Wynmotors yn Fryslân
Der stiet in frij grut tal wynmotors yn Fryslân, mear as yn oare provinsjes fan Nederlân.
Skiednis[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
Yn de 1920-er jierren waard de Amerikaanske wynmotor ynsetten foar de polderbemealling. Nei sirka 1930 kaam der lykwols in ein oan it tiidrek fan wynbemealling en waarden de mûnen opfolge troch in hiel soad elektryske gemalen.
Tastân[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
Fan de inkele hûnderten wynmotors dy't boud binne yn Fryslân, binne no minder as fyftich oer. Dizze binne meastentiids yn fiergeande steat fan ferfal. Soms misse de blêden. Mar in pear binne noch bedriuwsklear. Yn neifolging fan de tradisjonele mole wurde de wynmotors ek restaurearre. In lyts tal moles binne, neidat se restaurearre en bedriuwsklear makke binne, fersetten nei in gebiet dêr't se wer ynsetten wurde kinne, lykas De Weerribben.
List[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
| Namme/beneaming | Plak | Boujier | Oantal blêden |
Flecht | Merk/type | Ryks- monumint |
Ofbyld |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Wynmotor Aldegea | Aldegea | ûnbekend | 18 | 4.50 m | Herkules | 
| |
| Wynmotor Aldeberkeap | Aldeberkeap | ûnbekend | 12 | 3.50 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Alde Ouwer | Alde Ouwer | ûnbekend | 18 | ûnbekend | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Aldlemmer 1 | Aldlemmer | ûnbekend | 12 | 4.50 m | Bakker | 
| |
| Wynmotor Aldlemmer 2 | Aldlemmer | ûnbekend | 12 | 3.50 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Aldlemmer 3 | Aldlemmer | ûnbekend | 18 | 3.50 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Aldlemmer 4 | Aldlemmer | ûnbekend | 12 | 3.50 m | Bakker | 
| |
| Wynmotor Aldlemmer 5 | Aldlemmer | ûnbekend | ûnbekend | ûnbekend | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Aldlemmer 6 | Aldlemmer | ûnbekend | 12 | 3.50 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Baaium | Baaium | ± 1935 | 18 | ûnbekend | Mous | ja | 
|
| Wynmotor Barfjild | Aldegea (Smellingerlân) |
ûnbekend | 18 | 3.00 m | Adema | 
| |
| Wynmotor Blesdike | Blesdike | 2005 | 18 | 5.00 m | Record-16 (gedieltlik) |
| |
| Wynmotor Broek | De Jouwer | 1915 | 18 | 3.60 m | Van der Laan | 
| |
| Wynmotor Burdaard | Burdaard | ûnbekend | ûnbekend | 4.50 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Eagum | Eagum | ûnbekend | ûnbekend | ûnbekend | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Earnewâld 1 | Earnewâld | ûnbekend | 18 | 5.00 m | Adema | 
| |
| Wynmotor Earnewâld 2 | Earnewâld | ûnbekend | 18 | ûnbekend | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Earnewâld 3 | Earnewâld | ûnbekend | 18 | 4.50 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Earnewâld 4 | Earnewâld | ûnbekend | 18 | 5.00 m | Adema | 
| |
| Wynmotor Easterlittens | |||||||
| Wynmotor Easternijtsjerk | Easternijtsjerk | ûnbekend | 18 | 3.50 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor De Feanhoop | De Feanhoop | 1921 | 30 | 11.00 m | Herkules | ja | 
|
| Wynmotor De Feanhoop 2 | De Feanhoop | 2008? | 18 | ûnbekend | ûnbekend | ja | 
|
| Wynmotor Ferwert | Ferwert | ûnbekend | ûnbekend | 2.00 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Garyp | Garyp | ûnbekend | 18 | ûnbekend | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Goaiïngaryp | Goaiïngaryp | 2007 | 18 | Slager | 
| ||
| Wymotor Greate Wierrum | Lytsewierrum | 1922 | 30 | 11.00 m | Herkules | ja | 
|
| Wynmotor Hartwert | Hartwert | ± 1925 | 18 | 4.50 m | Record | ja | 
|
| Heechhiem | Deinum | 1936 | 18 | 4.00 m | Record | 
| |
| Wynmotor De Hoeve | De Hoeve | ûnbekend | 12 | 3.50 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Itens | Itens | ± 1925 | 18 | ûnbekend | Mous | ja | 
|
| Wynmotor Jorwert | Jorwert | ± 1925 | 18 | 4.50 m | Record | 
