Ingelske lânskipsstyl

In Ingelske tún, Ingelske lânskipstún of tún yn de Ingelske lânskipsstyl is in lânskipstún dy't yn de twadde helte fan de 18e iuw en it begjin fan de 19e iuw yn de moade kaam.

Yn Ingelân stapte men op beskaat stuit ôf fan it idee dat de natoer yn 'e hân en fan minsken oerhearske wurde moast, sa't dat stal krige yn de strang symmetryske Frânske tún mei syn geometryske foarmen. De tunen waarden no sûnder symmetry en lykwicht oanlein. Wol hienen sy noch sobere paviljoentsjes, mar bygelyks bylden kamen der net folle mear yn. It ûntwerp is basearre op de doetiidske foarstelling fan romantyske, parkeftige lânskippen mei ûnferwachte trochkykjes, ek op it omlizzende fjild. Dat waard stal jûn troch it oanlizzen fan gersfjilden, leafst op in terrein mei hichten, mei hjir en dêr beamgroepen en keunstmjittige markes en streamkes.

De strakke barokke styl rekke al foar de Frânske revolúsje út de moade, wat goed te sjen wie yn de Ingelske moade (Mode à l'Anglaise), dy't letter oerroan yn de Romantyk.

Skaaimerken fan de Ingelske lânskipstún

soart fan tafallich lykjende, 'natuerlike', asymmetryske oanlis.
fariaasje yn patroanen fan paden en wetterpartijen op romme weagjende gersflakten.
nijsgjirrige ôfwikseling fan groepen planten/beammen en túnornaminten, sa as in timpel, Sineeske pagoade, in sabeare hermitaazje en oare eksoatyske bouwurken, saneamde 'follys'.

Bekende Ingelske tunen en parken

Nederlân

Vondelpark yn Amsterdam
Sarphatipark yn Amsterdam
Florapark yn Amsterdam
De Ingelske Tún op Begraafplak Zorgvlied yn Amsterdam
Park Sonsbeek yn Arnhim
It Van Bergen IJzendoornpark yn Gouda
Het Noarderplantsoen yn Grins
De Ingelske Tún yn Harns
De tún fan 'e Epemastate yn Ysbrechtum
De Keukenhof yn Lisse
Het Park yn Rotterdam
It súdlik part fan it Julianapark yn Utert
Park Rams Woerthe yn Stienwyk
It park om Slot Zeist hinne, by Zeist
Wilhelminapark yn Utert
It Engelse Werk yn Swol

Oare lannen

De Paleistún fan Buckingham Palace, Londen
Los jardines del Buen Retiro, Madrid
Stourhead, yn Wiltshire (Ingelân)
Englischer Garten, München
Part fan de tún fan it Paleis fan Caserta, Napels
Kew Gardens, Richmond

Arsjitekten fan Ingelske túnen

Stephen Switzer (1682-1745), Nobleman's, Gentleman's and Gardener's recreation
William Kent (1685-1748)
Charles Bridgeman
Capability Brown (1716-1783)
John Vanbrugh (1664-1726)
Lodewijk Wilhelmus Copijn (1878 - 1945)
Lucas Pieters Roodbaard (1782 - 1851)
Gerrit Vlaskamp yn Fryslân (1834 - 1906)
Benjamin Thompson (1753 – 1814)
Eduard Petzold (1815 - 1891)

Sjoch ek

Wikimedia Commons

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory English gardens fan Wikimedia Commons.