Muntsjesyl

Slûs fan Muntsjesyl yn it Syldjip

Rust Roest yn 2009

Muntsjesyl, earder Muontsjesyl, is in doarp yn de gemeente Noardeast-Fryslân. Foar de gemeentlike weryndieling fan 2019 wie it it meast eastlike fan de 12 doarpen yn de gemeente Kollumerlân. It doarp hat likernôch 500 ynwenners.

It doarp leit oan de Muntjesylster Ryd, tsjin Grinslân oan. It doarp hat tsjintwurdich in passantehaven.

Súdlik fan it doarp leit in âlde bôgebrêge fan 1802, it Pypke neamd.

Skiednis

Muntsjesyl is in kûmdoarp dat yn de lette midsiuwen ûntstien is by de yn 1476 troch Sistersjinzer mûntsen fan Gerkeskleaster sleine slûs yn de Lauwers, dy't it troch harren bedike lân beskermje moast. De slûs is in tal kearen ferlein en fernijd. Oan de ein fan de 16e iuw waard ferdigeningsskâns oanlein. De bou fan de tsjintwurdige slûs yn 1741 foarme in ûnderdiel yn de ferbettering fan it Syldjip en de Muntjesylster Ryd.

Bouwurken

Herfoarme tsjerke

It hat lang duorre foar't Muntsjesyl sels in tsjerke krige. Dy is der kommen mei in subsydzje fan de Steaten yn 1655. It liket derop dat de Boerumers der net folle foar fielden, want der is tsien jier oer de bou dien. Op 13 augustus 1665 hold ds. Johannes de Grauw syn earste preek yn de nije tsjerke. Oant 1856 ta waarden de tsjerketiden oanjûn troch in hoarn. Der waard om de safolle tiid wer wat oan de tsjerke ferboud. Yn 1899 waard besletten om it ris goed oan te pakken. De arsjitekt H.A. Zondag krige de opdracht om in fernijde tsjerke te ûntwerpen. Zondag liet him ynspirearje troch de Renessânse. Boerum en Muntsjesyl foarmje altyd noch in tsjerklike kombinaasje.

Muntsjesyl hat in oargel út om 1755 hinne. Wa't it boud hat is net bekend. Wis is dat de barokke kast makke is foar rooms-katolike skûltsjerke 'In den Toren' te Amsterdam . Fia de grifformearde tsjerke yn Ommen is it yn Muntsjesyl te lâne kommen. Yn 1985 hat de oargelbouwer A.J. Opten it ûnder hannen hân.

Oare bouwurken

De grifformearde tsjerke, dy't tsjerklik ta Grinslân rekkene wurdt, boude yn 1913/14 in nije tsjerke. It ûntwerp wie fan de bekende Grinzer tsjerke-arsjitekt Egbert Reitsma.

Yn it doarp stiet de yn 1856 boude nôtmûne Rust Roest, dy't ek wol de Muntsjesylster Mûne neamd wurdt. De mûne is in reiddekte achtkante stellingmûne mei stiennen ûnderbou.

Deunby Muntsjesyl stiet de slûs fan Muntsjesyl, in ryksmonumint út 1882.

Mienskip

It doarpshûs hjit De Skâns.

Ferienings

• Biljertferiening Munnekezijl
• Biljertferiening De Missertjes
• iisklup De Lauwers
• muzykferiening Tida Kira
• skuttersferiening 't Mikpunt
• Fuotbalferiening De Lauwers
• Motor Toerclub Muntjeziel
• kuorbalklup De Lauwers

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

M. de Vries-Adema - Munnekezijl-Beeld van een dorp Webstee Muntsjesyl