Diana Rigg

	Diana Rigg
	akteur
	Diana Rigg yn 1973.
	persoanlike bysûnderheden
echte namme	Enid Diana Elizabeth Rigg
nasjonaliteit	Britsk
berne	20 july 1938
berteplak	Doncaster (Ingelân)
stoarn	10 septimber 2020
stjerplak	Londen (Ingelân)
etnisiteit	Ingelsk
jierren aktyf	1957 – 2020
prizen	Tony Award 1994 ; Emmy Award 1997
	offisjele webside
	n.f.t.

Dame Diana Rigg (folút: Enid Diana Elizabeth Rigg; Doncaster, 20 july 1938 – Londen, 10 septimber 2020) wie in foaroansteand Ingelsk tillefyzje-, toaniel- en film aktrise. Hja waard bûten har heitelân benammen bekend mei har rol as Emma Peel yn 'e detektivesearje The Avengers (dy't yn Nederlân útstjoerd waard ûnder de titel De Wrekers) en mei har rol as grevinne Teresa di Vicenzo yn 'e James Bond-film On Her Majesty's Secret Service. Op jierren skittere Rigg inkele jierren foar har ferstjerren nochris as Olenna Tyrell yn 'e fantasysearje Game of Thrones.

Libben en karriêre

Jonkheid en oplieding

Rigg waard yn 1938 berne yn Doncaster (no yn Súd-Yorkshire), as de dochter fan Louis Rigg (1903-1968), dy't liedingjaande funksje by de spoarwegen hie, en dy syn frou Beryl Hilda Helliwell (1908-1981). Fan twa moanne oant acht jier âld wenne Rigg yn Bikaner, yn wat no de Yndiaaske steat Radjastan is, yn wat doe de koloanje Britsk-Ynje wie. Har heit wurke dêr by de Bikaner State Railway. Yn dy tiid learde Rigg Hindy oan as twadde taal.

Yn 1946 waard se weromstjoerd nei Ingelân, dêr't se op in kostskoalle foar famkes by Pudsey yn Yorkshire kaam. Rigg fertelde letter dat se in grouwéligen hekel oan har tiid op 'e kostskoalle hie, mar se wie fan miening dat Yorkshire in gruttere ynfloed op 'e foarming fan har identiteit hân hie as Britsk-Ynje. Fan 1955 oant 1957 folge se in oplieding yn aktearjen oan 'e Keninklike Akademy foar de Dramatyske Keunsten yn Londen, dêr't se yn deselde klasse siet as Glenda Jackson en Siân Phillips.

Aktearkarriêre

Rigg begûn har karriêre as aktrise mei in rol yn in opfiering fan The Caucasian Chalk Circle op it Festival fan York yn 1957. Fan 1959 oant 1967 spile se mei de Royal Shakespeare Company. Se briek yn 1965 troch mei har rol as Emma Peel yn 'e Britske detektivesearje The Avengers (yn Nederlân útstjoerd as De Wrekers), wêryn't se de tsjinspylster wie fan Patrick Macnee yn syn rol as John Steed. De rol fan Emma Peel soe oarspronklik spile wurde troch Elizabeth Shepherd, dy't lykwols al nei twa ôfleverings ûntslach krige. It wie foar Rigg hiel koart dei om har op te folgjen, mar it slagge har wûnderwol. Se groeide op slach út ta in sekssymboal (eat dat har skokte). Rigg spile de rol fan Peel oant 1968 yn 51 ôfleverings fan The Avengers. It wie net har favorite tiid; doe't se foar it twadde seizoen easke dat se itselde betelle krije soe as Macnee, waard se troch de media ôfskildere as in ynklauwerige hierlinge. Macnee sei letter yn fraachpetear dat se him ris ferteld hie dat hy en har sjauffeur de iennichsten op 'e set fan The Avengers wiene mei wa't se in freonskiplike omgong hie.

Op it wite doek makke Rigg har debút yn 1968 as Helena yn in filmadaptaasje fan Shakespeare syn toanielstik A Midsummer Night's Dream. Yn 1969 hie se in oare tige bekende rol as de Korsikaanske grevinne Teresa di Vincenzo, dy't mei de Britske geheim agint James Bond trout yn 'e James Bond-film On Her Majesty's Secret Service. Har tsjinspiler yn dy film wie de Australyske akteur George Lazenby. Guon oare films dêr't Rigg yn spile, wiene Julius Caesar (1970), Theatre of Blood (1973), A Little Night Music (1977), Agatha Christie har Evil under the Sun (1982), Snow White (1987, as de boaze styfmem), A Good Man in Africa (1994), Heidi (2005, as de beppe fan Heidi), en Breathe (2017).

Op 'e tillefyzje spile Rigg yn 1973 en 1974 de haadrol yn 'e Amerikaanske komeedzjesearje Diana, dy't lykwols mar in koart libben beskern wie. Se wie ek te sjen yn tillefyzjefilms en minysearjes dy't adaptaasjes wiene fan bekende toanielstikken, lykas Oresteia (1979), Hedda Gabler (1981), Little Eyolf (1982) en King Lear (1983). Ek spile se yn tillefyzjefilms as In This House of Brede (1975), A Hazard of Hearts (1987) en Mrs. ’Arris Goes to Paris (1992), in ferfilming fan 'e roman mei deselde namme fan Paul Gallico. Foar har rol as frou Danvers yn 'e minysearje Rebecca wûn se yn 1997 in Emmy Award. Se waard yn 2001 nochris foar deselde priis nominearre foar har rol as baronesse Louise Lehzen yn 'e minysearje Victoria & Albert, oer de jonge jierren fan keninginne Fiktoaria.

Op jierren spile Rigg fan 2013 oant 2017 de rol fan Olenna Tyrell yn achttjin ôfleverings fan 'e tige populêre fantasytillefyzjesearje Game of Thrones. Foar dy rol waard hja yn 2013, 2014, 2015 en 2018 nominearre foar in Emmy Award en yn 2013 en 2014 ek foar in Critics' Choice Award. Yn deselde snuorje hie Rigg yn 2013 ek in gastrol yn in ôflevering fan 'e science fiction-tillefyzjesearje Doctor Who, spile se yn 2017 Charlotte Montagu Douglas Scott, hartoginne fan Buccleuch yn njoggen ôfleverings fan 'e populêre biografyske minysearje Victoria, en wie se te sjen as harsels yn 'e komyske tillefyzjespecial foar de kryst A Christmas Carol Goes Wrong (2017).

Njonken har karriêre as film- en tillefyzje-aktrise hold Rigg ek har hiele libben oan mei it spyljen fan toanielrollen. Dêrby waard se trijeris nominearre foar in Tony Award: foar har rol yn Abelard and Heloïse yn 1971, foar har rol yn The Misanthrope (1975), en foar har rol yn My Fair Lady (2018). Se wûn de Tony ien kear, yn 1992 foar har rol yn Medéa fan Euripides. Oare toanielstikken dêr't Rigg yn spile, wiene û.m. King Lear, Macbeth, Twelfth Night en Anthony and Cleopatra fan Shakespeare, Pygmalion fan George Bernard Shaw, Who's Afraid of Virginia Woolf fan Edward Albee en The Cherry Orchard fan Anton Tsjechov. Rigg har lêste rol hie se yn 'e film Last Night in Soho, dy't yn 2021 postúm útkaam.

Priveelibben

Yn 'e 1960-er jierren wenne Rigg acht jier lang gear mei regisseur Philip Saville, wat ta kontroverse yn 'e media late om't Saville in stik âlder en boppedat al troud wie. Letter wie se fan 1973 oant har skieding yn 1976 troud mei de Israelyske keunstskilder Menachem Gueffen. Yn 1982 wertroude se mei Archibald Stirling, in toanielprodusint en âld-militêr, mei wa't se yn 1977, fiif jier foar de trouwerij, in dochter krige, de aktrise Rachael Stirling. Yn 1990 liet Rigg har fan Stirling skiede nei't dy in affêre hân hie mei de aktrise Joely Richardson.

Rigg wie fan 1998 oant 2008 kânselier fan 'e Universiteit fan Stirling, yn Skotlân, wat in seremoniële rol is en net in bestjoerlikenien. Se waard yn 1988 beneamd ta kommandeur yn 'e Oarder fan it Britske Ryk (OBE). Yn 1994 krige se it predikaat dame (de froulike foarm fan sir) foar har namme. Rigg begûn mei achttjin jier te smoken en pafte der yn 2009, doe't se 71 wie, op ien dei noch altyd 20 sigaretten trochhinne. Tsjin desimber 2017 wie se dêrmei opholden, nei't har smoken inkele moannen earder in hertoperaasje nedich makke hie. In foech healjier earder wie se beppe wurden, doe't har dochter Rachael en Guy Garvey, de sjonger fan 'e band Elbow, in lytsen krigen.

Ferstjerren

Diana Rigg ferstoar thús yn Londen op 10 septimber 2020 yn 'e âlderdom fan 82 jier. Neffens har dochter Rachael wie de deadsoarsaak kanker, in krupsje dy't yn maart 2020 by har mem fêststeld wie.

Filmografy

jier	titel	rol of funksje	opmerkings
Filmografy as aktrise
tillefyzje
1959	A Midsummer Night's Dream	figurant	tillefyzjefilm
1961	Ondine	figurant	útstjoerd toanielstik
1963	The Sentimental Agent	Francy Wilde	gastrol; ôfl. A Very Desirable Plot
1964	Festival	Adriana	gastrol; ôfl. The Comedy of Errors
1964	Armchair Theatre	Anita Fender	gastrol; ôfl. The Hothouse
1965	ITV Play of the Week	Bianca	gastrol; ôfl. Women Beware Women
1965–1968	The Avengers	Emma Peel	fêste rol; 51 ôfl. 2 × nom. foar in Emmy Award foar bêste aktrise yn in dramasearje
1970	ITV Saturday Night Theatre	Liz Jardine	gastrol; ôfl. Married Alive
1973	The Diana Rigg Show	Diana Smythe	net útstjoerde pilotôflevering
1973–1974	Diana	Diana Smythe	fêste rol; 15 ôfl.
1974	Affairs of the Heart	Grace Gracedew	gastrol; ôfl. Grace
1975	In This House of Brede	Philippa	tillefyzjefilm nom. foar in Emmy Award foar bêste aktrise yn in spesjaal programma (drama of komeedzje)
1975	The Morecambe & Wise Show	Nell Gwynne	sketch yn in krystshow
1977	Three Piece Suite	ferskaat	weromkearende rol; 6 ôfl.
1979	Oresteia	Klytemnêstra	minysearje
1980	The Marquise	Eloise	tillefyzjefilm
1981	Hedda Gabler	Hedda Gabler	tillefyzjefilm
1982	Play of the Month	Rita Allmers	gastrol; ôfl. Little Eyolf
1982	Witness for the Prosecution	Christine Vole	tillefyzjefilm
1983	King Lear	Regan	tillefyzjefilm
1985	Bleak House	lady Honoria Dedlock	minysearje
1986	The Worst Witch	Constance Hardbroom	tillefyzjefilm
1987	A Hazard of Hearts	lady Harriet Vulcan	tillefyzjefilm
1989	The Play on One	Lydia	gastrol; ôfl. Unexplained Laughter
1989	Mother Love	Helena Vesey	minysearje BAFTA TV Award foar bêste aktrise
1992	Mrs. 'Arris Goes to Paris	madame Colbert	tillefyzjefilm
1993	Road to Avonlea	lady Blackwell	gastrol; ôfl. The Disappearance
1993	Running Delilah	Judith	tillefyzjefilm
1993	Screen Two	baronesse Frieda von Stangel	gastrol; ôfl. Genghis Cohn
1995	Zoya	Evgenia	tillefyzjefilm
1995	The Haunting of Helen Walker	frou Grose	tillefyzjefilm
1996	The Fortunes and Misfortunes of Moll Flanders	frou Golightly	tillefyzjefilm
1996	Samson and Delilah	Mara	tillefyzjefilm
1997	Rebecca	frou Danvers	minysearje; Emmy Award foar bêste byrol fan in aktrise yn in minysearje of tillefyzjefilm
1998	The American	madame De Bellegarde	tillefyzjefilm
1998–2000	The Mrs Bradley Mysteries	Adela Bradley	fêste rol; 5 ôfl.
2000	In the Beginning	de folwoeksen aartsmem Rebekka	tillefyzjefilm
2001	Victoria & Albert	baronesse Louise Lehzen	minysearje; nom. foar in Emmy Award foar bêste byrol fan in aktrise yn in minysearje of tillefyzjefilm
2003	Murder in Mind	Jill Craig	gastrol; ôfl. Suicide
2003	Charles II: The Power and the Passion	keninginne Hinriëtte Marije	minysearje
2006	Extras	harsels	gastrol; ôfl. Daniel Radcliffe
2013–2017	Game of Thrones	Olenna Tyrell	weromkearende rol; 18 ôfl.; 4 × nom. foar in Emmy Award foar bêste gastaktrise yn in dramasearje 2 × nom. foar in Critics' Choice Television Award foar bêste gastoptreden yn in dramasearje
2013	Doctor Who	Winifred Gillyflower	gastrol; ôfl. The Crimson Horror
2015	Penn Zero: Part-Time Hero	boargemaster Pink Panda	as stimaktrise; weromkearende rol; 3 ôfl.
2015	You, Me and the Apocalypse	Sutton	weromkearende rol; 5 ôfl.
2015	Professor Branestawm Returns	lady Pagwell	tillefyzjefilm
2017	Detectorists	Veronica	weromkearende rol; 6 ôfl.
2017	Victoria	Charlotte Montagu Douglas Scott, hartoginne fan Buccleugh	weromkearende rol; 9 ôfl.
2017	A Christmas Carol Goes Wrong	harsels / fertelster	tillefyzjespecial yn it ramt fan 'e kryst
2019	The Snail and the Whale	fertelster	koarte tekenfilm
2020	All Creatures Great and Small	frou Pumphrey	gastrol; 2 ôfl.
2020	Black Narcissus	mem Dorothea	postúm útstjoerd
films
1968	A Midsummer Night's Dream	Helena
1969	Mini-Killers	?	koarte film
1969	The Assassination Bureau	Sonya Winter
1969	On Her Majesty's Secret Service	grevinne Teresa "Tracy" di Vincenzo
1970	Julius Caesar	Portia
1971	The Hospital	Barbara Drummond	nom. foar in Golden Globe foar bêste byrol fan in aktrise yn in spylfilm
1973	Theatre of Blood	Edwina Lionheart
1977	A Little Night Music	grevinne Charlotte Mittelheim
1981	The Great Muppet Caper	lady Holiday
1982	Evil Under the Sun	Arlena Marshall
1987	Snow White	de boaze styfmem
1994	A Good Man in Africa	Chloe Fanshawe
1999	Parting Shots	Lisa
2005	Heidi	beppe fan Heidi
2006	The Painted Veil	mem-oerste
2015	The Honourable Rebel	fertelster
2017	Breathe	lady Neville
2021	Last Night in Soho	frou Collins	postúm útbrocht

Keppelings om utens

(in) Folsleine filmografy fan Diana Rigg yn 'e Internet Movie Database (IMDb)

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side.

Wikimedia Commons

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Diana Rigg fan Wikimedia Commons.