlikste part fan de provinsje Fryslân, besuden de Tsjonger, oan de iggen fan de Linde, gjin Frysk praat wurdt, mar in Nedersaksysk dialekt, it Stellingwerfsk?
... de Aldehou likernôch 40 meter heech is en 1,68 meter út it lead hinget nei it noardwesten?
... de Bastille yn Parys net mear oereinstiet?

besjen

Wike 19

In ûleboerd fan it type Mid-Fryslân.

... ûlebuorden allinnich op Fryske buorkerijen foarkomme en dat der seis farianten fan binne?
... de Waadeilannen yn it bûtenlân de Fryske eilannen neamd wurde?
... Rinfuorgen, dy't soldaten beskermje tsjin fijannich fjoer, al troch it Romeinske leger brûkt waarden? De tapassing op grutste skaal hat lykwols yn de Earste Wrâldkriich west.
... it rekord fierljeppen op 21,01 meter stiet en dat dizze ôfstân sprong waard op 22 augustus 2009 troch Bart Helmholt?

besjen

Wike 20

De Wâlden

... Nymwegen de Fryske namme is foar Nijmegen, Utert foar Utrecht en De Haach foar Den Haag?
... eartiids de Keningsroede in Fryske lingtemjitte wie, krekt sa as de jellen, de foet en de tomme?
... de omkriten fan de Wâlden in eigen karakter hawwe en de bewenners ferskate bynammen?
... it Wangereagersk op it Dútske Waadeilân Wangereach sprutsen waard en dat de taal yn 1950 foarfêst útstoar?

besjen

Wike 21

In kompaktskiif

... de beprinte side fan in kompaktskiif de kwetsbare side is, omdat allinnich yn it tinne laachje aluminium op dy side alle ynformaasje stiet?
... de Fryske Parsepriis alle jierren útrikt wurdt oan immen dy't yn it (Fryske) nijs stien hat, sûnder dêrby de parse te sykjen of te mijen?
... de Spaanske arsjitekt Antonio Gaudi, de ûntwerper fan de Sagrada Familia wie?
... minsken yn harren sliep alle tsien oant fyftsjin minuten omkeare?

besjen

Wike 22

In hunebêd

... de Skierstins yn Feanwâlden de lêste oerbleaune stins yn Fryslân is dy't net ôfbrutsen is? De stins komt út de 14e iuw en is it ienige oerbleaune stienhûs.
... in tongbrekkerssechje in wurd of in sin is, dêr't de útspraak problemen fan jaan kin?
... Hunebêden foarkomme yn hiel noardwest-Jeropa en dat fan de 54 hunebêden yn Nederlân der 52 in de provinsje Drinte steane? Der binne guons mei ynskripsjes en fersiersels yn de stien beitele.
... fan al it wetter op de wrâld mar 3% swietwetter is en dat dêrfan mar 30,6% floeiber is?

besjen

Wike 23

De Stiennen Man

... yn 734 it Fryske leger fan kening Poppo by Jirnsum ferslein waard troch de Franken wêrtroch in ein kaam oan it ûnôfhinklike Fryske keninkryk?
... Caspar de Robles, steedhâlder fan Fryslân en Grinslân, de ienige 'Spanjert' út de Tachtichjierrige Oarloch wie dêr't posityf oer tocht waard en dy mei it stânbyld de Stiennen Man eare is?
... de Brandaris spesjale fûgelferljochting hat om foar te kommen dat fûgels tsjin de toer oan fleane?
... Donald Duck yn Finlân ferbean west hat omdat hy gjin broek oan hat?

besjen

Wike 24

Beringlânbrêge

... in dei op Fenus langer duorret as in Fenusjier? De planeet draait yn 225 dagen rûn om de sinne, maar hat 244 dagen nedich foar in rotaasje om syn as.
... dat Aazje en Noard-Amearika op ferskate tiden yn it ferline troch de Beringlânbrêge mei inoar ferbûn west hawwe?
... dat Rokamadoer nei Loerdes it meast besochte beafeartsplak fan Frankryk is?
... de minske út 206 ferskate bonken bestiet?

besjen

Wike 25

De Komeet fan Halley.

