Steatsline E
| Steatsline E Breda - Maastricht | |
|---|---|
 | |
| Totale lingte | 180 km |
| Spoarwiidte | Normaalspoar 1435 mm |
| Oanlein troch | Steat fan de Nederlannen |
| Iepene Breda - Tilburch: 5 oktober 1863 Tilburch - Boxtel: 1 maaie 1865 Boxtel - Eindhoven: 1 july 1866 Eindhoven - Venlo: 1 oktober 1866 Venlo - Maastricht: 21 novimber 1865 | |
| hjoeddeistige status | Yn gebrûk |
| Elektrifisearre Breda - Boxtel: 16 jannewaris 1950 Boxtel - Eindhoven: 7 april 1938 Eindhoven -Venlo 1956 Venlo -1949 Roermond: Nee Roermond - Maastricht: | |
| Tal spoaren Breda - Tilburch Universiteit: 2 Tilburch Universiteit - Tilburch aansluiting: 3 Tilburch aansluiting - Boxtel: 2 Boxtel - Eindhoven: 4 Eindhoven -Venlo: 2 Venlo - Roermond: 1 Roermond - Maastricht: 2 | |
| Baanfakfaasje Breda - Tilburch: 140 Tilburch - Boxtel: 130 Boxtel - Helmond: 140 Helmond - Horst-Sevenum: 160 Horst-Sevenum - Venlo: 140 Venlo - Roermond: 100 Roermond - Maastricht: 130 | |
| Befeiliging | |
| Treintsjinst troch | |
| Trajekt | |
Steatsline E is de neffens de Wet op de Oanlis van Steatsspoarwegen fan 18 augustus 1860 troch de Steat fan de Nederlannen oanleine spoarwei tusken Breda en Maastricht. De folsleine spoarline waard op 1 oktober 1866 iepene. Steatsline E is mei in lingte fan 180 kilometer de langste fan de tsien steatslinen.
Skiednis
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Nei't Kabinet-Rochussen op 8 febrewaris 1860 fallen wie troch de spoarweikwestje, trede it nije Kabinet-Van Hall-Van Heemstra al krap twa wiken letter oan. Dit kabinet besleat om in tsiental spoarlinen yn Nederlân oan te lizzen op kosten fan de Steat, wêrûnder Steatsline E fan Breda nei Maastricht, en soe by stasjon Boxtel oanslute op Steatsline H de spoarline fan Utert nei Boxtel. Boxtel waard sadwaande in spoarwei-knooppunt fan Noard-Brabân, as kompromis tusken de belangen fan De Bosk en Eindhoven.
De spoarline waard yn fiif fazen iepene:
| Datum | Traject | Tuskenstasjons |
|---|---|---|
| 5 oktober 1863 | Breda - Tilburch | Gilze-Rijen, Tilburch Reeshof, Tilburch Universiteit |
| 1 maaie 1865 | Tilburch - Boxtel | Oisterwijk |
| 1 july 1866 | Boxtel - Eindhoven | Best, Eindhoven Strijp-S, Eindhoven Stadion |
| 1 oktober 1866 | Eindhoven - Venlo | Helmond Brandevoort, Helmond 't Hout, Helmond, Helmond Brouwhuis, Deurne, Horst-Sevenum, Blerick |
| 21 novimber 1865 | Venlo - Maastricht | Tegelen, Reuver, Swalmen, Roermond, Echt, Susteren, Sittard, Geleen-Lutterade, Beek-Elsloo, Bunde |
By de iepening fan de spoarline waarden gjin feestlikheden organisearre, wat yn dy tiid wol gewoan wie. Dit hie te krijen mei in epidemy fan goalera yn de omkriten fan Helmond.
fersakkingen tichtby Geulle
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Yn de omkriten fan Geulle is der in talúd oanlein om de it hichteferskil yn it Bunder- en Elslooërbosk oerbrêgje te kinnen. Yn it bosk komt lykwols in protte wetter út 'e boaiem, dat ta ynstabiliteit yn it talúd late troch fersêdiging fan 'e boaiem. Dat late wilens de bou fan de line al ta problemen, mar de line waard nei it nedige werstelwurk feilich befûn en yn gebrûk naam. Mar op 25 septimber 1892, fersakke it talúd dochs oer in lingte fan 80 meter, sa'n fiif meter djip fuort. In passazjierstrein wie krekt passearre en in oankommend frachttrein koe troch yngripen fan in omwenner út Geulle noch krekt op 'e tiid remje, foar't dy it ûntsteane gat yn ried. By it werstelwurk is it talúd op in steviger basis fan brekstien lein en binne der meardere ôfwetteringskanalen oanbrocht, om foar te kommen dat der wer in fersakking plak ha soe.
Stasjonsgebouwen
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Krekt as lâns de oare spoarlinen út de earste perioade fan de earste steatsoanlis, ferskine ek lâns Steatsline E inkelde Standertstasjons fan de Steatsspoarwegen. Yn Breda wurdt in laach en lang stasjonsgebou delset, besteande út styl - en regelwurk, opfold mei stien, ôfsmard mei semint. It stasjon foldocht hjirmei oan de strange bepalingen fan de Fêstingswet. Ek yn Maastricht en Venlo ferskynt sa'n stasjonsgebou. Nei it oanpassen fan de wet yn 1874 meitsje de measte stasjonsgebouwen plak foar nijbou. It stasjonsgebou fan Breda bliuwt lykwols mear as hûndert jier yn gebrûk. Yn 1868, twa jier nei de iepening fan de spoarline, krijt ek Blerick in stasjonsgebou. It is in leech gebou mei in wenning. Yn 1892 wurdt it stasjonsgebou ferfongen troch in heech rjochthoekich gebou. Ek stasjon America, Geleen-Lutterade en Belfeld krije in lyts stasjonsgebou fan ien ferdjipping.
Boxtel krijt al nei njoggen jier in nij stasjonsgebou. Yn 1912 wurdt it stasjonsgebou fan Eindhoven ferfongen troch in folslein nij gebou, útfierd yn strakke linen en in sober uterlik. Maastricht krige yn 1913 in nije stasjonsgebou, in grut en opfallend gebou nei ûntwerp fan George van Heukelom. In presintaasjemodel fan gips út 1911 is noch hieltyd te sjen yn it spoarweimuseum. Twa jier letter wurdt ek it stasjonsgebou fan Gilze-Rijen ferfongen. Yn de rin fan de jierren wurde in soad fan de oare stasjonsgebouwen útwreide. Yn de Twadde Wrâldkriich rekket it stasjonsgebou fan Blerick swier skansearre en wurdt ôfbrútsen.
Nei de Twadde Wrâldkriich waard it spoar rjochting Straelen net op 'e nij yn gebrûk naam mar opbrutsen. Hjirtroch wie it mooglik om it stasjon fan Venlo inkelde hûnderten meters rjochting de binnenstêd te ferpleatsen. Tagelyk mei de modernisearring fan de spoarline waard yn 1958 it nije stasjonsgebou yn gebrûk nommen. Twa jier letter krige Blerick in nij stasjonsgebou. Hjir waard in gebouke fan it saneamde Standerttype Vierlingsbeek delset. Yn de jierren 60, 70 en begjin jierren 80 waarden yn it hiele lân in grut tal foaroarlochske stasjonsgebouwen sloopt. Ek lâns Steatsline E ferdwûnen dy jierren in tal stasjonsgebouwen.
Yn 1993 waard it sobere stasjonsgebou út 1923 fan Sittard ôfbrútsen om plak te meitsjen foar opfallende nijbou, in unyk ûntwerp fan arsjitekt J.A. van Belkum Yn 1997 waard it stasjon fan Tegelen inkelde hûnderten meters rjochting it sintrum ferpleatst. It stasjon waard hjirby in fiaduktstasjon en krige hjirby twa liftskjochten en treppen nei de perrons. It stasjonsgebou út 1974 waard nei gebrûk fan it nije stasjon sloopt. Yn 2003 waard de spoarline yn Swalmen tsientallen meters rjochting it westen ferpleatst om romte frij te meitsjen foar de oanlis fan de autosneldyk A73. By de ferpleatste spoarline lâns kamen nije perrons. It âlde Stasjonsgebou fan it type SS 5e klasse is bewarre bleaun, mar stiet no inkelde tsientallen meters fan de spoarline. Trije jier letter yn 2006 waarden de stasjonsgebouwen fan Bunde en Geleen-Lutterade sloopt.
| Stasjon | Type gebou | Opmerkingen | ||
|---|---|---|---|---|
 |
Breda | laach en lang stasjonsgebou | 1e stasjonsgebou yn 1973 ôfbrutsen en ferfongen troch in unyk ûntwerp fan arsjitekt J. Bak. 2e stasjonsgebou yn 2012 ôfbrutsen en ferfongen troch in unyk ûntwerp fan K. J. van Velsen. | |
| Dorst | Lyts gebouke | gebou ôfbrutsen yn ûnbekend jier, stasjon sletten yn 1930 | ||
 |
Gilze-Rijen | type SS fiifde klasse | Yn 1912 ôfbrutsen, en yn 1915 ferfongen. | |
 |
Tilburch Reeshof | Unyk ûntwerp | ||
 |
Tilburch Universiteit | Type Sextant | ||
 |
Tilburch | type SS tredde klasse | Yn 1961 ôfbrutsen, en yn 1965 ferfongen troch in unyk ûntwerp fan arsjitekt K. van der Gaast. | |
 |
Oisterwijk | type SS fjirde klasse | ||
 |
Boxtel | type SS fjirde klasse | 1e stasjonsgebou yn 1872 ôfbrutsen en ferfongen troch in unyk ûntwerp. 2e stasjonsgebou yn 1998 ôfbrutsen en yn 2000 ferfongen troch in unyk ûntwerp fan arsjitekte E.G. Scheltens. | |
 |
Best | type SS fiifde klasse | 1e stasjonsgebou yn 1975 ôfbrutsen en ferfongen troch standerttype Beilen. 2e stasjonsgebou yn 2000 ôfbrutsen en yn 2002 ferfongen troch in unyk ûntwerp fan arsjitekt Th.J.B. Fikkers. | |
| Batadorp | Abry | Ek Bata neamd, stasjon sletten yn 1971. | ||
| Acht | Lyts gebouke | gebou ôfbrutsen yn ûnbekend jier[1], stasjon sletten yn 1935. | ||
| Woensel | Lyts gebouke | gebou ôfbrutsen yn ûnbekend jier, stasjon sletten yn 1933. | ||
 |
Eindhoven Strijp-S | Type Sextant | Stasjonsgebou yn gebrûk as snackbar. | |
| Eindhoven Stadion | Gjin | Ien fan de weinige eveneminte haltes yn Nederlân dy't hjoed de dei noch yn gebrûk is. | ||
 |
Eindhoven Sintraal | type SS tredde klasse | 1e stasjonsgebou yn 1912 ôfbrutsen en yn 1913 ferfongen troch in unyk ûntwerp fan arsjitekt G.W. van Heukelom. 2e stasjonsgebou yn 1956 ôfbrutsen en ferfongen troch in unyk ûntwerp fan arsjitekt K. van der Gaast. | |
 |
Nuenen-Tongelre | type SS fiifde klasse | gebou ôfbrutsen yn 1973, stasjon sletten yn 1938. | |
 |
Helmond Brandevoort | Unyk ûntwerp | ||
 |
Helmond 't Hout | Unyk ûntwerp | ||
 |
Helmond | type SS fjirde klasse | 1e stasjonsgebou yn 1987 ôfbrutsen en ferfongen troch in unyk ûntwerp fan arsjitekt P.A.M.J. Corbey. 2e stasjonsgebou yn 2012 ôfbrutsen en ferfongen troch in unyk ûntwerp fan studioSK, Movares. | |
| Helmond Brouwhuis | Unyk ûntwerp | |||
 |
Deurne | type SS fiifde klasse | Yn 1976 ôfbrutsen en ferfongen troch Standerttype Douma. | |
| Noard-Brabân/Limburch | ||||
| Helenaveen | Lyts gebouke | gebou ôfbrutsen yn 1945, stasjon sletten yn 1938. | ||
 |
America | Lyts gebouke | gebou ôfbrutsen yn 1970, stasjon sletten yn 1938 | |
 |
Horst-Sevenum | type SS fiifde klasse | ||
| Heyerhoeven | Gjin | Stasjon sletten yn 1955 | ||
| Blerick | Lyts gebouke | 1e stasjonsgebou yn 1892 ôfbrutsen en ferfongen troch in unyk ûntwerp. 2e stasjonsgebou ferlen gien yn de Twadde Wrâldkriich, waard pas yn 1966 ferfongen troch Standerttype Vierlingsbeek. | ||
 |
