Shakespeare in Love

Shakespeare in Love
film
(Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy)
makkers
regisseur	John Madden
produsint	David Parfitt Donna Gigliotti Harvey Weinstein Edward Zwick Marc Norman
senario	Marc Norman Tom Stoppard
muzyk	Stephen Warbeck
filmstudio	Universal Pictures
distribúsje	Miramax Films
spilers
haadrollen	Joseph Fiennes Gwyneth Paltrow
byrollen	Geoffrey Rush Colin Firth Ben Affleck Judi Dench
skaaimerken
lân/lannen	Feriene Keninkryk Feriene Steaten
premiêre	3 desimber 1998 (FS) 29 jannewaris 1999 (FK)
foarm	langspylfilm
sjenre	romantyske komeedzje
taal	Ingelsk
spyltiid	123 minuten
budget en resultaten
budget	$25 miljoen
opbringst	$289.317.794
prizen	7× Oscar 3× BAFTA 3× Golden Globe

Shakespeare in Love is in Britsk-Amerikaanske film út 1998 ûnder rezjy fan John Madden, en mei yn 'e haadrollen Joseph Fiennes en Gwyneth Paltrow. It kin sjoen wurde as in romantyske komeedzje, mar likegoed kin it as in tragikomeedzje opfetten wurde. It ferhaal, dat skreaun waard troch Marc Norman en Tom Stoppard, giet oer de elizabetaanske toanielskriuwer William Shakespeare, dy't behelle rekket yn in ferbeane leafdesaffêre wylst er syn trageedzje Romeo en Julia oan it skriuwen is. De foarfallen út 'e film binne folslein fiktyf, al binne de rollen fan Shakespeare sels en ferskate oare personaazjes basearre op histoaryske figueren. Dêropta ferwize in protte rollen, teksten en ûntwikkelings yn 'e plot nei Shakepeare syn toanielstikken. Shakespeare in Love, dat oerset wurde kinne soe as "Shakespeare Fereale", wûn in grut tal prizen, wêrûnder trije BAFTA's (de wichtichste Britske filmpriis) en sân Oscars, û.o. foar de bêste film, bêste aktrise (Gwyneth Paltrow) en bêste byrol fan in aktrise (Judi Dench).

Plot

Yn it Londen fan 1593 is William Shakespeare in earme toanielskriuwer foar Philip Henslowe, de eigner fan 'e skouboarch The Rose. Hy wurket oan in nije komeedzje, Romeo en Ethel, de Seerôversdochter, mar mei't er lêst hat fan writer's block is er net by steat om dat toanielstik ôf te meitsjen. Likegoed begjint er mei audysjes foar de rol fan Romeo. In jongfeint dy't fan Thomas Kent hjit, kriget de rol nei't er yndruk op Shakespeare makke hat by syn audysje, en dêrby de toanielskriuwer flaaike hat mei syn leafde foar Shakespeare syn eardere stikken. It docht lykwols al gau bliken dat Kent eins Viola de Lesseps is, de dochter fan in begoedige keapman dy't o sa graach toanielspylje wol, mar har dêrfoar as man ferklaaie moat om't toanielspyljen yn 'e Elizabetaanske Tiid foar froulju ferbean is en alle frouljusrollen troch manlju en opslûpen jonges spile wurde.

Haadrolspylster Gwyneth Paltrow, dy't in Oskar foar bêste aktrise krige foar har rol yn Shakespeare in Love.

Nei't Shakespeare har wiere identiteit ûntdutsen hat, begjinne hy en Viola temûk in hertstochtlike affêre. Hja fungearret foar him as in soarte fan muze, en hy kriget wer ynspiraasje om te skriuwen. Op advys fan syn kollega Christopher Marlowe, mei wa't er in freonlike rivaliteit ûnderhâldt, wurket Shakespeare it stik dêr't er mei dwaande is hielendal om ta wat de trageedzje Romeo en Julia wurde sil. Viola en hy witte lykwols dat harren leafde gjin lang libben beskern wêze sil, mei't Viola har âldelju foar har in houlik oan it beävensearjen binne mei Lord Wessex, in ealman dy't it jild fan 'e rike keapmansfamylje brek is. Boppedat is Shakespeare sels in troud man, al is er al tiden by de frou wei. As Viola ûntbean wurdt oan it Keninklik Hof, ferklaait Shakespeare himsels as in frou, en beselskippet er har as har nicht. Oan it hof bepraat er Wessex om der £50,— ûnder te ferwedzjen dat gjin toanielstik it wêzen fan 'e wiere leafde werjaan kin. As Romeo en Julia in súkses wurdt, sil Shakespeare as toanielskriuwer it jild winne. Keninginne Elizabeth I, dy't graach oer Shakespeare syn stikken mei, stimt der mei yn om tsjûge foar de weddenskip te wêzen.

