Frozen (film út 2013)

	Frozen
	film
	(Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy)
	makkers
regisseur	Chris Buck; Jennifer Lee
produsint	Peter Del Vecho
senario	Jennifer Lee
basearre op	De Sniekeninginne fan ; Hans Christian Andersen
muzyk	lieten:; Robert Lopez; Kristen Anderson-Lopez; filmmuzyk:; Christophe Beck
filmstudio	Walt Disney Animation Studios
distribúsje	Walt Disney Studio ; Motion Pictures
	spilers
haadrollen	Kristen Bell; Idina Menzel
byrollen	Jonathan Groff; Josh Gad; Santino Fontana; Alan Tudyk
	skaaimerken
lân/lannen	Feriene Steaten
premiêre	19 novimber 2013
foarm	lange tekenfilmmusical
sjenre	romantyske fantasy-; aventoerekomeedzje
taal	Ingelsk
spyltiid	102 minuten
	budget en resultaten
budget	$150 miljoen
opbringst	$1.291 miljoen
prizen	2× Oscar; 2× Golden Globe; 2× Grammy Award; 1× BAFTA; 5× Annie Award; 1× Saturn Award
	filmsearje
filmsearje	Frozen
● folgjend diel	Frozen II

Frozen is in Amerikaanske romantyske fantasy-aventoerekomeedzjefilm út 2013 yn 'e foarm fan in lange kompjûteranimearre tekenfilm musical. De film, de 53e jûnfoljende tekenfilm dy't makke waard troch de Walt Disney Animation Studios, stie ûnder rezjy fan Chris Buck en Jennifer Lee. De wichtichste rollen waarden ynsprutsen troch stimaktrises Kristen Bell en Idina Menzel. De titel betsjut "Beferzen". It ferhaal, dat ynspirearre is troch it mearke De Sniekeninginne, fan 'e Deenske skriuwer Hans Christian Andersen, giet oer in manmoedige jonge prinsesse dy't ûnferskrokken ôfset mei in fernimstige iishouwer, syn trouwe rindier en in naïve libbene snieman om har fan har ferfrjemde suster te finen dy't mei har boppenatuerlike izige krêften by fersin foar in ivige winter yn harren keninkryk soarge hat.

Frozen krige oer it algemien tige positive resinsjes fan 'e filmkritisy, en woeks yn 'e bioskopen út ta de meast opbringende animaasjefilm aller tiden. De film waard bekroane mei twa Oscars, twa Golden Globes, twa Grammy Awards, in BAFTA, fiif Annie Awards en ferskate oare prizen. Troch it ûnbidige súkses waard Frozen it begjin fan in mediafranchise mei deselde namme. Yn 2019 kaam in ferfolchfilm út ûnder de namme Frozen II, nei't yn 2015 al de koarte film Frozen Fever ferskynd wie. Oer de produksje fan Frozen waard yn 2014 de dokumintêre The Story of Frozen: Making a Disney Animated Classic makke.

Plot

De achtjierrige kroanprinsesse Elsa fan Arendelle besit in foarm fan magy dêr't se iis en snie mei kreëarje kin. Se brûkt har tsjoenderij gauris om har jongere suske Anna, mei wa't se trije jier skeelt, te fermeitsjen. Nei't Elsa op in kear by fersin Anna mei har magy ferwûnet, nimmen harren âldelju, de kening en keninginne fan Arendelle, Elsa en de bewusteleaze Anna mei nei de trollen dy't yn 'e wyldernis fan it keninkryk libje. De lieder fan 'e trollen, Grand Pabbie ("pake"), genêst Anna fan 'e flits magy dy't har yn 'e holle rekke hat. Dêrby nimt er al har oantinkens oan 'e magy fuort en warskôget er Elsa dat se leare moat om har boppenatuerlike krêften te behearskjen. De behanneling lit in wite streek efter yn it reade hier fan Anna.

Ynstee dat se Elsa mei har magyske krêften oefenje litte op in plak dêr't se nimmen kweadwaan kin, is de oplossing dêr't de kening en keninginne mei komme om Elsa yn it keninklik kastiel te isolearjen fan 'e bûtenwrâld en har oan te trúnjen om har krêften hielendal te ûnderdrukken. Elsa, dy't sels alderraarst skrokken is fan wat Anna oerkaam, besiket har suske neitiid te beskermjen troch alle kontakt mei har ôf te kapjen. Anna, dy't gjin oantinken mear oan 'e magy of har ferwûning hat, en dy't mient dat se mei de wite streek yn har hier berne is, begrypt der neat fan en fielt har ôfwiisd. Underwilens docht bliken dat de magyske krêften har net maklik ûnderdrukke litte, wat Elsa almar ûnwisser fan harsels makket. As Elsa tolve jier is en Anna njoggen, komme de kening en keninginne op in reis om as harren skip yn in stoarm te sink giet, sadat de beide famkes isolearre faninoar efterbliuwe. Meitiid reitsje se folslein faninoar ferfrjemde.