Venlo | laach en lang stasjonsgebou | Yn 1958 ôfbrutsen en ferfongen troch in unyk ûntwerp fan arsjitekt K. van der Gaast. | |
| Tegelen | type SS fiifde klasse | 1e stasjonsgebou yn 1974 ôfbrutsen en ferfongen troch in Standerttype Beilen. 2e stasjonsgebou yn 1999 ôfbrutsen nei't it yn 1997 ferfongen wie en inkelde hûnderten meters nei it westen ferpleatst is, it nije stasjons gebou is in unyk ûntwerp fan arsjitekt Th.J.B. Fikkers. | ||
 |
Belfeld | Lyts gebouke | stasjon sletten yn 1938, It stasjonsgebou is yn gebrûk as wenhûs. | |
 |
Reuver | type SS fiifde klasse | Stasjonsgebou yn gebrûk as restaurant. | |
 |
Swalmen | type SS fiifde klasse | It Stasjon sels is yn 2004 in lytst stikje ferhúze, mar it stasjonggebou stiet noch op it âlde plak, en is yn gebrûk as wenhûs. | |
 |
Roermond | type SS fjirde klasse | Yn 1864 yngreven ferboud. | |
| Linne | mooglik type SS fiifde klasse | gebou ôfbrutsen yn ûnbekend jier, stasjon sletten yn 1938 | ||
| Maasbracht | type SS fiifde klasse | 1e stasjonsgebou yn 1899 troch brân ferlern gien, 2e stasjonsgebou yn 1965 ôfbrútsen, stasjon sletten yn 1938. | ||
 |
Echt | type SS fiifde klasse | ||
 |
Susteren | type SS fiifde klasse | yn 1981 ôfbrutsen nei't it stasjonggebou yn 1975 ferfongen is troch in Standerttype Sextant. Stasjonsgebou yn gebrûk as winkel. | |
| Nieuwstadt | Lyts gebouke | gebou ôfbrutsen yn 1960, stasjon sletten yn 1938 | ||
 |
Sittard | type SS fjirde klasse | 1e stasjonsgebou yn 1923 ôfbrutsen en ferfongen troch in unyk ûntwerp fan arsjitekt Schelling. 2e stasjonsgebou yn 1993 ôfbrutsen en ferfongen troch in unyk ûntwerp fan arsjitekt J.A. van Belkum. | |
| Geleen-Lutterade | Lyts gebouke | 1e stasjonsgebou yn 1930 ôfbrutsen en ferfongen troch in unyk ûntwerp fan arsjitekt S. van Ravesteyn. 2e stasjonsgebou yn 1975 ôfbrutsen en ferfongen troch in standerttype Sextant, 3e stasjonsgebou yn 2006 ôfbrútsen en ferfongen troch abry's. | ||
 |
Beek-Elsloo | type SS fiifde klasse | Yn 1975 ôfbrutsen en ferfongen troch in standerttype Sextant. | |
| Geulle | Lyts gebouke | gebou ôfbrutsen yn ûnbekend jier, stasjon sletten yn 1938. | ||
| Bunde | type SS fiifde klasse | 1e stasjonsgebou yn 1964 ôfbrutsen en ferfongen troch in Standerttype Douma. 2e stasjonsgebou yn 2005 ôfbrutsen. | ||
| Limmel | Lyts gebouke | gebou ôfbrutsen yn ûnbekend jier, stasjon sletten yn 1938 | ||
 |
Maastricht | laach en lang stasjonsgebou | Yn 1913 ôfbrutsen en ferfongen troch in unyk ûntwerp fan arsjitekt G.W. van Heukelom | |
| Boarnen, noaten en/as referinsjes: |
|
|
Steatslinen | 
|
|---|---|---|
|
Steatsline A (Arnhim - Ljouwert) | Steatsline B (Harns Haven - Bad Nijeskâns) | Steatsline C (Meppel - Grins) | Steatsline D (Sutfen - Glanerbrug) | Steatsline E (Breda - Maastricht) | Steatsline F (Roosendaal - Flissingen) | Steatsline G (Venlo - Kaldenkirchen) | Steatsline H (Utert Sintraal - Boxtel) | Steatsline I (Breda - Rotterdam DP/Sintraal) | Steatsline K (De Helder - Amsterdam Sintraal) | ||
 ·  · 
| ||