Edmund Tilney, de Master of the Revels, in hofdignitaris dy't û.m. oer de skouboargen giet, wurdt it geroft trochdien dat der in frou diel útmakket fan it toanielselskip yn The Rose, en jout befel om dat teäter te sluten foar ûnseedlikheid. No't Romeo en Julia poadium noch haadrolspylster mear hat, liket it derop dat it nea opfierd wurde sil, oant Richard Burbage, de eigner fan 'e konkurrearjende skouboarch The Curtain Shakespeare syn seal oanbiedt. Shakespeare nimt sels de rol fan Romeo op him, wylst in opslûpen jonge de rol fan Julia spilet. Viola heart dat it stik opfierd wurde sil op har troudei, en nei de seremoanje giet se temûk nei de skouboarch ta. Krekt foar't de opfiering úteinsette sil, kriget de jonge dy't Julia spylje moat ynienen it burd yn 'e kiel. Op it lêste nipperke ferfangt Viola him, dy't dan dus in jonge spilet dy't in famke spilet. Viola en Shakespeare harren hertstochtlike werjefte fan 'e ferbeane minners Romeo en Julia lit it hiele publyk de siken stûkje.

Tilney arrivearret yn 'e skouboarch mei Wessex, dy't einlings begrepen hat wêr't syn nije breid hinne gien is. Tilney is fan doel en pak it hiele publyk op foar ûnseedlik hâlden en dragen, mar syn plan rint op 'e klippen as bliken docht dat de keninginne ûnder de taskôgers is. Hoewol't Elizabeth Viola werom ken, ûntmaskeret se har net, mar ferklearret se ynstee dat de rol fan Julia spile is troch Thomas Kent. It leit lykwols bûten de macht fan 'e keninginne om in wettich houlik te ûntbinen, dat se oarderet "Kent" om Viola op te heljen, sadat dy mei har man Wessex skip gean kin nei de koloanje Firginia. Elizabeth stelt fierders dat Romeo en Julia it wêzen fan 'e wiere leafde goed werjûn hat, en dat Wessex Shakespeare dus £50,— skuldich is, persiis it bedrach dêr't Shakespeare ferlet fan hat om in oandiel yn it foaroansteande toanielselskip de Lord Chamberlain's Men te keapjen. Dêrop draacht de keninginne Shakespeare op om 'e oare kear, foar trijekeningen, wat fleurigers te skriuwen.

Dame Judi Dench, dy't in Oskar foar bêste byrol fan in aktrise krige foar har rol fan keninginne Elizabeth I.

Viola en Shakespeare nimme ôfskie, allebeide berêstend yn har lot. De film beslút as Shakespeare úteinset mei it skriuwen fan 'e komeedzje Trijekeningejûn, en him dêrby foarstelt dat syn leafste oanspielt op 'e kust fan in frjemd lân, nei't se skipbrek lit hat. Hy prakkesearret lûdop: "Want hja sil foar ivich myn heldinne wêze, en har namme sil wêze... Viola", in sterke jonge skipbreklinge dy't harsels ferklaait as in jongfeint (sjoch: Trijekeningejûn).

Rolferdieling

haadrollen

personaazje	akteur/aktrise
William Shakespeare	Joseph Fiennes
Viola de Lesseps	Gwyneth Paltrow

byrollen

personaazje	akteur/aktrise
Philip Henslowe	Geoffrey Rush
Lord Wessex	Colin Firth
Ned Alleyn	Ben Affleck
keninginne Elizabeth I	Judi Dench
Edmund Tilney	Simon Callow
Ralph Bashford	Jim Carter
Richard Burbage	Martin Clunes
Dr. Moth	Antony Sher
de minne	Imelda Staunton
Hugh Fennyman	Tom Wilkinson
Wabash	Mark Williams
Sam Gosse/Juliet	Daniel Brocklebank
Lady De Lesseps	Jill Baker
Will Kempe	Patrick Barlow
John Webster	Joe Roberts
de earste skipper	Simon Day
Christopher 'Kit' Marlowe	Rupert Everett

Tom Stoppard, dy't mei Marc Norman in Oscar wûn foar it senario fan Shakespeare in Love.

Produksje

It oarspronklike idee foar Shakespeare in Love foel senarioskriuwer Marc Norman oan 'e ein fan 'e tachtiger jierren al yn. Hy liet regisseur Edward Zwick in kladferzje fan it senario sjen, en doe't it nijs dêroer begûn te sirkulearjen, bea aktrise Julia Roberts oan om 'e rol fan Viola te spyljen. Zwick hie lykwols beswieren tsjin Norman syn senario, en hierde toanielskriuwer Tom Stoppard yn om it te ferbetterjen.

De film gie yn 1991, mei Zwick as regisseur, de produksjefaze yn by filmstudio Universal Studios, mar hoewol't de dekôrs en kostúms al makke waarden, wie de rol fan Shakespeare noch altiten iepen. Julia Robert hold út dat nimmen oars as Daniel Day-Lewis dy rol goed spylje koe, mar Day-Lewis hie gjin belangstelling foar de rol, en doe't Roberts him net oerhelje koe, loek sy har ek út it projekt werom. Dat wie seis wike foar't de opnamen begjinne soene. De produksje waard stillein, en Zwick, dy't mei it projekt begûn te suteljen, slagge it earst mar net om oare studio's der waarm foar te meitsjen.

Uteinlik toande Miramax Films belangstelling foar it senario, mar dy studio woe John Madden as regisseur hawwe. Miramax-direkteur Harvey Weinstein waard de produsint, en wist Hollywood-akteur Ben Affleck en de Britske Shakespeare-fertolkster dame Judi Dench te bepraten om lytse roltsjes yn 'e film te ferfoljen. Joseph Fiennes en Gwyneth Paltrow waarden oanlutsen om 'e haadrollen te spyljen. Uteinlik wie Shakespeare in Love yn 1998 klear, al waard de film noch flink oanpast nei de earste testfertoanings. Sa waard de sêne mei Shakespeare en Viola yn it boat op 'e nij filme om it emosjoneler te meitsjen, en fierders waarden guon tekstregels fannijs opnommen om 'e redens foar Viola har houlik mei Wessex te fertsjutskjen. De ein waard ûnderskate kearen feroare, oant Stoppard úteinlik betocht dat syn ôfskie fan Viola Shakespeare ynspirearje koe ta in nij toanielstik.

Prizen en nominaasjes

(Alle ûndersteande prizen waarden útrikt yn 1999 foar films makke yn 1998.)

Priis	Kategory	Foar	Resultaat
Oscar	bêste film	David Parfitt, Donna Gigliotti, Marc Norman, Harvey Weinstein en Edward Zwick	wûn
	bêste aktrise	Gwyneth Paltrow	wûn
	bêste byrol fan in aktrise	Judi Dench	wûn
	bêste art director	Martin Childs en Jill Quertier	wûn
	bêst kostúmûntwerp	Sandy Powell	wûn
	bêste filmmuzyk	Stephen Warbeck	wûn
	bêste oarspronklike senario	Marc Norman en Tom Stoppard	wûn
	bêste rezjy	John Madden	nominearre
	bêste byrol fan in akteur	Geoffrey Rush	nominearre
	bêste sinematografy	Richard Greatrex	nominearre
	bêste filmeditor	David Gamble	nominearre
	bêste fisazjy	Lisa Westcott en Veronica Brebner	nominearre
	bêste lûd	Robin O'Donoghue, Dominic Lester en Peter Glossop	nominearre
BAFTA	bêste film	David Parfitt, Donna Gigliotti, Marc Norman, Harvey Weinstein en Edward Zwick	wûn
	bêste byrol fan in aktrise	Judi Dench	wûn
	bêste filmeditor	David Gamble	wûn
	bêste rezjy	John Madden	nominearre
	bêste haadrol fan in aktrise	Gwyneth Paltrow	nominearre
	bêste haadrol fan in akteur	Joseph Fiennes	nominearre
	bêste byrol fan in akteur	Geoffrey Rush	nominearre
	bêste byrol fan in akteur	Tom Wilkinson	nominearre
	bêste sinematografy	Richard Greatrex	nominearre
	bêste oarspronklike senario	Marc Norman en Tom Stoppard	nominearre
	bêste fisazjy en hierstyl	Lisa Westcott	nominearre
	bêste lûd	Robin O'Donoghue, Dominic Lester, Peter Glossop en John Downer	nominearre
	Anthony Asquith Award foar bêste filmmuzyk	Stephen Warbeck	nominearre
	bêste kostúmûntwerp	Sandy Powell	nominearre
	bêste produksje-ûntwerp	Martin Childs	nominearre
Ynternasjonaal Filmfestival fan Berlyn	Goudene Bear	David Parfitt, Donna Gigliotti, Marc Norman, Harvey Weinstein en Edward Zwick	nominearre
	Sulverne Bear	Marc Norman en Tom Stoppard	wûn
Directors Guild of America Award	útsûnderlike rezjyprestaasje yn in film	John Madden	nominearre
Golden Globe	bêste film (musical of komeedzje)	David Parfitt, Donna Gigliotti, Marc Norman, Harvey Weinstein en Edward Zwick	wûn
	bêste aktrise yn in film (musical of komeedzje)	Gwyneth Paltrow	wûn
	bêste senario	Marc Norman and Tom Stoppard	wûn
	bêste regisseur	John Madden	nominearre
	bêste byrol fan in akteur (film)	Geoffrey Rush	nominearre
	bêste byrol fan in aktrise (film)	Judi Dench	nominearre
Screen Actors Guild Award	útsûnderlike prestaasje fan in cast yn in film	de hiele cast	wûn
	útsûnderlike prestaasje fan in akteur yn it haadrol	Joseph Fiennes	nominearre
	útsûnderlike prestaasje fan in aktrise yn it haadrol	Gwyneth Paltrow	wûn
	útsûnderlike prestaasje fan in akteur yn it byrol	Geoffrey Rush	nominearre
	útsûnderlike prestaasje fan in aktrise yn it byrol	Judi Dench	nominearre
Writers Guild of America Award	bêste oarspronklike senario	Marc Norman en Tom Stoppard	wûn
New York Film Critics Circle Award	bêste senario	Marc Norman en Tom Stoppard	wûn

Keppelings om utens

• (in) Offisjele webside fan Shakespeare in Love
• (in) Ynformaasje oer Shakespeare in Love yn 'e Internet Movie Database

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side.