Westereindersk
| Westereindersk | ||
| algemien | ||
| oare namme(n) | Westereinsk | |
| eigen namme | Westereendersk | |
| lânseigen yn |  Nederlân
| |
| tal sprekkers | ±5.000 | |
| skrift | Latynsk alfabet | |
| taalbesibskip | ||
| taalfamylje | ● Yndo-Jeropeesk ● Germaansk ● Westgermaansk ● Noardwestgermaansk ● Frysk ● Westerlauwersk Frysk ● Wâldfrysk ● Westereindersk | |
| dialekten | gjint | |
| taalstatus | ||
| offisjele status | ● Nederlân: ●  Fryslân:●  Dantumadiel:●  De Westerein (semy-offisjeel) | |
It Westereindersk of Westereinsk (Westereindersk: Westereendersk) is de foarm fan it Wâldfrysk, sa't dat sprutsen wurdt yn it doarp De Westerein en omkriten, op 'e grins fan 'e gemeenten Dantumadiel, Kollumerlân en Achtkarspelen. By it ferfryskjen fan 'e plaknammen hat de gemeente Dantumadiel, dêr't De Westerein ta heart, derfoar keazen om fan 'e dialektyske ferzje De Westereen de offisjele doarpsnamme te meitsjen. Dêrút blykt in de facto offisjele status fan it Westereindersk yn De Westerein.
Taaleigenskippen
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]De meast opfallende eigenskip fan dizze Fryske taalfariant is it brûken fan in [e:] (ee fan "reek") op plakken dêr't it Wâldfrysk it twalûd [ɛ.i̭] (ei fan "dei" of ij fan "brij") hat. In oar bekend ferskynsel is it ferfangen fan 'e [ɔ:] (ô fan "nôt" of â fan "sân") troch in [o:] (oo fan "rook"). Ferlykje dizze typysk Westereinder foarmen yn 'e tabel hjirûnder mei it Standertfrysk:
| Standertfrysk | Westereindersk |
|---|---|
| trein | treen |
| wein | ween |
| frij | free |
| snije | sneeë |
| wâld | wood |
| sâlt | soot |
Fierders wurdt de [ɪ] (i fan "pit") yn 'e tiidwurden "lizze" en "sizze" yn 'e meartalsfoarmen en yn 'e earste persoan inkeltal ferruile foar in [e:] (ee fan "reek"). Dat ferskynsel dielt it Westereindersk mei guon oare Wâldfryske streken en mei it hiele Klaaifryske gebiet:
| Standertfrysk | Westereindersk |
|---|---|
| lizze | leze |
| ik lis | ik lees |
| sizze | seze |
| ik sis | ik sees |
| Boarnen, noaten en/as referinsjes: |
|
| Talen en Dialekten yn Fryslân | ||
|---|---|---|
| Frysk | Aastersk ● Hylpersk ● Klaaifrysk (Bjirmsk) ● Molkwardersk † ● Noardhoeksk (Eastnoardhoeksk • Westnoardhoeksk) ● Skiermûntseagersk ● Skylgersk ● Súdwesthoeksk (Lemsterlânsk) ● Wâldfrysk (Westereindersk) | |
| Hollânsk | Hollânsk-Frysk | Amelânsk (Eastamelânsk • Westamelânsk) ● Biltsk (Eastbiltsk • Westbiltsk) ● Midslânsk ● Stedsk (Boalsertersk • Dokkumersk • Feanstersk † • Frjentsjertersk • Harnzersk • Kollumersk • Ljouwertersk • Snitsersk • Starumersk) |
| Westfrysk | Flylânsk † | |
| Nedersaksysk | Kleastersk ● Pompstersk ● Stellingwerfsk (Eaststellingwerfsk • Gitersk † • Haadstellingwerfsk • Kúndersk • Westhoeksk) ● Westerkertiersk (Kollumerlânsk) | |