As Elsa ienentweintich jier en dêrmei mearderjierrich wurdt, sil har kroaning ta regearjend keninginne fan Arendelle plakfine. Se kin der net foarwei om dêrfoar yn it iepenbier te ferskinen, mar se is deabenaud dat har krêften har de baas wurde sille en dat se har ûnderdienen wat misdwaan sil. Dy gefoelens boazje noch oan troch de bykommende eangst foar hoe't har ûnderdienen har sjen sille as se har skriklike geheim ûntdekke. Underwilens sjocht de achttjinjierrige Anna mei langst út nei de kroaning, mei't dy deis foar de earste kear sûnt se har yntinke kin de poarten fan it keninklik kastiel iepensmiten wurde sille om gasten ta te litten.

Ta Elsa har ûnbidige opluchting ferrint de kroaning, wêrfoar't se har wantsjes útdwaan moat, sûnder swierrichheden. (De wantsjes, dy't se al draacht sûnt se trettjin jier earder Anna ferwûne, hâlde har magy net tsjin, mar binne in wurksum helpmiddel foar har om't se leaut dat se har helpe om 'e magy te ûnderdrukken.) Under de besykjende pommeranten dy't oanwêzich binne by de op 'e kroaning folgjende fiering, binne ferskate fertsjintwurdigers fan befreone lannen, ûnder wa de yntrigearjende hartoch fan Weselton en de knappe prins Hans fan 'e Sudereilannen. As Anna prins Hans moetet, is it foar har leafde op it earste gesicht, en se rekket smoarfereale. Hans beäntwurdet har gefoelens en freget har dyselde jûns noch om mei him te trouwen, dêr't se fuortendaliks har tawurd op jout.

As Anna har oansteande brêgeman oan Elsa foarstelt, heart dy raar op fan 'e plannen fan har suster. Se besiket Elsa dúdlik te meitsjen dat der fan in houlik gjin sprake wêze kin, om't se Hans noch mar in pear oeren ken. Anna is it dêr net mei iens en de beide susters reitsje midden yn 'e balseal behelle yn in heechoprinnende rûzje. As Elsa har omdraait om fuort te rinnen, pakt Anna har by de hân en skuort dêrmei ien fan har wantsjes út. Elsa, dy't dat oer it mad komt en der kjel fan wurdt, ferliest de behearsking oer har krêften en befriest by fersin in grut part fan 'e flier fan 'e balseal.

Ferfolle fan ôfgriis flechtet se nei bûten ta, efterfolge troch de ferbjustere Anna en de hartoch fan Weselton, dy't har útmakket foar in meunster. Dat makket dat Elsa op 'e nij har behearsking ferliest en de fonteinen op it binnenplak befriest. As se sjocht dat it miene folk, dat op in binnenplak gearkommen wie om feest te fieren, har mei eangst besjocht, flechtet se fuort oer it wetter fan 'e fjord, dat se foar har út befriest. Oare kant de fjord tsjocht Elsa de bergen yn, dêr't se op 'e Noarderberch, de heechste top yn 'e wide omtrek, in paleis fan iis foar harsels bout. Se is fan doel om dêr yn 'e wyldernis, dêr't se einlings frij wêze kin en net mear benaud hoecht te wêzen, as klúzneresse te libjen. Wat se net trochhat, is dat by it bouwen fan har paleis har magy hiele Arendelle oerweldiget en it keninkryk finzenset yn in ivige winter.

Tink derom: Yn de tekst hjirûnder wurdt de ôfrin fan de film beskreaun.
As jo de film sels sjen wolle, is it mooglik better dat jo it no folgjende diel fan 'e plotbeskriuwing (earst noch) net lêze.

Werom yn it paleis beslút Anna dat alles dat misrûn is, har skuld is. It is dêrom ek har taak om derfoar te soargjen dat Elsa weromkomt en de winter beëinige wurdt. Om't se der wis fan is dat Elsa nimmen oars fertrouwe sil, set se op eigen manneboet ôf de bergen yn, en jout se prins Hans yn har ôfwêzigens de lieding oer Arendelle. Yn 'e bergen giet har hynder op 'e rin by it hearren fan it spûkgûlen fan wolven, en Anna wurdt út it seal smiten en bliuwt lykme-allinne efter. Ferdwaald yn 'e kjeld en it tsjuster berikt se úteinlik de hannelspost (en sauna) fan Oaken, dêr't se de iishouwer Kristoff en syn rindier Sven moetet.

Kristoff is opgroeid as wees dy't inkeld Sven as freon hie. As achtjierrich jonkje krúste er it paad fan 'e wylde rit fan 'e kening en keninginne nei de trollen ta; hy folge harren en wie tsjûge fan 'e genêzing fan 'e lytse Anna troch Grand Pabbie. Hy en Sven waarden dêrby opmurken en adoptearre troch de froulike trol Bulda. Kristoff is it wend om hiele petearen mei Sven te fieren, wêrby't er sawol syn eigen wurden seit as dat er dy fan Sven (yn in 'rindiereftige' stim) uteret. It winterwaar is him tige min nei 't sin, mei't er syn jild fertsjinnet mei it ferkeapjen fan iisblokken om itenswaren mei koel te hâlden. Yn dizze kjeld hat nimmen dêr ferlet fan. Anna, dy't sa njonkelytsen foar it ferstân krigen hat dat se it allinne net oprêde sil, bepraat him om har te helpen by it finen fan har suster.

Underweis nei de Noarderberch wurde Kristoff en Anna oanfallen troch wolven, en as gefolch dêrfan rekket de moaie belslide fan Kristoff, dêr't er sa grutsk op is, folslein fernield. Oan 'e foet fan 'e berch treffe se Olaf, in fleurige snieman, dy't sûnder erch troch Elsa ta libben brocht is. Hy biedt oan om Anna, Kristoff en Sven nei Elsa ta te lieden. Underwilens keart it hynder fan Anna allinnich werom yn Arendelle. Prins Hans set dêrop sels ek ôf de bergen yn om Anna en Elsa te finen, mei by in groep frijwilligers. De hartoch fan Weselton stjoert syn beide liifwachten mei, en jout harren temûk opdracht om Elsa te deadzjen.

As Anna-en-dy it iispaleis berikke, seit Elsa tsjin Anna dat se har gewurde litte moat. Anna kin yn har plak wol keninginne fan Arendelle wurde, en sy (Elsa) kin dan hjir yn 'e bergen bliuwe. Dat is feiliger foar eltsenien. Anna fertelt har lykwols fan 'e ivige winter dy't Elsa by fersin oer it keninkryk ôfroppen hat, en freget har suster om dat 'gewoan' ûngedien te meitsjen. Elsa, lykwols, hat gjin idee hoe't dat moat: se kin inkeld iis en snie oproppe, mar net ferdwine litte. Se rekket oerstjoer, hellet út mei har magy en ferwûnet Anna op 'e nij, sûnder dat se it sels merkt, diskear net yn 'e holle mar yn it hert. Se makket in reuseftich sniemeunster dat Anna, Kristoff, Sven en Olaf fuortjaget. Neitiid wurdt Anna har hier stadichoan hielendal wyt en begjint se har by riten swak te fielen, dat Kristoff nimt har mei nei de trollen, dy't fuortendaliks it plan opfetsje om Kristoff en Anna oaninoar te keppeljen. Grand Pabbie stelt fêst dat troch Elsa har úthaal fan magy Anna har hert beferzen rekket. Dy flok kin inkeld tsjinholden wurde troch in die fan wiere leafde.

Underwilens berikke prins Hans en syn mannen it iispaleis, dêr't se yn in gefjocht it sniemeunster ferslane. De liifwachten fan 'e hartoch fan Weselton kringe it paleis yn en besykje Elsa te deadzjen, mar hja brûkt har magy om harren oermânsk te wurden. Se driuwe har ta it uterste en Elsa stiet op it punt om harren te deadzjen as Hans har tsjinhâldt. In grou stik iis komt op har del en se rekket bewusteleas.

Kristoff bringt Anna werom nei it keninklik kastiel, dêr't Hans, dy't fan har hâldt, har it libben rêde kin mei in tút as teken fan wiere leafde. As Hans weromkeart fan syn ekspedysje yn 'e bergen, en freget om mei Anna allinne litten te wurden, wegeret er har lykwols te tútsjen. Hy fertelt Anna gnyskjend dat er hielendal gjin gefoelens foar har hat, en dat er inkeld mei har trouwe woe om 'e troan fan Arendelle te besetten. Syn plan wie om mei Anna te trouwen om't Elsa net benei te kommen wie, en dan in ûngelok foar Elsa te beävensearjen, sadat Anna keninginne wurde soe, wêrnei't er ek Anna út 'e wei romje soe. Mar troch de omstannichheden sa't se binne, sjocht er no syn kâns skoan om yn ien kear mei sawol Anna as Elsa ôf te weven. Hy dwêstget it hurdfjoer yn 'e keamer om it kâlder te meitsjen, sadat Anna har hert flugger befrieze sil, en lit har dan allinnich en docht de doar op 't slot. Neitiid fertelt er it tsjinstfolk en de oare besykjende pommeranten dat Anna al beswykt is, mar dat se noch krekt genôch tiid hiene om mei inoar te trouwen (wat him har erfgenamt makket). Syn earste die as kening fan Arendelle is om it 'meunster' Elsa ta de deastraf te feroardieljen.

Yn 'e tuskentiid is Elsa wekker wurden yn 'e tsjerker fan it keninklik kastiel, mei grutte izerne moffen oan 'e hannen dy't har magyske krêften ûnderdrukke moatte. It metaal kin lykwols net op tsjin 'e krêft fan 'e winter, en as prins Hans mei syn trewanten yn 'e tsjerker arrivearret om 'e deastraf útfiere te litten, ûntdekt er dat Elsa ûntsnapt is. Underwilens binne Kristoff en Sven wer ûnderweis nei de bergen, mar it rindier is it dúdlik net iens mei de gong fan saken. Kristoff besiket him út te lizzen dat Hans en Anna foarinoar bestimd binne, en dat syn eigen gefoelens foar de prinsesse der net ta dogge, mar as er sjocht dat him boppe it kastiel in wiere sniestoarm foarmet, ferjit er al syn rasjonalisearrings om op 'e rêch fan Sven te springen en fjouwerjendewei de berch del te gean om Anna te rêden.

Olaf de snieman ûntdekt Anna yn 'e ôfsletten keamer en befrijt har. Se ûntsnappe út it kastiel en geane de sniestoarm yn, dêr't se yn 'e fierte Kristoff oankommen sjogge. Olaf bringt Anna oan it ferstân dat de jonge iishouwer fereale op har is, in feit dat har sels folslein ûntgien wie. Underwilens spoart Hans Elsa op, en liicht har foar dat se Anna deade hat, wat makket dat Elsa emosjoneel ynstoart. Hans lûkt syn swurd om har te fermoardzjen, mar Anna sjocht wat der geande is. Se moat kieze tusken Elsa en Kristoff, en draait Kristoff de rêch ta om Elsa te rêden. Se springt tusken Elsa en Hans yn, wêrby't se Elsa oanrekket, dy't de boarne fan alle winterkjeld is. Fan gefolgen kriget it stadige befriezen fan har hert sa'n ynpuls dat se fuortendaliks hielendal yn iis feroaret. It swurd fan Hans brekt yn stikken op har ophefte hân. As Elsa sjocht wat der bard is, rekket se der stikken fan. Se omearmet har izige suster en rout om har, en as har triennen it iis reitsje, begjint Anna te ûntteien, mei't har rêding fan har suster in die fan wiere leafde wie.

Elsa beseft dan dat leafde it missende part fan har is wêrmei't se har magy behearskje kin. No't se dat wit, is it maklik foar har om 'e winter te beëinigjen. De snie ferdwynt, de fjord rekket iisfrij en it wurdt wer simmer. Om foar te kommen dat Olaf fuortrane sil, bejeftiget se him mei in eigen sniewolkje om him tsjin 'e waarmte te beskermjen. Elsa en Anna wurde weriene en Elsa ûnthjit om nea wer de poarten fan it kastiel op 't slot te dwaan. Prins Hans wurdt yn 'e hechten set en ôffierd nei de Sudereilannen, dêr't er oan syn tolve âldere bruorren oerdroegen wurde sil. De hartoch fan Weselton wurdt foar altyd út Arendelle ferballe, en der sil gjin hannel mear mei syn lân dreaun wurde. Anna lit in nije belslide meitsje foar Kristoff, om 'e âlde te ferfangen dy't by de tocht troch de bergen ferlern gien is. Hy is dêr tige mei ynnommen, en hy en Anna wikselje in earste tút út. It docht bliken dat alle ôfgriis en wearze dy't de ynwenners fan Arendelle foar harren magyske keninginne fielden, allinne mar yn Elsa har holle bestiene. No't se oan it idee wend rekke binne, hawwe de Arendelsters der wol aardichheid oan dat Elsa nei beleavjen iis en snie oproppe kin. De film einiget as se foar har ûnderdienen yn 'e midden fan 'e simmer in iisbaan skept op it binnenplak fan it keninklik kastiel.

