Floyd Red Crow Westerman

	Floyd Red Crow Westerman
	akteur
	persoanlike bysûnderheden
echte namme	Floyd Red Crow Westerman, ; Káŋǧi Duta
nasjonaliteit	Amerikaansk
berne	17 augustus 1936
berteplak	yn it Lake Traverse Reservaat ; (Súd-Dakota)
stoarn	13 desimber 2007)
stjerplak	Los Angeles (Kalifornje)
etnisiteit	Dakota-Sû (Sioux)
jierren aktyf	1989 – 2007
	offisjele webside
	www.floydwesterman.com

Floyd Red Crow Westerman (Yndiaanske namme: Káŋǧi Duta, "Reade Krie"; ferienfâldige stavering: Kanghi Duta); yn it Lake Traverse Yndianereservaat (Súd-Dakota), 17 augustus 1936 – Los Angeles, 13 desimber 2007) wie in Amerikaansk akteur, sjonger en polityk aktivist fan Yndiaansk komôf. Hy wûn yn 'e Feriene Steaten in beskate bekendheid as countrysjonger foar't er frij let yn syn libben in aktearkarriêre begûn. Ynternasjonale bekendheid, alteast fan gesicht, krige Westerman troch syn rol yn 'e film Dances with Wolves, út 1990. In oare bekende rol fan him wie de Yndiaanske medisynman George Littlefox yn 'e komeedzjesearje Dharma & Greg. Njonken syn sjongen en aktearjen wie Westerman ek tige aktyf as aktivist foar Yndiaanske kwestjes.

Libben en karriêre

Jonkheid en oplieding

Westerman waard yn 1936 berne yn it Lake Traverse Yndianereservaat, yn it noardeasten fan 'e Amerikaanske steat Súd-Dakota. Syn âlden hearden allebeide ta de Eastlike Dakota, in subgroep fan 'e Sû (Sioux). Syn bertenamme wie Floyd Westerman, mar doe't er folwoeksen wie, naam er de Ingelske oersetting fan syn Yndiaanske namme Káŋǧi Duta, Red Crow, oan as syn middelnamme.

Mei tsien jier waard Westerman nei it Wahpeton Ynternaat ta stjoerd, dêr't er yn 'e kunde kaam mei Dennis Banks, dy't letter in lieder fan 'e Amerikaanske Yndiaanske Beweging wurde soe. Op it ynternaat waarden Westerman, Banks en de oare learlingen twongen om har tradisjoneel lange hier ôf te knippen en waard harren ferbean om har memmetaal te sprekken of har eigen goaden te ferearjen. De traumatyske behanneling dy't him dêr te'n diel foel, hie in sterke ynfloed op Westerman syn lettere libben. Nei't er fan it ynternaat ôf gien wie, studearre er oan 'e Noardlike Steatsuniversiteit, yn Aberdeen (Súd-Dakota). Neitiid tsjinne er twa jier yn it Amerikaanske Marinierskorps.

Karriêre

Yn 'e 1960-er en 1970-er jierren fêstige Westerman yn eigen lân in solide reputaasje as sjonger fan countrymuzyk. De ûnderwerpen dy't er dêrby oanroerde, hiene hast allegearre op 'e iene of oare manear te krijen mei de Yndianen en de ynfloeden fan 'e Westerske kultuer op harren bestean. Njonken syn wurk as solo-artyst wurke Westerman gear mei sokke grutte nammen as Willie Nelson, Harry Belafonte, Joni Mitchell en Kris Kristofferson. Letter, yn 'e 1990-er jierren, gied er op toernee mei Sting, om jild op te heljen foar it behâld fan 'e reinwâlden. Ek foar oare goede doelen sette er him belangeleas yn.

Westerman syn aardichheid oan aktearjen kaam fuort út syn sjongkarriêre, mei't in protte sjongers har oan dy oerstap weagen. Sels makke er syn debút yn 'e film Renegades, út 1989, as "Red Crow", de Lakota-heit fan haadpersoan Hank Storm, spile troch Lou Diamond Phillips. By in breder Amerikaansk en in ynternasjonaal publyk krige er bekendheid, alteast fan gesicht, yn 'e rol fan it opperhaad Ten Bears, yn Kevin Costner syn mei in Oscar foar Bêste Film bekroande masterwurk Dances with Wolves, út 1990. Oare bekende films dêr't er yn spile, wiene en Grey Owl (1999) en Hidalgo (2004).

Behalven yn films fertolke Westerman ek geregeldwei rollen op 'e tillefyzje. Yn 'e plysjesearje Walker, Texas Ranger hied er yn it earste seizoen in fêste rol as "omke Ray", en yn 'e komeedzjesearje Dharma & Greg hied er in weromkearende rol as de Yndiaanske medisynman George Littlefox, dy't earst libben foarkomt, dan ferstjert en dêrnei as geast weromkeart. Yn 1991 spile Westerman yn 'e minysearje Son of the Morning Star, oer generaal George Armstrong Custer, de rol fan it Lakota-opperhaad Sittende Bolle.