... de Komeet fan Halley ien kear yn de 76 jier tichtby de ierde komt en oan de himel te sjen is?
... ûnder keizer Antoninus Pius it Romeinske Ryk syn grutste útwreiding berikte en dat syn lange bewâld, fan 138 oant 161, in tiidrek wie fan frede en wolfeart dêr't it keizerryk ta grutte bloei yn kaam?
... Kening Hindrik VIII fan Ingelân seis kear troud west hat?
... der yn parten fan Grinslân ek Frysk sprutsen wurd en yn in part fan Fryslân Grinslannersk?

besjen

Wike 26

Gysbert Japiks

... dat it Wilamowytsersk, in taaltsje dat sprutsen wurdt yn it stedsje Wilamowice (Wilamowytsersk: Wymysau), yn it middensuden fan Poalen op 'e grins fan 'e provinsjes Heech-Sileezje en Lyts-Poalen ek troch it Frysk beynfloede is?
... dat it stribjen fan de Fryske beweging al begûn doe't Gysbert Japiks yn de 17e iuw syn gedichten skreau en dat elkenien dy't him of har ynsette of ynsetten hawwe foar it behâld en fersterkjen fan de Fryske taal en kultuer der ta rekkene wurde?
... dat de earste symfonyën fan Wolfgang Amadeus Mozart publisearre waarden yn 1764 doe't hy noch mar 8 jier âld wie?
... der hast 7.000 talen op de wrâld sprutsen wurde?

besjen

Wike 27

Grienlân

... Grienlân te noardeasten fan Kanada mei in oerflakte fan 2.166.086 km² it grutste eilân fan'e wrâld is?
... der alle jierren net ien, mar twa Alternative Alvestêdetochten holden wurde?
... it Ardennenoffensyf it lêste grutte offensyf fan Nazi-Dútslân wie yn de Twadde Wrâldkriich en Hitler dêrmei in fierdere opmars fan de Alliearden tocht op te kearen en de kriich oan it westfront ta in ein te setten?
... de heechste libbende beam fan de wrâld yn Kalifornje stiet en dat dizze 115,55 meter heech is?

besjen

Wike 28

Tadema's mole by Boalsert.

... it Westlauwersk Frysk (koartwei: Frysk) acht dialekten hat?
... Vincent van Gogh, ien fan de grutste keunstskilders ea, by syn libben mar ien skilderij ferkocht hat?
... der yn 1811 sa'n 2.400 mûnen yn Fryslân stienen, dêr't tsjintwurdich noch mar sa'n 150 mûnen fan oer binne?
... it lytste lân fan de wrâld Fatikaanstêd is? It lân beslacht mar 0,44 kante kilometer.

besjen

Wike 29

De Klokkestoel fan De Fochtel.

... de PC hâlden wurdt op de 5e woansdei fan july?
... mear as sechtich klokkestuollen yn Fryslân stean, as lossteand bouwurk op in tsjerkhôf of op in begraafplak?
... Frysk Damjen (ek wol Oer Alles Hinne neamd), de Fryske fariant is fan it "gewoane" ynternasjonale damjen en al sûnt de 17e iuw yn Fryslân spile wurdt?
... it heechste gebou fan de wrâld de Burj Khalifa mei 828 meter is? De wolkekliuwer stiet yn Dûbai.

besjen

Wike 30

Menno Simons

... Menno Simons, de tsjerkeherfoarmer en nammejouwer fan de Menisten (Dopersken), berne is yn it Fryske doarp Wytmarsum?
... baron Pierre de Coubertin de oprjochter is fan de moderne Olympyske Spullen?
... Ljouwert is ûntstien út trije terpen op de râne fan de Middelsee, te witten de terpen Aldehou, Nijehou en Hoek?
... de djipste mar fan de wrâld mei in djipte fan 1.657 meter de Baikalmar yn Sibearje, Ruslân is?

besjen

Wike 31

De Achmeatoer

... de Achmeatoer 115 meter heech is en 24 ferdjippings hat en dêrmei heechste gebou fan Ljouwert en tagelyk fan Fryslân en de rest fan hiel Noard-Nederlân?
... Simon Vestdijk berne waard yn Harns en dat yn in oantal boeken fan him dat stedsje werom komt as Lahringen?
... Elvis Presley in twillingbroer hie mei de namme Garon, dy't by de berte ferstoarn is, en dat Elvis' twadde namme dêrom Aron is?
... de ienichste fûgel dy’t efterút fleane kin de kolibry is?

