Kollumerlân en Nijkrúslân

Kollumerlân en Nijkrúslân
	; De mûne Rust Roest, by Muntsjesyl.
	; Wapen fan Kollumerlân
lokaasje
polityk
lân	Nederlân
provinsje	Fryslân
boargemaster	Bearn Bilker (CDA)
sifers en geografy
haadplak	Kollum
grutste plak	Kollum
ynwennertal	12.853 (2017)
befolkingstichtens	117,1 / km²
oerflak	116,35 km²
● wêrfan lân	109,75 km²
● wêrfan wetter	6,60 km²
tal doarpen	12
ferkearsieren	N355, N358
skiednis
oprjochte	1851
oant 1851	Gritenij Kollumerlân
opheft	2019
opgien yn	Noardeast-Fryslân
oar
netnûmer	0511, 0594
postkoade	9291–9299, 9851–9853
tiidsône	UTC +1
simmertiid	UTC +2
webside	www.kollumerland.nl

Kollumerlân en Nijkrúslân, faak ôfkoarte ta Kollumerlân, (Nederlânsk en offisjeel: Kollumerland en Nieuwkruisland of Kollumerland c.a.; Kollumerlânsk en Pompstersk: Köllumerland en Nijkruusland; Kollumersk: Kollumerland en Nijkrúsland) wie in gemeente yn it noardeasten fan Fryslân. It hie 12.853 ynwenners (30 april 2017) en besloech in gebiet fan 116,35 km², wêrfan 6,6 km² wetter. Kollumerlân ûntstie as gritenij yn 'e fjirtjinde iuw. It hold op te bestean op 1 jannewaris 2019, doe't it opgie yn 'e nije fúzjegemeente Noardeast-Fryslân.

Gebiet

It Dokkumer Djip en it Alddjip foarmen yn it noardwesten de grins mei Dongeradiel. Yn it westen foarmen de Terpwei, de Petsleat en de Langwaerster Wei, en sa fierder tusken De Westerein en Sweagerbosk troch de grins mei Dantumadiel. Yn it suden foarmen de Swadde, de Swaddesleat, de Hessewei en de Lauwers de grins mei Achtkarspelen. En yn it easten en noardeasten foarmen de Alde Lauwers, it Mûntsjesylsterryd, it noardlik part fan de Stêdswei en sa fierder nei de Sâltkamper Ril de grins mei Grinslân.

Skiednis

Oant en mei de 14e iuw wie Kollumerlân in part fan Dantumadiel. Dêrnei waarden der twa nije gritenijen neamd: Eastbroeksterlân, eastlik fan Dantumadiel, en Kollumerlân, om Kollum hinne. Yn 1443 sleaten beide gritenijen in ferbûn mei Grins. Wylst Grins dêr it bewâld hie, makken de Fetkeapers út de beide gritenijen it de Skieringers lestich.

Yn 1497 naam Albrecht fan Saksen it bewâld yn Fryslân oer, en ferbruts de bân mei Grins. Mar yn 1515 keas Kollumerlân foar Gelre, en bleau oant 1523 Geldersk. Yn dy tiid waard der allinnich noch sprutsen fan "Kollumerlân", mar doe't begûn waard mei it bedykjen fan it Krúslân waard dat, oant 1578 as in selsstannige gritenij bestjoerd.

De gritenij Kollumerlân waard yn 1851 in gemeente nei de ynfiering yn Nederlân fan de gemeentewet fan Thorbecke. By it ôfdamjen fan de Lauwerssee krige Kollumerlân der yn ien kear in grutte lape lân by yn de foarm fan de platen dy't oan de súdkust fan de see lein hienen. Op 1 jannewaris 2019 waard Kollumerlân opheft en gie it yn 'e mande mei Dongeradiel en Ferwerderadiel op yn 'e nije gemeente Noardeast-Fryslân.

Plakken

It haadplak fan de gemeente wie de flekke Kollum. De oare plakken yn de gemeente wiene: Aldwâld, Boerum, Feankleaster, Kollumerpomp, Kollumersweach, Lytsewâld, Muntsjesyl, De Trieme, Warfstermûne, Westergeast en Sweagerbosk.

Yn 2005 bepaalde de gemeenterie dat Kollumerlân der 15 buorskippen by krije moast. It gie dêrby om gebieten dy't lânskiplik weardefol wiene en wêrfan't de histoaryske namme bewarre bliuwe moast.

Kollumerâldsyl (Kölmeroldziel)
De Kolk
Krabbuorren (Krabburen)
Leechte (Leegte)
De Skâns (De Schans)

De buorskippen Healweg, De Keegen, De Kolk, Kollumerâldsyl, Krabbuorren, Leechte, De Skâns en Sânbulten leine yn it eastike Nedersaksyske taalgebiet.

Untwikkeling ynwennertal

2014 - 12.880
2013 - 12.829
2012 - 12.906
2004 - 13.128
2003 - 13.363
1973 - 11.341
1969 - 10.358
1964 - 10.122
1959 - 10.021
1958 - 10.020
1954 - 10.433
1939 - 9.530
1840 - grut 6.000
1811 - 4.242
1744 - 3.304

Sjoch ek

Keppeling om utens

Webstee fan de gemeente

Wikimedia Commons

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Kollumerland en Nieuwkruisland fan Wikimedia Commons.

Provinsje Fryslân
hjoeddeistige gemeenten
Achtkarspelen • It Amelân • Dantumadiel • Eaststellingwerf • Flylân • De Fryske Marren • Harns • It Hearrenfean • Ljouwert • Noardeast-Fryslân • Opsterlân • Skiermûntseach • Skylge • Smellingerlân • Súdwest-Fryslân • Tytsjerksteradiel • De Waadhoeke • Weststellingwerf
eardere gemeenten
Aenjewier (1851–1934) • Baarderadiel (1851–1984) • Barradiel (1851–1984) • It Bilt (1851–2018) • Boalsert (1455–2011) • Boarnsterhim (1984–2014) • Doanjewerstâl (1851–1984) • Dokkum (1298–1984) • Dongeradiel (1984–2019) • Drylts (1268–1984) • East-Dongeradiel (1851–1984) • Ferwerderadiel (1851–2019) • Frjentsjer (1374–1984) • (âld) Frjentsjerteradiel (1851–1984) • (nij) Frjentsjerteradiel (1984–2018) • Gaasterlân (1851–1984) • Gaasterlân-Sleat (1984–2014) • Haskerlân (1851–1984) • Hylpen (1372–1984) • Himmelumer Aldefurd (1851–1984) • Hinnaarderadiel (1851–1984) • Idaerderadiel (1851–1984) • Kollumerlân (1851–2019) • Lemsterlân (1851–2014) • Littenseradiel (1984–2018) • Ljouwerteradiel (1851–2018) • Menameradiel (1851–2018) • Nijefurd (1984–2011) • Raerderhim (1851–1984) • Skarsterlân (1984–2014) • Skoatterlân (1851–1934) • Sleat (1426–1984) • Snits (1292–2011) • Starum (1061–1984) • Utingeradiel (1851–1984) • Warkum (1399–1984) • West-Dongeradiel (1851–1984) • (âld) Wymbritseradiel (1851–1984) • (nij) Wymbritseradiel (1984–2011) • Wûnseradiel (1851–1984)
· ·