| |
| Wynmotor Jousterp | Jousterp (Tsjerkwert) |
1924 | 30 | 10.00 m | Herkules | ja | 
|
| Klaaiterpstermûne | Easterwierrum | 1920 | 30 | 11.00 m | Herkules | ja | 
|
| Wynmotor De Knipe | De Knipe | ûnbekend | ûnbekend | ûnbekend | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Koarnjum | Koarnjum | ûnbekend | 18 | 2.40 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Koudum 1 | Koudum | 1925 | 30 | 12.00 m | Herkules | 
| |
| Wynmotor Koudum 2 | Koudum | ûnbekend | ûnbekend | ûnbekend | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Lendevallei | Wolvegea | ûnbekend | ûnbekend | 5.00 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor De Miente | Wolvegea | ûnbekend | ûnbekend | 3.50 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Molkwar | Molkwar | 1925 | 30 | 12.00 m | Herkules | ja |
|
| Wynmotor Murns | Murns | ± 1920 | 12 | 4.50 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Nijbrêge | Nijbrêge | ± 1925 | 12 | 3.50 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Nijetrine 1 | Nijetrine | ûnbekend | 12 | 3.50 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Nijetrine 2 | Nijetrine | ûnbekend | 12 | ûnbekend | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Nijetrine 3 | Nijetrine | ûnbekend | 12 | 2.50 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Nijetrine 4 | Nijetrine | ûnbekend | 12 | 3.50 m | Bakker | 
| |
| Wynmotor Nijetrine 6 | Nijetrine | ûnbekend | 12 | 2.50 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Nijetrine 7 | Nijetrine | ûnbekend | 18 | 4.00 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Nijetrine 8 | Nijetrine | ûnbekend | 12 | 5.00 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Nijetrine 9 | Nijetrine | ûnbekend | 18 | ûnbekend | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Rinsumageast | Rinsumageast | ± 1920 | 12 | 3.50 m | Record | 
| |
| Wynmotor Rûgehuzen | Rûgehuzen | ± 1920 | 18 | 4.50 m | ûnbekend | 
| |
| De Skarmole | It Heidenskip | 1920 | 30 | 10.00 m | Herkules | ja | 
|
| Foarhinne Mole Schokker | Nijetrine | ûnbekend | 21 | 6.00 m | Record | 
| |
| Wynmotor Sibrandahûs | Sibrandahûs | ûnbekend | 12 | 2.50 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Sint Nyk | Sint Nyk | ûnbekend | 18 | 4.50 m | Record | 
| |
| Wynmotor Skarsterbrêge 1 | Skarsterbrêge | ûnbekend | ûnbekend | 5.00 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Skarsterbrêge 2 | Skarsterbrêge | ûnbekend | 18 | 4.50 m | Mous | 
| |
| Wynmotor Spangea | Spangea | ûnbekend | ûnbekend | 4.50 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Strobos | Strobos | 1923 | 30 | 10.00 m | Herkules | ja | 
|
| De Sulveren Roas | Easterlittens | ± 1920 | 18 | ûnbekend | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Terherne 1 | Terherne | ûnbekend | 18 | 4.50 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Terherne 2 | Terherne | ûnbekend | 8 | ûnbekend | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor De Tynje | De Tynje | ûnbekend | 8 | 2.50 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Turns | Turns | 1922 | 30 | 11.00 m | Herkules | ja | 
|
| Wynmotor Twellingea 1-súd | Twellingea | 1929 | 21 | 6.00 m | Herkules | ja | 
|
| Wynmotor Twellingea 2-noard | Twellingea | 1920 | 12 | 5.50 m | Herkules | ja | 
|
| Wynmotor Winsum | Winsum | 1925 | 18 | ||||
| Wynmotor Weidum 1 | Weidum | 1920 | 30 | 12.00 m | Record-8 | ja | 
|
| Wynmotor Weidum 2 | Weidum | ûnbekend | 6 | ûnbekend | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Wurdum | Wurdum | ûnbekend | 18 | 4.50 m | ûnbekend | 
| |
| Wynmotor Ysbrechtum | Ysbrechtum | ûnbekend | 12 | ûnbekend | ûnbekend | ja | 
|
Sjoch ek[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
- Boppestean artikel is ien fan de oersjochsartikels yn de searje oer Arsjitektuer yn Fryslân