Fryske stêden

Sleat

Drylts

Hylpen

Der binne fan âlds alve Fryske stêden yn Westerlauwersk Fryslân. De measte dêrfan binne ûntstien, net troch't se stêdsrjochten fan in hear krigen, mar trochdat it omlizzende lân harren as stêden erkend hat. Meidat de measte hannel earder mei it westen plakfûn en dêr ek de bêste ferbiningen mei see wiene, lizze de measte stêden yn it westen fan de provinsje; mar twa lizze eastlik fan de eardere Middelsee, nammentlik Ljouwert en Dokkum..

Stedsfrysk

Yn sân fan de alve stêden wurdt neist it Frysk in eigen dialekt sprutsen, nammentlik it Stedsk. Dizze sân dialekten binne:

• Ljouwertersk
• Snitsersk
• Frjentsjertersk
• Harnzersk,
• Boalsertersk
• Dokkumersk
• Starumersk

Alvestêdetochten

As it sterk iis is, wurdt winters de ferneamde Alvestêdetocht op redens hâlden. Dêrneist wurdt de Alvestêdetocht yn organisearre ferbân noch op ferskate oare wizen ôflein, de Kuier- en Fyts-alvestêdetochten binne dêr de bekendste fan.

Alve stêden

De stêden fan it kertier:

Namme	Gemeente	Ynwenners (1 jannewaris 2023)	Stêdsrjochten
Ljouwert	Ljouwert	96.190	1285 (as Nijehou; foar it earst neamd as stêd yn in oarkonde 1435 (as Ljouwert)
Snits	Súdwest-Fryslân	35.020	1456 (offisjeel; yn de 13e iuw al inkele stêdsrjochten)
Drylts	Súdwest-Fryslân	3.050	1268
Sleat	De Fryske Marren	715	1426 (foar it earst neamd as stêd yn in oarkonde)
Starum	Súdwest-Fryslân	965	1118
Hylpen	Súdwest-Fryslân	860	1225 (nei alle gedachten)
Warkum	Súdwest-Fryslân	4.570	1399
Boalsert	Súdwest-Fryslân	10.120	1455
Harns	Harns	15.095	1234
Frjentsjer	De Waadhoeke	13.015	1374
Dokkum	Noardeast-Fryslân	12.965	1298

Alle stêden, mei útsûndering fan Starum hawwe de status fan beskerme stedsgesicht.

Boarnen, noaten en/as referinsjes: