Aadlike titel

De kroan, it symboal fan in monarch.

In aadlike titel is in rang fan 'e adel. Dêrby wurdt yn 'e regel ferwiisd nei de Jeropeeske adel, dy't syn woartels hat yn 'e Lette Aldheid en de Midsiuwen. Hoewol't sokke aadlike titels fan lân ta lân ferskille kinne, bestiet der dochs in dúdlike hierargy.

Titels en rangoarder fan 'e Jeropeeske adel

titel (manlike foarm)	froulike foarm	domein	titel erfgenamt	titel fan manlike bern	titel fan froulike bern	opmerkings
keizer	keizerinne	keizerryk	aartshartoch gruthartoch kroanprins	aartshartoch gruthartoch prins	aartshartoginne gruthartoginne prinsesse	Om't keizers kroane steatshaden binne, wurde se faak net ta de 'gewoane' adel rekkene. De iennichste keizer is tsjintwurdich de keizer fan Japan. Dútsk: Kaiser; Frânsk: empereur; Gryksk: basileus; Hindy: chhatrapati; Ingelsk: emperor; Latyn: caesar; Nederlânsk: keizer; Russysk: car (tsaar); Sanskryt: samrāt.
kening der keningen	keninginne (oarehelte)	keizerryk of keninkryk	kroanprins	prins	prinsesse	In titel dy't gauris lykslein wurdt mei dy fan keizer. Om't sokken kroane steatshaden binne, wurde se faak net ta de 'gewoane' adel rekkene. Perzysk: sjahansjah (ferkoarte foarm: sjah); Geëz (Aldetiopysk): nəgusä nägäst; Georgysk: mepe-mepeta; Koreaansk: taewang; Turko-Mongoalsk: khagan.
hege kening	hege keninginne	hege keninkryk	kroanprins	prins	prinsesse	In titel foar in kening dy't regearret oer ferskate mindere keningen. Om't sokken kroane steatshaden binne, wurde se faak net ta de 'gewoane' adel rekkene. De iennichste hege kening is tsjintwurdich de yang di-pertuan agong, yn it deistich taalgebrûk de kening fan Maleizje neamd. Angelsaksysk: bretwalda; Egyptysk: farao; Iersk: ard rí; Sanskryt: mahāraja (maharadja); Sûmearysk: nam-lûgal.
kening	keninginne	keninkryk	kroanprins	prins	prinsesse	Om't keningen kroane steatshaden binne, wurde se faak net ta de 'gewoane' adel rekkene. De steatshaden fan Bachrein, Belgje, Bûtan, Denemark, it Feriene Keninkryk, Jordaanje, Lesoto, Marokko, Nederlân, Noarwegen, Saûdy-Araabje, Spanje, Swazylân, Sweden en Tailân drage de titel fan 'kening', en dy fan Brûnei en Omaan drage de ferlykbere Arabyske titel fan sultan. In oare Arabyske titel foar kening, mar mei sterke religieuze (te witten islamityske) konnotaasjes, is kalyf. Arabysk: sultan of malik; Deensk: konge; Dútsk: König; Frânsk: roi; Geëz (Aldetiopysk): nəgus (negus); Hongaarsk: király; Iersk: rí; Italjaansk: re; Latyn: rex; Nederlânsk: koning; Noarsk: konge; Oerdû: nizam; Perzysk: sjah; Poalsk: król; Portegeesk: rei; Russysk: korol; Sanskryt: raja (radja); Servysk: kralj; Spaansk: rey; Sweedsk: kung; Tsjechysk: král; Turko-Mongoalsk: khan.
aartshartoch	aartshartoginne	aartshartochdom	erfaartshartoch	aartshartoch	aartshartoginne	Dizze titel waard yn 1358 kreëarre troch de Habsburch-dynasty yn 'e Eastenrykske Erflannen, om in hegere titel te hawwen as de oanbuorjende foarsten. Oarspronklik (as selsstannige titel) inkeld dêre yn gebrûk, mar letter ek mank Habsburch-tûken yn oare dielen fan Jeropa, lykas de Súdlike Nederlannen, Toskane en Modena. Dútsk: Erzherzog; Frânsk: archiduc; Ingelsk: archduke; Nederlânsk: aartshertog; Russysk: ercgercog.
gruthartoch	gruthartoginne	gruthartochdom	erfgruthartoch	gruthartoch	gruthartoginne	De iennichste regearjende gruthartoch is tsjintwurdich de gruthartoch fan Lúksemboarch. Dútsk: Großherzog; Frânsk: grand duc; Ingelsk: grand duke; Lúksemboarchsk: Groussherzog; Nederlânsk: groothertog.
grutfoarst	grutfoarstinne	grutfoarstedom	erfgrutfoarst	prins	prinsesse	Yn it ferline benammen brûkt yn 'e Slavyske dielen fan East-Jeropa. Dútsk: Großfürst; Frânsk: grand prince; Ingelsk: grand prince; Nederlânsk: grootvorst; Russysk: velikij knjaz.
hartoch	hartoginne	hartochdom	erfhartoch	hartoch	hartoginne	Dútsk: Herzog; Frânsk: duc; Ingelsk: duke; Italjaansk: duca; Latyn: dux; Nederlânsk: hertog; Portegeesk: duque; Russysk: gercog; Spaansk duque.
prins foarst	prinsesse foarstinne	prinsdom foarstedom	erfprins erffoarst	prins foarst	prinsesse foarstinne	De foarm 'prins' (as regearjend monarch) wurdt en waard benammen brûkt yn 'e Romaansktalige gebieten fan súdlik en súdwestlik Jeropa, wylst de folslein ekwivalinte foarm 'foarst' yn gebrûk is en wie yn 'e Dútsktalige gebieten en Slavysk East-Jeropa. Tsjintwurdich wurdt Monako regearre troch in prins, Andorra troch twa ko-prinsen en Lychtenstein troch in foarst. In tsjerkfoarst dy't (ek) in wrâldsk domein bestjoerd, wurdt in prinsbiskop neamd. De iennichste oerbleaune prinsbiskop is de paus fan Rome, dy't oer Fatikaanstêd hearsket. Yn it Arabysk is de titel emir min ofte mear fan deselde rang; Koeweit, Katar en de Feriene Arabyske Emiraten wurde regearre troch emirs. Arabysk: emir; Dútsk: Fürst; Frânsk: prince; Geëz (Aldetiopysk): ras; Ingelsk: prince; Italjaansk: principe; Latyn: princeps; Nederlânsk: prins of vorst; Portegeesk: príncipe; Russysk: knjaz; Spaansk príncipe.
markys markgreve	markizinne markgrevinne	markizaat markgreefskip	erfmarkys erfmarkgreve	markys markgreve	markizinne markgrevinne	Dútsk: Markgraf; Frânsk: marquis; Ingelsk: marquess (op 'e Britske Eilannen), marquis (yn 'e Romaanske lannen) of margrave (yn it Dútsktalich gebiet); Italjaansk: marchese; Latyn: marchio; Nederlânsk: markies of markgraaf; Portegeesk: marquês; Russysk: markiz of ek wol bojar (bojaar); Spaansk marqués.
lângreve	lângrevinne	lângreefskip	erflângreve	lângreve	lângrevinne	Dútsk: Landgraf; Ingelsk: landgrave; Nederlânsk: landgraaf.
greve	grevinne	greefskip	erfgreve	greve	grevinne	Dútsk: Graf; Frânsk: comte; Ingelsk: earl (op 'e Britske Eilannen) of count (dêrbûten); Italjaansk: conte; Latyn: comes; Nederlânsk: graaf; Noarsk: jarl; Portegeesk: conde; Russysk: graf; Spaansk conde.
boarchgreve	boarchgrevinne	boarchgreefskip	erfboarchgreve	boarchgreve	boarchgrevinne	Dútsk: Burggraf of Vizegraf; Frânsk: vicomte; Ingelsk: viscount; Italjaansk: visconte; Latyn: vicecomes; Nederlânsk: burggraaf; Portegeesk: visconde; Russysk: vikont; Spaansk vizconde.
baron	baronesse	barony	erfbaron	baron	baronesse	Ek (argaysk): frijhear. Dútsk: Freiherr (yn 'e Dútsktalige gebieten) of Baron (dêrbûten); Frânsk: baron; Ingelsk: baron; Italjaansk: barone; Latyn: baro; Nederlânsk: baron; Portegeesk: barão; Russysk: baron; Spaansk barón.
hear	frouwe	hearlikheid	erfhear	jonker	jonkfrouwe	Arabysk: šaykh (sjeik); Dútsk: Herr; Frânsk: seigneur; Ingelsk: Lord; Italjaansk: signore; Nederlânsk: heer; Portegeesk: senhor; Skotsk: laird; Spaansk señor.

Aadlike titels draacht men yn prinsipe efter de foarnamme, yn dizze foarm: Hâns Willem baron van Aylva. As de efternamme ôfwykt fan 'e namme dêr't de titel nei ferwiist, komt de titel ek efter de efternamme: Armand Jean du Plessis hartoch fan Richelieu. Formeel brûkt men dêr gjin komma by, mar yn 'e praktyk wurdt dy wol faak skreaun om 'e lêsberens te ferbetterjen: "Armand Jean du Plessis, hartoch fan Richelieu". Njonken wiere aadlike titels besteane der ek predikaten. Dy wurde foàr de foarnamme pleatst en binne strikt nommen gjin titels, al wurde se troch leken meastal wol as sadanich beskôge. Predikaten ferwize, oars as titels, net nei in geografysk domein, en binne leger yn rang as aadlike titels:

titel (manlike foarm)	froulike foarm	titel fan manlike bern	titel fan froulike bern	opmerkings
baronet	baronetesse			Allinnich yn gebrûk op 'e Britske Eilannen, wurdt soms as ekwivalint beskôge mei it Nederlânske erfridder.
ridder	jonkfrouwe	jonker	jonkfrouwe	Dútsk: Ritter; Frânsk: chevalier; Ingelsk: knight (oansprektitel: sir; froulik dame); Italjaansk: cavaliere; Latyn: eques; Nederlânsk: ridder; Portegeesk: cavaleiro; Russysk: rycar; Spaansk caballero.
jonkhear jonker	jonkfrouwe	jonker	frelle	De âldere en lânseigen Fryske foarm is jonker, dy't nei de Frânske Tiid lykwols ferfongen waard troch it deftiger klinkende 'jonkhear'. Dútsk: Junker (Prusen en noardlik Dútslân) of Edler (Eastenryk en súdlik Dútslân); Frânsk: ecuyer; Ingelsk: esquire; Italjaansk: nobile; Latyn: nobilis homo; Nederlânsk: jonkheer of jonker; Portegeesk: fidalgo; Spaansk hidalgo.

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side. Commons Wikimedia Commons  Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Noble titles fan Wikimedia Commons.