Faksisme
 |
Dit artikel is in stobbe oer twadde wrâldkriich.
Jo wurde útnûge en foegje jo witten hjir ta. |
Faksisme is in politike streaming grûndearre op tige nasjonalistyske, autoritêre en ûnferdraachsume begjinsels.
Skiednis
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Yn de twadde helte fan de 18e iuw en yn de 19e iuw komt mei troch de Frânske Revolúsje it nasjonalisme op. Om 1900 ûntstean de earste faksistyske groepen. It earste faksistyske regear wie dat fan Benito Mussolini tusken 1922 - 1943. Dêrnei kaam Adolf Hitler mei de autoritêre NSDAP yn 1933 oan 'e macht en brûkte it faksisme as politike rjochting foar it Tredde-Ryk. Yn Spanje, Portegal, Eastenryk, Roemeenje en Hongarije hawwe de faksisten ek oan de macht west.
Neofaksisme
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Guon Europeeske lannen hawwe in opkommend neofaksisme. Dy partijen presintearje har lykwols it leafst net as (neo)faksistysk.
Faksisme yn de wrâld
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- Albanië - Albaneeske Faksistyske Partij (letter: "Albaneeske Nasjonaal-Sosjalistyske Partij"), Tefik Mborja, Jup Kazazi, Kol Bib Mirakaja, Maliq Bej Bushati, Eqrem Bej Libohova
- Austraalje: New Guard, kolonel Eric Campbell
- België - Léon Degrelle, DeVlag, Staf de Clercq, Rex, VNV, Légion Nationale, José Streel
- Brazilië - yntegralisme, Plínio Salgado
- Bulgarije professor Bogdan Filow, professor Aleksandur Tsankov
- Kanada - Canadian Union of Fascists, Chuck Crate, Parti National Social Chrétien (letter: "National Unity Party"), Adrien Arcand
- Sily - Carlos Keller Rueff, Jorge González von Marées, Carlos Keller, Nasjonaalsosjalistyske Beweging fan Sily
- Denemark - Frits Clausen
- Dútslân - nasjonaalsosjalisme
- Egypte - Grienhimden, Ibrahim Shukri
- El Salvador - Maximiliano Hernández Martínez
- Estlân - Andres Larka
- Finlân - Lapua-beweging, IKL, Vihtori Kosola, Kurt Martti Wallenius, Vilho Annala, Rolf Witting
- Frankryk - Jacques Doriot, Parti Populaire Français, Marcel Déat, Legion des Volontaires Français, François de la Rocque, Croix de Feu, Parti Social Français, Henri Barbé, Solidarité Française, François Coty, Paul Marion, Blauhimden
- Hongarije - Pylkkrusers, Ferenc Szalasi, Gyula Gömbös
- Ierlân - Blauhimden
- Irak - Ali Rasjid, Golden Square
- Itaalje - Mussolini, Galeazzo Ciano, Farinacci, Achille Starace, Carlo Scorza, Dino Grandi, Movimento Sociale Italiano, Giorgio Almirante, Swarthimden
- Japan - Kjerseblom Genoatskip
- Kroaasje - Ustasa, Ante Pavelic
- Meksiko - Goudhimden, generaal Nicolás Rodríguez Carrasco, Nasjonaal Synaristyske Uny, Salvador Abascal, José Antonio Urquiza
- Nederlân - Faksisme yn Nederlân, Swart Front, Arnold Meijer, Jan Baars, Algemeene Nederlandsche Fascisten Bond, Nasjonaal-Sosjalistyske Beweging, Anton Mussert
- Noarwegen - Vidkun Quisling, Nasjonal Samling
- Panama - Acción Comunal, Panameñistyske Partij
- Eastenryk - Heimwehr, austro-faksisme, Ernst von Starhemberg, Walter Pfrimer, Emil Fey, Anton Rintelen, Arthur Seyss-Inquart
- Portugal - Rolão Preto, Nasjonaal-Syndikalistyske Beweging, António de Oliveira Salazar
- Roemenië - Horia Sima, Izeren Garde, Corneliu Zelea Codreanu, Mihai Antonescu
- Ruslân - Konstantin Rodzajevski, Russyske Faksistyske Partij, Russyske Faksistyske Organisaasje, Anastasi Vonsiatski
- San Marino - Partito Fascista Sammarinese
- Slowakije - Andrej Hlinka, Josef Tiso
- Spanje - José Antonio Primo de Rivera, Falange, Ramon Serrano Suner, Luis Ruiz de Alda, Ramiro Ledesma Ramos, Juntas de Ofensiva Nacional Sindicalista
- Tsjecho-Slowakije - generaal Gajda
- Turkije - ( MHP ) Milliyetçi Hareket Partisi
- Feriene Keninkryk - Sir Oswald Mosley, British Union of Fascists
- Feriene Steaten fan Amearika - American Nazi Party, Ku Klux Klan, George Lincoln Rockwell, Matt Koehl, Frank Collin, National Socialist Party of America, European American Education Association, German-American Bund, Aryan Nations, Aryan Brotherhood, Creativity Movement (it eardere "World Church of the Creator"), American Fascist Movement, Sulverhimden
- Sina - groenhemden
- Súd-Afrika - Ossewabrandwag, B.J. Vorster, gryshimden
- Sweden - Nationalsocialistska arbetarpartiet, Sven Olof Lindholm
- Switserlân - Nasjonaal Front, Jakob Schaffner, Ernst Rüegsegger, Rolf Henne, Robert Tobler, Hans Vonwy
Sjoch ek
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Keppeling om utens
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- Wikiwurdboek-side - faksisme.