Rolferdieling

haadrollen

personaazje	akteur/aktrise oarspronklike ferzje	akteur/aktrise Nederlânsk neisyngronisearre ferzje
prinsesse Anna fan Arendelle (18 jier)	Kristen Bell	Noortje Herlaar
kroanprinsesse Elsa fan Arendelle (21 jier)	Idina Menzel	Willemijn Verkaik

byrollen

personaazje	akteur/aktrise oarspronklike ferzje	akteur/aktrise Nederlânsk neisyngronisearre ferzje
Kristoff (21 jier)	Jonathan Groff	Benja Bruijning
Olaf de snieman	Josh Gad	Carlo Boszhard
prins Hans fan 'e Sudereilannen	Santino Fontana	Oren Schrijver
hartoch fan Weselton (Ned. ferzje: Wesselburg)	Alan Tudyk	Reinder van der Naalt
Grand Pabbie, de lieder fan 'e trollen	Ciarán Hinds	Leo Richardson
Oaken	Chris Williams	Tony Neef
Bulda, in froulike trol	Maia Wilson	Ingrid Simons
prinsesse Anna fan Arendelle (5 jier)	Livvy Stubenrauch (praten) Katie Lopez (sjongen)	Manou Jue Cardoso
kroanprinsesse Elsa fan Arendelle (8 jier)	Eva Bella	Coco Urbanus
Kristoff (8 jier)	Tyree Brown	?
prinsesse Anna fan Arendelle (9 jier)	Agatha Lee Monn	Chelsea Hegener
kroanprinsesse Elsa fan Arendelle (12 jier)	Spencer Lacey Ganus	?
kening fan Arendelle	Maurice LaMarche	Huub Dikstaal
keninginne fan Arendelle	Jennifer Lee	Jannemien Cnossen
Sven, it rindier	Frank Welker	Frank Welker
Marshmallow, it sniemeunster	Paul Briggs	Paul Briggs
biskop	Robert Pine	Ewout Egginsk
Gerda	Edie McClurg	Edna Kalb
Kai	Stephen J. Anderson	Fred Meijer

Produksje en distribúsje

Preproduksje

Walt Disney Productions hie al yn 1937, noch foar't Snow White and the Seven Dwarfs útkaam, de earste jûnfoljende tekenfilm fan 'e studio, plannen om it mearke De Sniekeninginne, fan 'e Deenske skriuwer Hans Christian Andersen (1805-1875), te ferfilmjen. De studio rûn by dat ferhaal lykwols tsjin it probleem oan dat men gjin manear betinke koe om it personaazje fan 'e Sniekeninginne sympatyk te meitsjen foar in modern publyk. De filmplannen waarden dêrom op 'e lange baan skood.

It duorre oant de twadde helte fan 'e 1990-er jierren foar't Walt Disney Feature Animation (sa't de studio ûnderwilens hiet) nije plannen foar de ferfilming fan De Sniekeninginne begûn te ûntwikkeljen. Driuwfear dêrfoar wie it grutte súkses dat jûnfoljende tekenfilms hiene yn it tiidrek fan 'e saneamde Disneyrenêssânse (1989-1999), lykas The Little Mermaid (1989), Beauty and the Beast (1991), Aladdin (1992), The Lion King (1994), Pocahontas (1995) en Mulan (1998). It projekt waard lykwols ein 2002 skrast, doe't Glen Keane der de brui oan joech en him rjochte op in oare ferfilming dy't úteinlik Tangled (2010) wurde soe.

The Walt Disney Company bea doe oan it projekt oer te dwaan oan Pixar, mei't ferwachte waard dat de oerienkomst tusken de beide bedriuwen ferlinge wurde soe. Mar de ûnderhannelings tusken Disney en Pixar rûnen yn 2004 op 'e non. Ynstee naam Disney Pixar yn jannewaris 2006 oer, mar tsjin dy tiid wie der al gjin sprake mear fan it oerdwaan fan it Sniekeninginne-projekt.

Yn 2008, doe't Disney-baas John Lasseter regisseur Chris Buck by Sony Pictures Animation wei wist te lokjen, stelde Buck foar om 'e ferfilming fan De Sniekeninginne nij libben yn te blazen. Yn in fraachpetear fertelde er letter dat er net sasear ynspirearre waard troch it mearke, mar mear "wat oars" dwaan woe mei "de definysje fan wiere leafde", om't Disney "it 'tute-troch-in-prins'-ding al dien hie". It die bliken dat Lasseter al lange tiid belangstelling hie foar in ferfilming fan De Sniekeninginne, mei't er yn 'e 1990-er jierren tekenings út 'e preproduksjefaze fan it foargeande besykjen fan Disney sjoen hie om ta in ferfilming te kommen, dêr't er djip fan ûnder de yndruk rekke wie.

Sadwaande sette it projekt fan wat doe de Walt Disney Animation Studios kommen wie te hjitten, ûnder lieding fan Buck en Lasseter op 'e nij útein, ûnder de wurktitel Anna and the Snow Queen. It wie doe de bedoeling dat de film hântekene wurde soe ynstee fan kompjûteranimearre, en it ferhaal folge it mearke fan Andersen noch frij sekuer. Tsjin it begjin fan 2010 rûn de ferfilming lykwols op 'e nij fêst, en wol op itselde punt as yn 'e 1930-er jierren: men koe mar net in manear betinke om 'e Sniekeninginne sympatyk oerkomme te litten.

Yn desimber 2011 makke Disney in nije titel foar it projekt bekend: Frozen. Disney hie nammentlik besletten dat it floppen fan ferskate films yn 'e 2000-er jierren feroarsake wie troch it fêsthâlden oan tradisjonele mearketitels. Dy teory liek befêstige te wurden troch it súkses fan Tangled ("Betize") yn 2010, dat oarspronklik Rapunzel hjitte sillen hie. Tagelyk mei de nije titel makke Disney ek bekend dat Frozen ein novimber 2013 yn 'e bioskopen komme soe. Yn jannewaris 2012 waard fierders bekendmakke dat de film wol deeglik gebrûk meitsje soe fan kompjûteranimaasje.

Nei dy oankundiging moasten Buck en Peter Del Vecho, dy't troch Lasseter as filmprodusint oan it projekt tawiisd wie, wol wat betinke om 'e Sniekeninginne sympatyk te meitsjen. Harren oplossing wie in drastyskenien: se besleaten it oarspronklike ferhaal fan Andersen frijwol hielendal los te litten en de Sniekeninginne, dy't yn Andersen syn mearke de wichtichste antagoniste is, om te foarmjen ta kroanprinsesse Elsa, ien fan 'e protagonisten. De oarspronklike protagoniste, it earme famke Gerda, waard op har beurt omfoarme ta prinsesse Anna, de jongere suster fan Elsa. Troch de famyljedynamyk dy't op dy manear tusken de beide haadpersoanen ûntstie, waard it ferhaal einlings en te'n lêsten wurkber. It betsjutte wol dat der in nije antagonist betocht wurde moast, om't de Sniekeninginne dy rol no net mear ferfolje koe.

Produksje

Yn maart 2012 waard Jennifer Lee, dy't earder meiwurke hie oan Wreck-It Ralph, binnenhelle as senarioskriuwster. Hja skreau in skript dat basearre wie op in ferhaal fan harsels, Chris Buck en Shane Morris. Lee wie letter ek as mei-regisseur fan Buck by it projekt belutsen. Der wie foar Frozen in budget fan $150 miljoen beskikber. De lieten waarden skreaun troch it troud pear Robert Lopez en Kristen Anderson-Lopez, wylst de filmmuzyk fersoarge waard troch komponist Christophe Beck.

As eftergrûn foar Frozen waard keazen foar Noarwegen. Ferskate ferneamde Noarske gebouwen figurearje yn 'e film, wêrûnder it Kastiel Akershus út Oslo, de Nidaroskatedraal út Trondheim en de havenkade Bryggen út Bergen. In grut tal oare typysk kultureel Skandinavyske eleminten waarden yn 'e film opnommen, lykas steaftsjerken, trollen, runen, Wytsingskippen, fjordhynders en gerjochten as lutefisk. De tafoeging fan it rindier Sven, de klean fan 'e iisseagers oan it begjin fan 'e film en de fersierings op 'e belslide fan Kristoff binne net etnysk Noarsk mar Samysk. Arendelle waard ynspirearre troch Nærøyfjord, in earm fan 'e Sognefjord, de langste fjord fan Noarwegen, dy't yn 'e Wrâlderfgoedlist fan 'e UNESCO opnommen is.

Distribúsje

De distribúsje fan Frozen waard fersoarge troch Walt Disney Pictures fia syn distribúsjepoat Walt Disney Studio Motion Pictures. De film gie op 19 novimber 2013 yn premiêre yn it El Capitan Theatre yn Hollywood, en iepene dêrnei op 22 novimber yn 'e Amerikaanske bioskopen. Dêr waard Frozen beselskippe troch in nije koarte tekenfilm oer Mickey Mouse, mei as titel Get a Horse!. It soundtrackalbum Frozen, mei behalven de ferskes ek de filmmuzyk, waard op 25 novimber 2013 útbrocht troch Walt Disney Records.