besjen

Wike 32

... dat der yn de Midsiuwen ridders bestienen dy't tagelyk ek muonts wienen? Sokke ridders hearden ta de Oarder fan de Timpeliers.
... de hantsjemieren eartiids seizoenarbeiders út Dútslân wienen dy't yn Westerlauwersk Fryslân kamen om te meanen omdat hjir mear jild fertsjinne wurde koe as thús?
... yn de sin "the quick brown fox jumps over the lazy dog" alle letters steane dy't op it kaaiboerd brûkt wurde?
... ús sinnestelsel acht planeten en 153 moannen hat?

besjen

Wike 33

De Waadsee

... yn Flevolân nei de ynpoldering hûnderten skipswrakken fûn binne? De âldste datearje út de Midsiuwen en wienen fral fiskers- en frachtskippen.
... de roman Ivanhoe troch Sir Walter Scott de earste populêre histoaryske roman wie (1820) en de oanset ta in hiel nij sjênre yn de literatuer?
... de Waadsee yn Nederlân en Dútslân koartlyn op de Wrâlderfgoedlist fan de UNESCO setten is?
... de Bibel it meast lêzen boek is?

besjen

Wike 34

Skilderij fan Peter Stuyvesant

... de Wytsings al 500 jier lyn foar Kristoffer Kolumbus Amearika ûntdutsen hawwe? By L'Anse aux Meadows oan de kust fan Nijfoundlân yn Kanada hawwe sy destiids in delsetting festige.
... de Elbroes en net de Mont Blanc de heechste berch fan Jeropa is?
... Peter Stuyvesant dy't in wichtige rol spile yn de skiednis fan New York berne is yn Fryslân, syn berteplak is net hielendal wis mar wie fermoedlik Pepergea.
... de âldste beam fan de wrâld in spjirre fan 9.550 jier is en yn Sweden stiet?

besjen

Wike 35

Sân Wrâldswûnders

... fan de oarspronklike Sân Wrâldswûnders út de Aldheid allinnich de Piramide fan Cheops noch bestiet en de rest allegear fergien is?
... troch de Fryske Steaten yn febrewaris 1782 as earste gewest fan de Nederlânske Republyk en nei Frankryk as twadde fan de wrâld de ûnôfhinklikens fan de Feriene Steaten erkend waard?
... papier in Sineeske útfining is, nammentlik dien troch Kai Lun yn 105?
... de grutste woastine fan de wrâld de Sahara is? Dizze woastine is 9 miljoen km² grut.

besjen

Wike 36

Goudene munt fan Nepos

... it Frysk folksliet "De Alde Friezen", skreaun is troch Eeltsje Halbertsma? Troch Jacobus van Loon is it liet bewurke, de melodij is fan "Vom hoh'n Olymp", troch Heinrich Christian Schnoor?
... Julius Nepos feitlik de lêste keizer wie fan it West-Romeinske Ryk en net Romulus Augustulus?
... de Snitswike alle jierren fan ôf de earste freed fan augustus hâlden wurdt en jildt as it grutste binnenwetter evenemint fan Jeropa?
... de âldste minske ea 122 jier wurden is? It wie de Frânske Jeanne-Louise Calment dy’t dizze leeftyd helle.

besjen

Wike 37

Rin fan de A7.

... likernôch 90% fan de befolking op de ierde op it noardlik healrûn wennet en mar 10% op it súdlik healrûn?
... Frisistyk de stúdzje is nei de Fryske taal, kultuer en literatuer op wittenskiplik nivo?
... de Rykswei 7 fan Saandam nei Nijeskâns mei in langte fan likernôch 236 kilometer de langste rykswei fan Nederlân is?
... de Aldebiltdyk goed 14 kilometer lang is en dêrmei de langste strjitte fan Fryslân en fan Nederlân?

besjen

Wike 38

Montreal

... Fuotbalferiening LAC Frisia 1883 fan Ljouwert de âldste fuotbalklup fan Fryslân is?
... Montreal yn Kanada de twad-grutste Frânsktalige stêd op de wrâld is? Mei 3,5 miljoen ynwenners yn de stedekloft is it de grutste stêd yn de Frânsktalige provinsje Kebek.
... it parlemint fan Man, it Tynwald, it âldste ûnûnderbrutsen funksjonearjende parlemint fan 'e wrâld is? It waard al oprjochte yn 979.

besjen

Wike 39

Byld fan de Akashi-Kaikyo Brêge.

