Lúnbert

Lúnbert
Pleats oan de Aenjewiersterdyk
Emblemen
Sifers
Ynwennertal	415 (1 jannewaris 2022)
Oerflak	6,45 km², wêrfan - lân: 5,00 km² - wetter 1,44 km²
Befolkingsticht.	83 ynw./km²
Polityk
Lân	Nederlân
Provinsje	Fryslân
Gemeente	It Hearrenfean
Oar
Tiidsône	UTC +1
Simmertiid	UTC +2
Koördinaten	52° 59' N 5° 55' E
Offisjele webside
webstee fan Aenjewier
Kaart
Lokaasje Lúnbert yn Fryslân
Kaart
Lokaasje Lúnbert (grien) yn 'e gemeente It Hearrenfean

Lúnbert is in doarp yn it noardwesten fan de gemeente It Hearrenfean. It noardlik diel fan 'e himrik makket diel út fan De Deelen.

Skiednis

Lúnjebert foarme mei de doarpen Terbant, Tsjalbert en Gersleat 'De Streek' fan de eardere gemeente Aenjewier. Dy gemeente waard yn 1934 opheft en mei in diel fan Skoatterlân by de doe nije gemeente It Hearrenfean foege.

Lúnbert wurdt op in kaart fan 1245 Lyedingaberde neamd. Oare namme fan Lúnbert wiene Lionigaberde (1315), Lonighaberd (1481), Lyonjebert alias Leowerdt (1505), Luniebirdt (1664), Lunjebert, Lunjebirt (1839). It doarp hat de namme te tankjen oan it skaai Lyedinga, dy't de rjochten fan harren oandiel yn in kapel oan de yn 1243 stifte kommanderij fan de Hillige Marije yn Nes fan 'e Dútske Oarder oerdroech.

Klokkestoel

Fanút Nes waarden der noch twa konvinten stifte: it yn 1299 stifte Sint-Nikolaaskonvint fan Skoaten en it mooglik yn 1281 stifte en oan Sint-Elisabeth wijde nonnekonvint fan Lúnbert. Dat konvint fan nonnen stie likernôch in kilometer noardlik fan de tsjerke op 'e hichte fan Spitsendyk en waard Stientsjerk of Marijebosk neamd en ek wol it Katryper Konvint. It konvint rekke yn it neigean en waard om 1375 hinne wer opheft, mar yn 1491 op 'e nij stifte en nei't de nonnen harren oansletten by de Sistersjinzerske oarder ferhûze it nei de oare kant fan de Aenjewiersterdyk. Op in lânmjitterskaart fan 1608 is te sjen dat dat plak súd fan 'e tsjerke lei.

De tsjerke fan Lúnbert is om 1745 hinne ôfbrutsen en ferfongen troch in houten klokkestoel, dy't yn 1921 foar it lêst ferfongen waard troch in klokkestoel fan wapene beton. Yn de klokkestoel hinget in oan Sunte Nicolaus ende Bonifacius wijde en in troch Geert fan Wou en Johan ter Stege yn 1538 getten klok út de parochytsjerke. Nei de Twadde Wrâldoarloch waard de klok yn 'e herfoarme tsjerke oan 'e Fok yn it Hearrenfean hongen, mar yn 2005 kaam de klok werom yn Lúnbert. De lytse yn 1645 troch Jacob Noteman getten klok wie oarspronklik ornearre foar Terbant en kaam yn 1843 nei Lúnbert,

Eardere molkfabryk

Yn 'e 18e en 19e iuw wie der in soad feanterij yn 'e krite. It ûnlân waard neitiid yn kultuer brocht en der waarden nije pleatsen boud. Yn 1901 waard it molkfabryk 'Aengwirden' stifte. It lytsere molkfabrykje fan Tsjalbert fusearre yn 1904 mei it molkfabryk Aengwirden. By it molkfabryk waard yn 1911 in elektrisiteitssintrale boud, dêr't it hiele doarp fan mei profitearre. Oan it fabryk kaam yn 1963 in ein en tsjintwurdich binne der oare bedriuwen yn de gebouwen ûnderbrocht.

Mienskip

Jugenstylpleats

De Aenjewierster doarpen hawwe in yn 2016 iepene Multyfunksjonele Akkomodaajse, dy't yn Tsjalbert stiet. It doarp docht in soad yn 'e mande mei de oare Aenjewierster doarpen en ek in mienskiplik Pleatslik Belang. "Aengwirden Aktief" is de doarpskrante.

Tsjerke

• PKN-gemeente Tsjalbert-De Knipe

Skoalle

Sûnt 2022 geane de bern fan alle Aenjewierster doarpen nei de doe iepene gearwurkingsskoalle De Nijewier. De skoalle stiet yn Tsjalbert.

Ferienings

Aenjewierster Senioaren Soas Under Ien Dak Biljertklub Lúnbert Iisklub Togearre Fierder Kaartklub De Streek Fuotbalkub Aengwirden Keatsferiening Foarút Kabaretploech RynkRank

Sportferiening Hercules (gymnastyk, tennis en follybal) Stifting Natuerbad "De Wispel" Iisklub Tegearre Fierder Toanielferiening Dito Toanielferiening Rjucht en Slucht

(De list is yn 2023 bywurke mei help fan de hiemside fan 'e Aenjewierster doarpen. Sjoch foar de meast aktuele ynformaasje oer ferienings op dy hiemside)

Befolkingsferrin

Jier	1850	1900	1950	1960	1970	1980	2005	2010
Ynwenners	585	698	644	590	507	461	441	424
Jier	2015	2020
Ynwenners	810	840

(Boarnen: 1850-1980: De Heeren en de Anderen, R. Boltendal, side 301-302; 2015 en 2020: Alle Cijfers)

Eveneminten

• Drekrace

Strjitten

Alle strjitten fan Lúnbert mei ferklearring fan de nammen.

Publikaasje(s)

• S. Bakker "Vier dorpen, één streek. Terband, Luinjeberd, Tjalleberd, Gersloot"

Sjoch ek

• Fryske doarpen.

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

webstee fan Aenjewier Skiednis en ferklearring strjitnammen H. Halbertsma - artikel 'Bornego' yn de 'De Vrije Fries' 45e diel.