Frozen kaam op 25 febrewaris 2014 beskikber as digitale download en waard op 18 maart fan dat jier útbrocht op dvd en blu-ray, op 'e nij mei as bonus de koarte film Get a Horse! Op 'e tillefyzje hie Frozen syn wrâldwide premiêre op 11 desimber 2016 yn 'e Feriene Steaten op 'e mei Disney ferbûne stjoerder ABC. Yn Nederlân waard de film op 17 desimber 2016 foar it earst op 'e tillefyzje útstjoerd op SBS 6 (de Nederlânsk neisyngronisearre ferzje) en SBS 9 (de oarspronklike Ingelsktalige ferzje).

Untfangst

Frozen ûntfong oer it algemien tige positive resinsjes fan 'e filmkritisy, dy't de film faak op geunstige wize ferlieken mei kaskreakers út 'e tiid fan 'e Disneyrenêssânse, yn 't bysûnder The Little Mermaid, Beauty and the Beast, Aladdin en The Lion King. Lof wie der ek foar de kompjûteranimaasje, de ferskes, it senario en de sang fan benammen Kristen Bell, Idina Menzel en Josh Gad.

Sa skreau Richard Roeper fan The Chicago Sun-Times dat de film "in absolút genot [wie] fan begjin oant ein." De Los Angeles Times fûn dat Frozen "in wolkomme weromkear nei treflikens [wie] foar de Walt Disney Animation Studios." Yn it tydskrift Forbes skreau Scott Mendelson dat Frozen in "ferklearring fan 'e fernijde kulturele relevânsje fan Disney" wie, en "ek in gewoan planút geweldich stikje famyljefermaak." Emma Dibdin fan Digital Spy joech de film 5 fan 5 stjerren en neamde him "in nije Disney-klassiker" en "in opwinend, blier, minsklik ferhaal dat likefaak sa grappich is dat je lûdop laitsje moatte, as dat it ferrassend en moedich is en ta neitinken stimt."

Yn The Hollywood Reporter omskreau Todd McCarthy Frozen as "energetysk, grappich en net al te kliemsk." Owen Gleiberman fan Entertainment Weekly joech de film as sifer in 8⁺ en omskreau him as in "planút betsjoenend mearke dat sjen lit dat de definysje fan wat yn tekenfilms as ferfrissend beskôge wurdt, ferskowe kin." Yn 'e krante de New York Post joech Kyle Smith de film 3¹/₂ fan 4 stjerren. Hy priizge de film as "in grut fet snieïch genot mei in emosjoneel oangripende kearn, briljante lieten yn Broadwaystyl en in slûchslimme plot." Hy skreau ek: "De earste en trêde akten binne better as de midden, dy't fral grappich wêze wol, mar it is in seldsum foarbyld fan in produksje fan 'e Walt Disney Animation Studios dy't like djip rikt as in Pixar-film."

Scott Foundas fan Variety wie minder fan 'e film ûnder de yndruk, dy't er omskreau as "formulemjittich", hoewol't er lof hie foar de stimakteurs en de technyk. Dy beide punten makken neffens him hast mar net alhiel de "wat loaie plot en it generike aard fan 'e haadpersonaazjes" goed. Hy gie fierder: "Net ien fan beide prinsessen hjir kin ek mar tippe oan […] Rapunzel út Tangled, wylst sawol Hans as Kristoff frijwat standerthelden binne oant in ridlik ferrassende plotdraaiïng yn 'e trêde akte it wat ynteressanter makket. Inkeld Olaf is neat mis mei […]."

Aktrises yn 'e rol fan Elsa (l.) en Anna (rj.) yn it ferdivedaasjepark Disneyland yn Anaheim.

De krante The Seattle Times joech Frozen 2 fan 4 stjerren, en skreau dat it "in alderprachtichste film" wie "mei syn kompjûtergenerearre fjorden en iisskulptueren en kastielynterieuren", mar dat "it wichtichste, dat al it oare byinoar hâldt – in ferhaal – spitigernôch ûntbrekt." Christy Lemire joech de film 2¹/₂ fan 4 stjerren. Se hie lof foar de bylden, de lieten en de positive boadskippen fan Frozen, mar fûn de film ek "synysk" en bekritisearre de relaasje tusken Anna en Hans dy't feroaret yn dy tusken Anna en Kristoff as "in besykjen om dingen te feroarjen sûnder se altefolle te feroarjen."

Op 'e webside Rotten Tomatoes, dy't resinsjes sammelet, hie Frozen in tige heech goedkarringspersintaazje fan 90%, basearre op 233 ûnderskate resinsjes. De konsensuskrityk fan 'e webside, gearstald út al dy resinsjes, omskreau de film as "Prachtich animearre, slûchslim skreaun en smoarfol lieten dy't meisongen wurde kinne," en as "in nij, weardich lemma yn 'e kanon fan Disney." Op Metacritic, de wichtichste konkurrint fan Rotten Tomatoes, behelle Frozen in goedkarringspersintaazje fan 74%, basearre op 43 resinsjes.