... de Akashi-Kaikyō Brêge yn Japan mei 1990,8 meter de langste hingbrêge fan de wrâld is?
... de ekonomy fan de Amearikaanske steat Kalifornje de achtste grutste ekonomy fan de Ierde is?
... it Sealtersk it lêste oerbleaune dialekt fan it Iemsfrysk is? It hat likernôch 2.250 sprekkers en wurdt sprutsen yn Sealterlân.

besjen

Wike 40

Mount Scenery

... it Navidukt Krabbersgat by Inkhuzen dat yn 2003 iepene waard it earste navidukt is dat ea boud is?
... Mount Scenery op Saba mei de ynfiering fan de nije steatkundige ferhâldings yn it Keninkryk der Nederlannen yn 2010 it heechste punt fan Nederlân wurden is?
... yn 28 n.Kr. der in fjildslach wie tusken Friezen en Romeinen, de saneamde slach fan Baduhenna, dêr't de Friezen de oerwinning yn hellen?
... De Wûnsliny in liny út de Twadde Wrâldkriich wie, de lêste ferdigeningsliny foar de Ofslútdyk?

besjen

Wike 41

In stikelbaarch

... it liet Wêr Bisto fan Twarres neist yn Nederlân ek yn Belgje op ien stiet hat op de hitlist?
... de moanne in diameter hat fan 3.475,6 kilometer?
... in stikelbaarch mear as 5.000 stikels hat?
... it djipste punt yn see de Marianentrôch is? It leit deunby de Noardlike Marianen en is 11.035 meter djip.

besjen

Wike 42

Erwin Rommel yn de midden.

... de Flevomar in mar west hat op it plak dêr't no parten fan de Iselmar, de Markermar en Flevolân lizze?
... in autodidakt immen is dy't syn kennis troch selsstúdzje krijt? Ferneamde foarbylden fan autodidakten binne Eise Eisinga, Leonardo da Vinci en Vincent van Gogh.
... de bynamme fan Erwin Rommel de Woastynfoks wie? Hy krige dizze bynamme nei syn súksesfolle militêre dieden yn Noard-Afrika yn de Twadde Wrâldkriich.
... de langste minske ea 2,72 meter lang west hat? Syn namme wie Robert Wadlow en hy libbe fan 1918 oant 1940.

besjen

Wike 43

Kaart fan de Stille Oseaan.

... de Universiteit Leien stifte waard op 8 febrewaris 1572 en dat it dêrmei de âldste universiteit fan Nederlân is?
... de Fryske Wikipedy op 2 septimber 2002 iepene waard en dat dizze op it stuit 44.114 ensyklopedyske siden hat?
... de Stille Oseaan mei 165,2 miljoen km² de grutste oseaan fan de wrâld is en dat it dêrmei 32% fan it totale ierdoerflak beslacht?

besjen

Wike 44

De Muorren fan Troje.

... Ype Baukes de Graaf de lêste ta de dea feroardielde yn Fryslân wie? It fûnis waard op 23 maart 1860 útfierd op it Wilhelminaplein yn Ljouwert.
... de stêd Troje út de Klassike âldheid en Grykske mytology, yn de 19e iuw troch de Dútske archeolooch Heinrich Schliemann ûntdutsen waard?
... de earste sekswinkel yn de wrâld yn 1962 iepene waard troch Beate Uhse yn Flensburch, Dútslân?

besjen

Wike 45

Lytse Foksflinter

... Johan Abma de earenamme "Mister Cambuur" draacht omdat it kluprekord by Cambuur hat wat it tal kompetysjewedstriden (452) oanbelanget?
... de totale lingte fan de bloedfetten yn in minske om-ende-by 100.000 kilometer is? Dat is te fergelykjen mei in dûbele reis om de wrâld.
... flinters mei harren poatsjes priuwe?

besjen

Wike 46

It Kataarske krús.