Fierders wied er û.m. te sjen yn 'e komeedzjesearje Roseanne, de rjochtbankdrama's L.A. Law en Judging Amy, de fantasysearje The X Files, de aksjesearje MacGyver en de detektivesearjes Murder, She Wrote en Baywatch Nights. Soms waard er op 'e ôftiteling koartwei fermeld as Floyd Westerman. Fan 2003 oant 2007 wied er fierders ek allegeduerigen op 'e Amerikaanske tillefyzje te sjen yn reklamespotsjes foar "Lakota", in merk pinestiller. Syn lêste rol spile er yn 'e film Swing Vote, dy't postúm útkaam yn 2008.

Priveelibben

Los fan syn wurkpaad as sjonger en akteur sette Westerman him oanhâldend yn foar Yndiaanske doelen, en droech er rûnom syn Yndiaanske identiteit út. Hy wie lid fan 'e Amerikaanske Yndiaanske Beweging (AIM) en naam bytiden diel oan 'e protestaksjes dy't troch dy organisaasje bewurkmastere waarden. Westerman wie ferskate kearen troud en hie fiif bern. Syn lêste frou, Rosie, wie in Dútse, mei wa't er noch yn it houliksboatsje stapte doe't er al op jierren wie.

Ferstjerren

Westerman ferstoar nei in lang siikbêd op 13 desimber 2007 yn it Cedars Sinai Hospital yn Los Angeles oan 'e gefolgen fan leukemy. Hy waard 71 jier.

Diskografy

1969 – Custer Died for Your Sins
1970 – Indian Country
1982 – Custer Died for Your Sins (re-recording)
1982 – The Land Is Your Mother
1990 – Oyate (mei Tony Hymas)
2006 – A Tribute to Johnny Cash

Filmografy

jier	titel	rol of funksje	opmerkings
Filmografy as akteur
films
1988	Powwow Highway	stim oer radioferbining	as stimakteur
1989	Renegades	Red Crow
1990	Dances with Wolves	Ten Bears
1991	The Doors	sjamaan
1991	Clearcut	Wilf Redwing
1994	Jonathan degli Orsi	opperhaad Watanka
1997	Dusting Cliff 7	Indian Bob
1997	The Brave	Papa
1998	Naturally Native	foarsitter Pico
1999	Grey Owl	opperhaad op powwow
2003	Truth and Dare	âldman
2003	Atlantis: Milo's Adventure	Chakashi	as stimakteur
2004	Hidalgo	opperhaad Eagle Horn
2006	The Tillamook Treasure	Standing Elk
2008	Swing Vote	opperhaad Running Bear
tillefyzje
1988	MacGyver	Two Eagles	gastrol; ôfl. Mask of the Wolf
1989	Hardball	?	gastrol; ôfl. The Cleveland Indian
1990	Captain Planet and the Planeteers	opperhaad	as stimakteur; gastrol yn in tekenfilmsearje; ôfl. Tree of Life
1991	L.A. Law	rjochter William Gainser	gastrol; ôfl. Dances with Sharks
1991	Son of the Morning Star	Sittende Bolle	minysearje
1991–1993	Northern Exposure	One-Who-Waits	weromkearende rol; 2 ôfl.: The Big Kiss (1991), Duets (1993)
1992	Murder, She Wrote	Ashie Nakai	gastrol; ôfl. Night of the Coyote
1993	The Wild West	voice-over	minysearje
1993	The Dakota Conflict	voice-over	tillefyzjefilm
1993	Rio Shannon	Gabriel	tillefyzjefilm
1993	The Broken Chain	stamâldste	tillefyzjefilm
1993–1994	Walker, Texas Ranger	omke Ray Firewalker	fêste rol seizoen 1; 26 ôfl.
1994	Lakota Woman: Siege at Wounded Knee	pake fan Mary Crow Dog	tillefyzjefilm
1995	500 Nations	voice-over	minysearje
1995	Buffalo Girls	No Ears	minysearje
1995	Siringo	Plenty Wounds	tillefyzjefilm
1995	Roseanne	Floyd	gastrol; ôfl. The Last Thursday in November
1995–1999	The X-Files	Albert Hosteen	weromkearende rol; 5 ôfl.
1997	The Pretender	Ernie Two Feathers	gastrol; ôfl. Mirage
1997	Baywatch Nights	Yndiaanske gids Wahote	gastrol; ôfl. The Vortex
1997	Poltergeist: The Legacy	Ezekial	gastrol; ôfl. Shadow Fall
1997	Millennium	âlde Yndiaan	gastrol; ôfl. A Single Blade of Grass
1997–2001	Dharma & Greg	medisynman George Littlefox	weromkearende rol; 4 ôfl.
2001	Judging Amy	Wheeler	gastrol; ôfl. Rights of Passage
2003	DreamKeeper	Iron Spoon	tillefyzjefilm
2008	Comanche Moon	âlde Komantsje #1	minysearje

Keppelings om utens

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side.