Resultaat

Opbringst

Frozen brocht yn 'e bioskopen yn 'e Feriene Steaten en Kanada $400,7 miljoen op, en yn alle oare lannen en territoaria $890 miljoen. Wrâldwiid kaam de opbringst dêrmei út op $1.291 miljoen. Ofset tsjin it budget fan $150 miljoen betsjut dat in winst fan $1.141 miljoen, hoewol't dêr de marketingkosten noch wol ôf moatte.

Dêrmei wie Frozen de meast opbringende film fan 2013, de meast opbringende animaasjefilm aller tiden, de meast opbringende Disneyfilm aller tiden en de op tolve nei meast opbringende film aller tiden. Deadline Hollywood berekkene de marketingkosten en alle oare bykommende kosten op sa'n $400 miljoen, wat betsjutte soe dat Frozen in skjinne winst behelle fan $741 miljoen. Bloomberg Business berekkene de kosten op $323 oant 350 miljoen, wat de netto winst noch grutte meitsje soe.

Doe't Frozen op 18 maart 2014 op dvd en blu-ray útkaam, waarden dêr rekôroantallen fan ferkocht. Op 'e earste dei allinnich al giene der yn 'e Feriene Steaten 3,2 miljoen eksimplaren oer de toanbank. Yn hiel 2014 waarden der 18 miljoen eksimplaren ferkocht. Ek yn û.m. it Feriene Keninkryk en Japan sette Frozen nije rekôrs mei de ferkeap op dvd en blu-ray. Tsjin jannewaris 2015 wie Frozen de bêst ferkeapjende film op blu-ray ea wurden.

Prizen

Yn 2014 waard Frozen bekroane mei twa Oscars: de priis foar bêste orizjinele liet (foar Let It Go, fan Robert Lopez en Kristen Anderson-Lopez) en de Oscar foar bêste lange animaasjefilm. De film wûn ek de Golden Globe foar bêste lange animaasjefilm en foar bêste orizjinele liet (Let It Go). Frozen waard nominearre foar trije Grammy Awards, wêrûnder dy foar bêste soundtrack foar fisuele media (Christophe Beck), en wûn de Grammys foar bêste liet skreaun foar fisuele media (Let It Go) en bêste kompilaasjesoundtrack foar fisuele media.

By de BAFTA's, de wichtichste Britske filmprizen, wûn Frozen de priis yn 'e kategory bêste animaasjefilm. By de Annie Awards, de wichtichste Amerikaanske prizen foar animaasjefilms, waard Frozen nominearre yn tsien kategoryen. De film wûn fiif prizen, foar bêste lange animaasjefilm, bêste regisseur fan in lange animaasjefilm (Chris Buck en Jennifer Lee), bêste stimaktearjen yn in lange animaasjefilm (Josh Gad), bêste muzyk yn in lange animaasjefilm (Robert Lopez, Kristen Anderson-Lopez en Christophe Beck), en bêste produksje-ûntwerp fan in lange animaasjefilm (Michael Giaimo, Lisa Keene en David Womersley).

Fierders wûn Frozen ek de Saturn Award foar bêste animaasjefilm, de Kids' Choice Award foar favorite animaasjefilm en de Critics' Choice Awards foar bêste lange animaasjefilm en bêste liet (Let It Go). De film waard ek nominearre foar û.m. de People's Choice Award foar favorite krystfakânsjefilm, de Satellite Awards foar bêste animearre of mingde film en bêste orizjinele liet, en de Hugo Award foar bêste dramatyske presintaasje (lange foarm).

Franchise

It ûnbidige súkses fan Frozen soarge derfoar dat de film it earste diel fan in mediafranchise waard, dy't ek Frozen hjit. In koarte tekenfilm, Frozen Fever kaam yn 2015 út, folge troch in koarte prequel, mei as titel Olaf's Frozen Adventure, yn 2017. It langferwachte ferfolch op Frozen, de lange tekenfilm Frozen II, gie úteinlik op 22 novimber 2019 yn premiêre. Underwilens wiene der doe ek al ferskate teäteradaptaasjes kommen: Frozen – Live at the Hyperion wie in musical út 2016, en yn 2018 gie op Broadway mei Frozen in oare musicalferzje fan 'e film yn premiêre.

Keppelings om utens

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side.

Frozen (filmsearje)
lange films
Frozen (2013) • Frozen II (2019)
koarte films
Frozen Fever (2015) • Olaf's Frozen Adventure (2017) • Myth: A Frozen Tale (2020) • Once Upon a Snowman (2020)
oar
The Story of Frozen: Making a Disney Animated Classic (2014) • At Home with Olaf (2020)