Kalûga (oblast)
| Kalûga oblast
Калужская область | |
|---|---|
| |
| flagge | wapen |
|
|
| polityk | |
| soarte gebiet | Oblast |
| lân |  Ruslân
|
| federaal distrikt | Sitraal |
| ekonomyske regio | Sintraal |
| haadplak | Kalûga |
| grutste plak | Kalûga |
| taal | Russysk |
| Etnyske groepen | Russen (90,3 %) Armeenjers (2,7%) Ukraïeners (1,9 %) (Stân 2010) |
| sifers | |
| ynwennertal | 1.012.844 (2022) |
| oerflak | 29.777 km² |
| befolkingstichtens | 34,01 ynw. / km² |
| oar | |
| stifting | 1944 |
| tiidsône | UTC +3 |
| koördinaten | 54° 26' N 35° 26' E |
| webside | www.admoblkaluga.ru |
De oblast Kalûga (Russysk: Калужская область; Kalûzjskaja oblast) is in bestjoerlike ienheid yn it wêsten fan de Russyske Federaasje. De oblast leit likernôch 150 oant 200 kilometer súdlik fan Moskou.
Skiednis
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
Yn de maitiid fan 1238 fûn yn de kontreien ien fan de wichtichste Russyske foarfallen yn de tiid fan de Mongoalske ynfaazje (1236-1242) plak, doe't de goed befêstige stêd Kozelsk, ien fan de prinslike sintra fan it Foarstedom Tsjernigov, nei in belis en in striid tsjin de hiele befolking troch de troepen fan Batû Khan oermastere waard. De oermastering fan de stêd duorre meiïnoar sân wiken en allinne Kiëv hold it langer fol tsjin de Mongoalen (13 of neffens oare boarnen 11 wiken). De stêd waard oant de grûn ta ôfbaarnd en de fal hie ûnbidich grutte gefolgen foar Noardeast Ruslân.
Yn 1371 beklage de Litouske prins Algirdas him yn in brief oan de patriarch fan Konstantinopel oer de metropolyt Aleksis fan Kiëv; dat wie de earste kear dat Kalûga skriftlik neamd waard. Tradisjoneel wurdt oannommen dat Kalûga as grinsfort ûntstie om it Moskouske foarstedom te beskermjen tsjin in oanfal út Litouwen wei. De kontreien wiene yn de 15e iuw it plak fan de oanhâldende striid tusken Litouwen en Moskou.
It saneamde 'Stean oan de Ugra', wêrby't de troepen fan de Gouden Horde en it Russyske leger fan Ivan III foar inoar oer stiene sûnder ta in slach te kommen, resultearre yn e befrijing fan de Russyske lannen fan it Tataarske jok en de transformaasje fan Moskou yn in sûvereine steat.
Kalûga waard yn de 16e en 17e iuw mear as in fêsting en in plak dêr't de hannel en ambachten lykas houtfykwurk en it bewurkjen fan ealstiennen opbloeide. Nei de feriening fan Ruslân en de Oekraïne yn 1654 waard Kalûga it plak dêr't de Russyske en Oekraynske hannel inoar moeten.
It dekreet fan Katarina II op 24 augustus 1776 makke fan de provinsjes Kalûga en Tûla it 'namestnitsjestvo' Kalûga (Наме́стничество; in soarte fan ûnderkeninkryk), dat yn 1796 troch tsaar Paul I omset waard yn in gûvernemint. It gûvernemint waard yn 1929 opheft en gyng doe op yn de oblast Moskou. Op 5 july 1944 ûntstie de oblast Kalûga troch it gearfoegjen fan 27 rajons út de oblasten Smolensk, Orjol en Tûla.
Geografy
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
Kalûga grinzget oan de stêd Moskou, de oblast Moskou en de oblasten Tûla, Brjansk, Smolensk en Orjol. Fan it noarden nei it suden mjit de oblast 250 km en fan it westen nei it easten 180 km. Flakten, fjilden en bosken mei in rike floara en fauna nimme in grut part fan it gebiet yn beslach.
It gebiet leit sintraal yn de Easteuropeeske Leechflakte tusken it Sintraalrussyske Plato (mei trochsneed hichten fan 200 meter en in maksimum fan 275 yn it súdeasten fan de oblast), it heechlân fan Smolensk-Moskou en de Dnjepr-Desninskaja provinsje.
It reliëf fan de oblast waard foarme yn de tiid it Saaleglasiaal: heuveleftich mei rivierdelten. Guon gletsjermarren binne oant de dei fan hjoed bewarre bleaun, lykas de djipste mar fan de oblast, de Mar fan Besdon. De grutste rivier is de Oka, oare rivieren binne de Ugra, de Zjizdra, de Protva, en de Vorja.
De oblast hat in soad bosk en tegearre mei it grutte tal marren foarmet it gebiet in wichtich toeristysk gebiet.
Ekonomy
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]De oblast wurdt oer goede ferkearsferbinings ferbûn mei Moskou, Brjansk, Kiëv, Lviv en Warsjau. Yn de oblast is de houtyndustry en masjinebou wichtich. Dêrnjonken is it gebiet ryk oan brúnkoal. De stêd Obninsk is in belangryk sintrum foar ûndersyk.
Bestjoersyndieling en grutte plakken
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]De oblast is ûnderferdield yn 24 rajons en de twa stedsdistrikten Kalûga en Obninsk. Oare gruttere stêden binne Ljûdinovo, Kirov, Malojaroslavets en Balabanovo. Meiïnoar binne der yn de oblast 22 stêden en 6 plakken mei in stedsk karakter.
| Namme | Russysk | Ynwennertal [1] | Wapen | Lokaasje |
|---|---|---|---|---|
| Kalûga | Калуга | 335.599 (2022) |  |
54° 32' N 36° 16' E |
| Obninsk | Обнинск | 115.029 (2018) | _proposal_(2003_N2).png){kind=small} |
55° 06' N 36° 37' E |
| Ljûdinovo | Людиново | 36.273 (2022) | .png){kind=small} |
53° 52' N 34° 28' E |
| Kirov | Киров | 29.576 (2022) | .png){kind=small} |
54° 05' N 34° 18' E |
| Malojaroslavets | Малоярославец | 28.498 (2022) | .svg){kind=small} |
55° 00' N 36° 28' E |
| Balabanovo | Балабаново | 26.861 (2022) | .png){kind=small} |
55° 11' N 36° 39' E |
Befolkingsûntwikkeling
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]| Jier | 1926 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2002 | 2022 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Befolking | 1.183.000 | 938.000 | 995.000 | 3.682.484 | 1.007.000 | 1.067.000 | 1.041.600 | 1.012.844 |
| Boarnen, noaten en/as referinsjes: | ||
|
Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Russysktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: ru:Калужская область
|