... de leechste temperatuer ea mjitten op ierde -89,2 °C (-128,6 °F) wie? De mjitting waard op 21 july 1983 dien op de Súdpoal.
... sûnt koarten It soldaatsje fan Barrahûs werom is op syn post? In kopy fan it orizjinele byldsje is te sjen by de pleats oan it spoar by Wurdum.
... de Kataren in ketterske beweging wie fan gnostyske kristenen út de midsiuwen, dy't troch in bloedige krústocht útmoarde binne?

besjen

Wike 47

... Abe Lenstra ek trener west hat fan SK It Hearrenfean? Hy wie in skoftsje intrim-trener en fuotballer.
... der alle fiif moannen earne op ierde in sinnefertsjustering sichtber is? Likernôch ien kear yn de 16 moannen is der in folsleine sinnefertsjustering.
... it Deenske eilân Faaneach it noardlikste fan alle bewenne eilannen yn 'e Waadsee is?
...dat der yn de stêd Grins yn earder tiden in rûne tsjerke stien hat (de Sint-Walburgtsjerke) mei in trochsneed net folle lytser as de Dom fan Aken? Se waard yn 1627 sloopt.

besjen

Wike 48

... Nij-Seelân en Tasmaanje troch de út Grinslân ôfkomstige ûntdekkingsreizger Abel Tasman ûntdutsen binne?
... Us Leaffrou fan Sânwâlden in merakelse Marijebyltnis is dy't fereare wurdt yn de Sint-Fransiskustsjerke yn Boalsert?
... de Eskimo's mear as 100 wurden foar snie hawwe? Dat grutte oantal komt benammen trochdat Eskimo's foar alle ferskiningsfoarmen fan snie in apart wurd kenne.

besjen

Wike 49

... it heechste punt fan Fryslân it Fjoerboetsdún is op Flylân, op goed 40 meter hichte?
... eartiids yn de klassike âldheid en midsiuwen de sinne as it sintrum fan ús sinnestelsel steld waard en dat wrâldbyld it geosintrisme neamd wurdt? Letter waard kaam it heliosintrisme fan Kopernikus dêrfoar yn 't plak.
... Jan van Riebeeck op 6 april 1652 de Kaapkoloanje stifte en ek de earste gûverneur fan de koloanje dêr wie?

besjen

Wike 50

... De neandertaler eartiids ek yn Fryslân west hawwe? Yn Wynjewâld, Ealahuzen en Aldeholtpea binne fûstbilen fûn fan neandertalers.
... Súd-Sûdan de jongste steat is op ierde? Yn 2011 waard it lân ûnôfhinklik fan Sûdan.
... it Waadeilân Langli by leechwetter oer in trije kilometer lange ferhege seewei te berikken is?

besjen

Wike 51

... mei it Ferdrach fan Ferdun yn 843 de fûneminten lein waarden foar it moderne Jeropa?
... de saksofoan in útfining is fan Adolphe Sax? It earste eksimplaar waard troch him yn 1840 makke en op 28 juny 1846 krige hy der yn Frankryk patint op.
... Dútslân út 16 dielsteaten bestiet en dat de grutste dêrfan de Frijsteat Beieren is?

besjen

Wike 52

... de bestjoerbere ûnderseeboat in Nederlânske útfining is? De earste waard boud yn 1620 troch Cornelis Jacobsz. Drebbel.
... de slach by Lyon op 19 febrewaris 197 ien fan de grutste slaggen út de klassike âldheid wie? Yn dizze slach stienen twa Romeinske legers, mei yn totaal 150.000 soldaten tsjinoer inoar.
... it ferske Marije Maria fan Reboelje jierrenlang op 1 stie yn de Fryske Top 100, mar dat yn 2008 Cliffs of Moher fan Gurbe Douwstra boppe-oan stie?

besjen

Wike 53

Amfiteater

... fierljeppen net allinnich dien wurdt yn Fryslân, mar dat der ek ferienings binne yn Utert en Grinslân?
... it amfiteater fan Nymwegen it ienichste bekende Romeinske amfiteater fan Nederlân west hat? It waard yn de 2e iuw boud en is wis oant yn de 3e iuw yn gebrûk west.
... it folksliet fan Nederlân, it Wilhelmus, it âldste folksliet fan de wrâld is? It waard tusken 1568 en 1572 skreaun.

besjen

Wike 54

In folwoeksen blauwe finfisk.

... de blauwe finfisk it grutste bist op ierde is? It mantsje kin 25 meter lang wurde, it wyfke 30 meter.

besjen

Wikipedy:Haadside-ynfo/Wisten jo dat 2010

Siden fan de wike yn 2010[boarne bewurkje]

Navigaasjemenu

Sykje