Wrâldkampioenskip fuotbal

Ut Wikipedy
FIFA wrâldkampioenskip fuotbal
Daniel Passarella, oanfierder fan it Argentynske nasjonale team, hâdt de FIFA-wrâldbeker omheech. Wrâldkampioenskip fuotbal 1978
Daniel Passarella, oanfierder fan it Argentynske nasjonale team, hâdt de FIFA-wrâldbeker omheech. Wrâldkampioenskip fuotbal 1978
sport Fuotbal
organisator FIFA
earste edysje Urûguay 1930
edysjes
foarrige edysje Katar 2022
folgjende edysje Amearika's 2026
Temaside  Sport

It FIFA wrâldkampioenskip fuotbal, meastal wrâldkampioenskip fuotbal of WK fuotbal neamd, is in toernoai dat alle fjouwer jier spile wurdt troch nasjonale tiims dy't lid binne fan de FIFA.

Skiednis[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Yn 1930 waard it earste wrâldkampioenskip fuotbal yn Oerûguay holden. De iennige stêd dy't doe de stadions foar de wedstriden hie wie Montevideo der waard dat toernoai spile yn tije stadions. Dit wie twa jier earder, op moandei 28 maaie 1928, yn Amsterdam besletten. Oerûguay krige it earste WK tawiisd om te fieren dat it lân hûndert jier bestie en om't Oerûguay yn 1924 en 1928 goud wûn hie op de Olympyske Spullen en dus ien fan de bettere fuotballannen wie.

De teams waarden foar it earste wrâldkampioenskip útnûge troch de FIFA om mei te dwaan. De animo fan Jeropeeske lannen om mei te dwaan oan dit kampioenskip wie lykwols beheind. De lange reis en hege reiskosten wiene hjir de oarsaak fan. Uteinlik wist Jules Rimet, mei help fan it regear fan Oerûguay, fjouwer Jeropeeske lannen sa fier te krijen om de oerstek te meitsjen. Fanôf it twadde kampioenskip yn 1934 moatte de lannen har kwalifisearje foar it toernoai.

As trofee foar it winnende lân waard de "Victoire aux Ailes d'Or" ûntwurpen: in beker droegen troch Nikè, de Grykske goadinne fan de oerwinning. Dizze wikselbeker waard yn 1946 as earbetoan oan de inisjatyfnimmer fan it WK fuotbal omdoopt nei "Jules Rimet-beker". Yn 1970 gie dizze trofee definityf nei Brazylje: dat wie it tredde WK dat troch Brazylje wûn waard, en de regel wie doe noch dat as ien lân trije kear wrâldkampioen waard, it de trofee hâlde mocht. Yn 1983 waard de orizjinele beker stellen en nea wer weromfûn, wêrnei't it Braziliaanske fuotbalbûn in replika meitsje liet. De hjoeddeiske trofee, de "FIFA World Cup", bestiet út twa figueren op in sokkel dy't in ierdbol omheech hâlde, en is ek wer in wikseltrofee. Dizze beker waard foar it earst útrikt yn 1974 oan it doetiidske West-Dútslân.

Oan de toernoaien oant en mei 1978 diene 16 lannen mei, útsein yn 1930 (13 lannen), en yn 1938 (15 lannen, Eastenryk wie nei kwalifikaasje as gefolch fan de Anschluss opgien yn Dútslân) en 1950 (13 lannen, Yndia, Skotlân en Turkije lútsen har nei de lotting werom). It tal dielnimmers waard útwreide nei 24 lannen yn 1982 en dêrnei nei 32 yn 1998, wêrtroch't ek mear lannen út Afrika, Aazje en Noard-Amearika in kâns makken om diel te nimmen. Fan 2026 ôf sille der 48 lannen meidwaan oan it WK.

Edysjes[bewurkje seksje | boarne bewurkje]


Fryske fuotballers op it WK[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Theo de Jong wie yn 1974 de earste Fryske fuotballer op it wrâldkampioenskip fuotbal, hy kaam fjouwer kear yn aksje foar it Nederlânske alvetal op it wrâldkampioenskip.

Fuotballer Jier Funksje Wedstr.(goals)
Theo de Jong 1974 Middenfjilder 4 (1)
Piet Wildschut 1978 Ferdigener 3 (0)
Jan Kromkamp 2006 Ferdigener reserve
Andries Noppert 2022 Doelman 5 (0)

Fryske Assistint-skiedsrjochters en skiedsrjochtes op it WK*[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Namme Funksje Jier
Erwin Zeinstra Assistint-skiedsrjochter 2014
2018
Hessel Steegstra Assistint-skiedsrjochter 2022
Jan de Vries Assistint-skiedsrjochter 2022

* opmerking: list is mooglik net folslein.

Prizen[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Njonken de Wrâldtitel wurde der ek noch in tal oare prizen útrikt

  • De Golden Ball foar de bêste spiler fan it toernoai.
  • De Golden Boot foar de spiler dy't de measte doelpunten makket
  • De Golden Glove foar de bêste doelman fan it toernoai.

