De Broek

Ut Wikipedy
(Trochferwiisd fan Broek-Noard)
De Broek
Klokkestoel
Klokkestoel
Polityk
Lân flagge fan Nederlân Nederlân
Provinsje Fryslân
Gemeente De Fryske Marren
Sifers
Ynwennertal 215 (1 jannewaris 2023) [1]
Oerflak 10,33 km²
lân: 9,15 km²
wetter: 1,18 km²
Befolkingsticht. 24 ynw./km²
Oar
Tiidsône UTC +1
Simmertiid UTC +2
Koördinaten 52° 58' N 5° 46' E
Offisjele webside
Side fan De Broek
Kaart
De Broek (Fryslân)
De Broek
Kaart
Klokkestoel
Himrik fan De Broek yn de eardere gemeente Skarsterlân

De Broek is in doarp yn de gemeente De Fryske Marren, krekt west fan De Jouwer. Oant 1 jannewaris 2014 hearde De Broek by de gemeente Skarsterlân.

De Broek hat 215 ynwenners (1 jannewaris 2023, boarne: CBS).

Skiednis[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Sicht op Noard-Broeksterfeart mei ryksmonuminten oan de Plústerdyk

Broek betsjut 'leech lizzend, wetterich stik lân'. It doarp lei eartiids hielendal lâns de Skiensleat. De Broek is wierskynlik om it jier 1250 stifte, nei alle gedachten troch minsken út de omkriten fan Snits. Der waard wol sein dat de koloanje opset waard om de groei fan De Jouwer yn de rjochting fan Snits te beheinen. De Skiensleat wêroan't de kolonisten harren nei wenjen setten is fan oarsprong in feanstreamke, dat troch de bewenners útdjippe waard ta in kanaal.

It doarp leit oan beide kanten oan fan 'e feart, wêrtroch it langhalich is en net yn in rjochte line leit. It doarp bestiet tsjintwurdich eins út twa dielen: Broek-Noard en Broek-Súd. It doarp wurdt skieden troch de Sylroede, dy't De Jouwer oansluting jout op de Fryske marren. Der is ek gjin streekrjochte ferbining tusken beide parten, oars as oer it wetter. Om fan Broek-Noard nei Broek-Súd te kommen moat men oer De Jouwer. De diken yn De Broek hjitte ek gewoanwei It Súd en It Noard. Yn Broek-Noard leit oan de oare kant fan de Noardbroekster Feart noch de Plústerdyk.

Nei de Twadde Wrâldkriich bleau it doarpke wakker itselde en waard der net in hiel soad nij by boud.

Nijbou Broek-Súd[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Healwei de jierren 1990 fersette it doarp him tsjin de nije útwreidingsplannen fan de gemeente Skarsterlân. De brûkte slogan wie: Wij gaan over de rooie als Joure met Broek gaat klooien. Troch de protesten gie de útwreiding net troch. In goede twintich jier letter waard der ûnder de namme 'Broek-Súd' in lúks nijbouprojekt foar minsken út it hegere ynkommenssegmint ûntwikkele om minsken út de Rânestêd nei it Fryske plattelân te lûken. Yn de brosjuere fan it boubedriuw wurde de royale kavels fan mear as 1000 m² oan it wetter mei iepen ferbining yn Broek-Súd oanpriizge as 'it wenjen yn in see fan romte midden yn 'e natoer op noch gjin 60 minuten ôfstân fan Amsterdam'.[2]

Mienskip[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Befolkingsferrin[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Jier 1954 1959 1964 1969 1973 2004 2022
Ynwenners 320 302 287 246 239 230 215

Tsjerke[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Broekster tsjerke
De Wikipedy hat ek in side Broekster tsjerke.

De tsjerke is sûnt 2014 troch de PKN-gemeente oerdroegen oan de Stifting Behear Broekster Tsjerke, dy't nei in renovaasjes en modernisearing it gebou as doarpshûs eksploitearret. De tsjerke is boud yn 1913 en ferfong doe in folle âldere tsjerke. Foar de reformaasje wie de tsjerke wijd oan Sint-Kristoffel. Sûnt de ôfbraak fan de toer fan de foargonger hinget de klok yn in klokkestoel op it tsjerkhôf efter de tsjerke.

Berne[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Strjitten[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Sicht op Noardbroeksterfeart rjochting de Sylroede
Amerikaansk wynmûntsje oan de Plústerdyk
  • Bloksleat: nei de sleat Bloksleat rjochting it gemaal, yn de polder noardwest fan De Broek.
  • It Kromme Far:- ferwiist nei de far tusken de wyls tichtsmiten feart efter de pleatsen oan It Súd en it marke dat destiids yn de Súdbroekster polder lei.
  • It Noard: noardlike diel fan De Broek, Broek-Noard
  • It Súd: súdlike diel fan De Broek, Broek-Súd
  • Omkromte: earder in slingerjend paad fan De Jouwer nei Doanjewerstâl. Yn 1647 wurdt it Singel fan Colonel thoe Schwartzenberg: of Colonelssingel neamd.
  • Plústerdyk: Dearinnende dyk nei De Plústerpôle, in stik lân mei bloeiend gers: plústers.
  • Swettepoelsterdyk: nei it marke de Swettepoel dat no ferlanne is. Nei de ruilferkaveling is it hielendal ferdwûn.
  • Tramwei: nei de eardere tramwei De Jouwer-Snits.

Monuminten[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

  • Klokkestoel (It Noard 21)
  • Kop-hals-romppleats (Plústerdyk 9)
  • Wente út 1860 (Plústerdyk 11)

Sjoch ek[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Boarnen, noaten en referinsjes[boarne bewurkje]

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

 
Plakken yn de gemeente De Fryske Marren
Flagge fan de gemeente De Fryske Marren
Haadplak: De Jouwer    Stêd: Sleat

Doarpen en útbuorrens: AldegeaAldehaskeAldemardumAlde OuwerBakhuzenBalkBantegeaBoarnsweachDe BroekDikenDolsterhuzenDunegeaEagmarypEalahuzenEasterseeFollegeaGoaiïngarypHarichHaskerhoarneYchtenYchtenbrêgeJiskenhuzenJistergeaKolderwâldeLangwarLegemarDe LemmerMurnsNijehaskeNijemardumOusterhauleOusternijegeaReahelRiisRotstergaastRotsterhauleRottumRûgehuzenSkarsterbrêgeSint-JânsgeaSint-NykSniksweachSondelTerherneTerkapleTeroeleTsjerkgaastVegelinsoardWikel

Buorskippen: BallingboerDe BargebekDe BelsBrekkenpolderDelbuorrenFinkebuorrenFinkebuorren (Gaasterlân)FjouwerhûsFrisbuorrenHeaburgenDe HeideHústerheideDe KommisjepôleNij AmearikaDe NoedDe RylstSânbuertSkoattersyl (foar in part) • SkouSpannenburchTeakesylTropherneTwahûsUnlânWesteinWesterein Harich