Boek fan Tomas

	Boek fan Tomas
	algemiene gegevens
auteur	anonimus
taal	Aldgryksk
foarm	non-fiksje
sjenre	religiosa
skreaun	1e of 2e iuw (?)

It Boek fan Tomas, of it Boek fan Tomas de Iggewearder, is in algemien as apokryf beskôge kristlike religieuze tekst, besibbe oan it Nije Testamint fan 'e Bibel. It moat net betize wurde mei it Evangeelje fan Tomas, it Berne-evangeelje fan Tomas, de Hannelingen fan Tomas of de Iepenbiering fan Tomas, dat allegear hiel oare geskriften binne. It Boek fan Tomas is in gnostyske en pseudepigrafyske tekst dy't yn desimber 1945 fûn waard troch twa boeren by it Egyptyske Nag Hammady, dêr't it mei in stikmannich oare gnostyske geskriften, wêrûnder it Evangeelje fan Tomas, yn in krûk bedobbe lei.

Titel

De titel fan it Boek fan Tomas is ûntliend oan 'e earste regel fan 'e tekst: "De geheime wurden dy't de ferlosser spriek ta Judas Tomas, dy't ik, myn eigenste sels, Mattias, opskreau, wylst ik kuierje en taharke hoe't hja tsjininoar sprieken." It losse kolofon dat oan it boek taheakke is, jout de titel as: De Iggewearder Skriuwend oan de Folsleine. "Judas Tomas" is in oare namme foar de apostel Tomas, en "Mattias" soe slaan kinne op 'e apostel Mattias (dy't nei de himelfeart fan Jezus Kristus keazen waard om 'e ferrieder Judas Iskariot te ferfangen; sjoch: Hannelingen fan de Apostels 1:15-26). As dat yndie de Mattias is dy't bedoeld wurdt, soe dit wurk it ferlern tochte Evangeelje fan Mattias wêze kinne, mar dêr is neat mei wissichheid oer te sizzen.

Teoryen en ynhâld

Der besteane twa tsjinstelde teoryen oer it Boek fan Tomas. Yn it foarste plak is it opfallend dat it earste trije fyfdepart fan 'e tekst út dialooch bestiet, en de rest út monolooch. Dat soe betsjutte kinne dat it wurk gearstald is út twa ûnderskate geskriften, dy't foartiid los faninoar bestiene. Oard binne guon saakkundigen fan tinken dat it Boek fan Tomas miskien oarspronklik in brief west hat, net yn it lêste plak fanwegen de titel yn it kolofon. De tekst soe dan letter grutdiels omset wêze yn in dialooch, wat yn 'e Aldheid in tige wenstige proazafoarm wie. Yn elts gefal is it Boek fan Tomas dúdlik gnostysk fan synjatuer, ek al ûntbrekt yn 'e tekst de gauris foarkommende yngewikkelde gnostyske kosmology. Mar de oerdracht fan geheime kennis (gnosis) oangeande de dualistyske striid fan goed tsjin kwea jout dúdlik it gnostyske gedachteguod fan 'e skriuwer oan.

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side.

Apokrife teksten besibbe oan de Bibel
Apokrife boeken besibbe oan it Alde Testamint
Gebedens: Joazef \| Manasse \| Salomo \| Geheime Boeken: Ezechiël \| Jeremia \| Himelfearten: Jesaja \| Mozes \| Iepenbierings: Abraham \| Adam \| Daniël (Gryksk) \| Elía \| Ezra (Gryksk) \| Ezra (Joadsk) \| Mozes \| Sedrach \| Sefanja \| Serûbbabel \| Psalmen: Lieten foar it Sabbatsoffer \| Oaden \| Psalm 151 \| Psalmen 152–155 \| Psalmen fan Salomo \| Testaminten: Abraham \| Adam \| Izaäk \| Jakob \| Job \| Mozes \| Salomo \| Tolve Aartsfaars \| Oar: 1 Barûch \| 2 Barûch \| 3 Barûch \| 4 Barûch \| Boete fan Jamnes en Mambres \| Brief fan Jeremia \| Ester (Gryksk) \| Ezra (Gryksk) \| Ezra (Latyn) \| Fizioen fan Ezra \| Fragen fan Ezra \| 1 Henoch \| 2 Henoch \| 3 Henoch \| De Jakobsljedder \| Jezus Sirach \| Joazef en Asnat \| Josippon \| Jubileeën \| Judit \| Kommentaar op Habakuk \| It Libben fan Adam en Eva \| De Libbens fan de Profeten \| 1 Makkabeeërs \| 2 Makkabeeërs \| 3 Makkabeeërs \| 4 Makkabeeërs \| 5 Makkabeeërs \| Makkabeeërs (Etiopysk) \| 1 Meqabyan \| 2 Meqabyan \| 3 Meqabyan \| Mienskipsregel \| Noäch \| Oarlochsrôle \| Pseudo-Ezechiël \| Pseudo-Filo \| Regel fan de Gemeente \| Regel fan de Seinging \| Reuzen \| Skeel fan Adam en Eva mei Satan \| Skiednis fan de Babyloanyske Ballingskip \| Skiednis fan de Rekabiten \| It Swurd fan Mozes \| Taheakken op it Boek Daniël (Azarja • Suzanne • Bel en de Draak) \| Tobit \| Wysheid fan Salomo
Apokrife boeken besibbe oan it Nije Testamint
Berne-evangeeljes: Jakobus \| Mattéus \| Syrysk \| Tomas \| Brieven: Aleksandrinen \| Apostels \| Barnabas \| 1 Klemins \| 2 Klemins \| 3 Korintiërs \| Korintiërs oan Paulus \| Laodikers \| Oan de Romeinen \| Petrus oan Filippus \| Pseudo-Titus \| Seneka de Jongere \| Smyrneeërs \| Strange Brief \| Trallessiërs \| Evangeeljes: Barnabas \| Bartoloméus \| Basilides \| Diatessaron \| Ebioniten \| Egyptners (Gryksk) \| Egyptners (Koptysk) \| Filippus \| Hebreeërs \| Jakobus \| Judas \| Many \| Marije Magdalena \| Markus (Geheim) \| Marsion \| Mattias \| Nazareners \| Nikodémus \| Petrus \| Pilatus \| Pseudo-Mattéus \| Tomas \| Wierheid \| Geheime Boeken: Jakobus \| Jehannes \| Hannelingen: Andréas \| Andréas en Mattias \| Barnabas \| Filippus \| Jehannes \| Ksantippe, Polyksena en Rebekka \| Paulus \| Paulus en Tekla \| Petrus \| Petrus en Andréas \| Petrus en Paulus \| Petrus en de Tolve \| Pilatus \| Timóteüs \| Tomas \| Iepenbierings: Paulus \| Paulus (Koptysk) \| Petrus \| Petrus (Gnostysk) \| Petrus (Koptysk) \| Tomas \| Underrjocht: Didachê \| Kanons fan de Apostels \| Underrjocht fan de Apostels \| Oar: Boek fan Tomas \| Boete fan Origenes \| It Delkommen fan Marije \| Fragen fan Bartoloméus \| Hanneling fan Petrus \| De Hoeder fan Hermas \| It Libben fan Jehannes de Doper \| Nepos \| Passy fan Petrus en Paulus \| De Skatspelonk \| Traktaat oer de Weropstanning \| Twadde Traktaat fan de Grutte Set \| Underrjocht fan Silvanus \| Weropstanning (Bartoloméus) \| Wysheid fan Jezus Kristus