Bêste spiler[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Jier Fuotballer Lân
1930 José Nasazzi Flag of Uruguay.svg Oerûguay
1934 Giuseppe Meazza Flag of Italy.svg Itaalje
1938 Leônidas da Silva Flag of Brazil.svg Brazylje
1950 Thomaz Soares Flag of Brazil.svg Brazylje
1954 Ferenc Puskás Flag of Hungary.svg Hongarije
1958 Didi Flag of Brazil.svg Brazylje
1962 Garrincha Flag of Brazil.svg Brazylje
1966 Bobby Charlton Flag of England.svg Ingelân
1970 Pelé Flag of Brazil.svg Brazylje
1974 Johan Cruijff Flag of the Netherlands.svg Nederlân
1978 Mario Kempes Flag of Argentina.svg Argentynje
1982 Paolo Rossi Flag of Italy.svg Itaalje
1986 Diego Maradona Flag of Argentina.svg Argentynje
1990 Salvatore Schillaci Flag of Italy.svg Itaalje
1994 Romário Flag of Brazil.svg Brazylje
1998 Ronaldo Flag of Brazil.svg Brazylje
2002 Oliver Kahn Flag of Germany.svg Dútslân
2006 Zinédine Zidane Flag of France.svg Frankryk
2010 Diego Forlán Flag of Uruguay.svg Oerûguay
2014 Lionel Messi Flag of Argentina.svg Argentynje
2018 Luka Modrić Flag of Croatia.svg Kroaasje
2022 Lionel Messi Flag of Argentina.svg Argentynje

Measte doelpunten[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

  • Kin ek oan meardere fuotballers útrikt wurde as se likefolle doelpunten makke ha.
Jier Fuotballer Lân Doelpunten
1930 Guillermo Stábile Flag of Argentina.svg Argentynje 8
1934 Oldřich Nejedlý Flag of the Czech Republic.svg Tsjechoslowakije 5
1938 Leônidas Flag of Brazil.svg Brazylje 7
1950 Ademir Flag of Brazil.svg Brazylje 9
1954 Sándor Kocsis Flag of Hungary.svg Hongarije 11
1958 Just Fontaine Flag of France.svg Frankryk 13
1962 Flórián Albert Flag of Hungary.svg Hongarije 4
Valentin Ivanov Flag of the Soviet Union.svg Sovjet-Uny
Garrincha Flag of Brazil.svg Brazylje
Dražan Jerković Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg Joegoslaavje
Vavá Flag of Brazil.svg Brazylje
Leonel Sanchez Flag of Chile.svg Sily
1966 Eusébio Flag of Portugal.svg Portegal 9
1970 Gerd Müller Flag of Germany.svg West-Dútslân 10
1974 Grzegorz Lato Flag of Poland.svg Poalen 7
1978 Mario Kempes Flag of Argentina.svg Argentynje 6
1982 Paolo Rossi Flag of Italy.svg Itaalje 6
1986 Gary Lineker Flag of England.svg Ingelân 6
1990 Salvatore Schillaci Flag of Italy.svg Itaalje 6
1994 Oleg Salenko Flag of Russia.svg Ruslân 6
Christo Stoitsjkov Flag of Bulgaria.svg Bulgarije
1998 Davor Šuker Flag of Croatia.svg Kroaasje 6
2002 Ronaldo Flag of Brazil.svg Brazylje 8
2006 Miroslav Klose Flag of Germany.svg Dútslân 5
2010 Thomas Müller Flag of Germany.svg Dútslân 5
David Villa Flag of Spain.svg Spanje
Wesley Sneijder Flag of the Netherlands.svg Nederlân
Diego Forlán Flag of Uruguay.svg Oerûguay
2014 James Rodríguez Flag of Colombia.svg Kolombia 6
2018 Harry Kane Flag of England.svg Ingelân 6
2022 Kylian Mbappé Flag of France.svg Frankryk 8

Bêste doelman[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Jier Doelman Lân
1994 Michel Preud'homme Flag of Belgium (civil).svg Belgje
1998 Fabien Barthez Flag of France.svg Frankryk
2002 Oliver Kahn Flag of Germany.svg Dútslân
2006 Gianluigi Buffon Flag of Italy.svg Itaalje
2010 Iker Casillas Flag of Spain.svg Spanje
2014 Manuel Neuer Flag of Germany.svg Dútslân
2018 Thibaut Courtois Flag of Belgium (civil).svg Belgje
2022 Emiliano Martínez Flag of Argentina.svg Argentynje


Wrâldkampioenskip fuotbal
Oerûguay 1930 | Itaalje 1934 | Frankryk 1938 | Brazylje 1950 | Switserlân 1954 | Sweden  1958 | Sily 1962 | Ingelân 1966 | Meksiko 1970 | West-Dútslân 1974 | Argentynje 1978 | Spanje 1982 | Meksiko 1986 | Itaalje 1990 | Feriene Steaten 1994 | Frankryk 1998 | Japan / Súd-Koreä 2002 | Dútslân 2006 | Súd-Afrika 2010 | Brazylje 2014 | Ruslân 2018 | Katar 2022 | Amearika's 2026
wizigje