Ezelhazze

ezelhazze
taksonomy
ryk dieren (Animalia) stamme rêchstringdieren (Chordata) klasse sûchdieren (Mammalia) skift hazze-eftigen (Lagomorpha) famylje hazzen en kninen (Leporidae) skaai echte hazzen (Lepus)
soarte
Lepus alleni
Mearns, 1890
IUCN-status: net bedrige
ferspriedingsgebiet

De ezelhazze (wittenskiplike namme: Lepus alleni) is in sûchdier út it skift fan 'e hazze-eftigen (Lagomorpha), de famylje fan 'e hazzen en kninen (Leporidae) en it skaai fan 'e echte hazzen (Lepus). Dit bist foarmet it monotypyske (út ien soarte besteande) ûnderskaai fan 'e ezelhazzen (Macrotolagus). De ezelhazze, dy't sa neamd wurdt omreden fan syn tige lange earen, komt foar yn it noardwesten fan Meksiko en it súdwesten fan 'e Feriene Steaten. Dit bist is benammen krepuskulêr en nokturnaal en (by skimer en nacht aktfyf). It is in herbivoar bist dat net fan al te drûge biotopen hâldt. De IUCN klassifisearret de ezelhazze as net bedrige.

Fersprieding

It ferspriedingsgebiet fan 'e ezelhazze omfiemet yn Meksiko de eastkust fan 'e Golf fan Kalifornje, in krite dy't bestiet út dielen fan 'e Meksikaanske steaten Sinaloä, Nayarit, Chihuahua en Sonoara. De eastlike begrinzging fan it areaal wurdt foarme troch de bergen fan 'e Westlike Sierra Madre. Dêropta komt dit bist ek foar yn 'e Feriene Steaten, yn it súdeasten fan 'e Amerikaanske steat Arizona, rûchwei tusken Florence yn it westen en de grins mei Nij-Meksiko yn it easten. Yn july 2017 waard in ezelhazze opmurken en fotografearre troch in boskwachter by de Meadmar yn Nevada, mar it tinken is dat it dêrby gie om in omdoarmjend eksimplaar.

In ezelhazze siket beskûl tusken wat strewelleguod.

Uterlike skaaimerken

De ezelhazze is in grutte hazzesoarte mei trochinoar in kop-romplingte fan 52–58 sm en in sturtlingte fan 5–10 sm. It gewicht kin oprinne oant 4,1 kg. De opfallende earen binne ekstreem lang en mjitte 14–17 sm. De krêftige efterpoaten hawwe in lingte fan 20–30 sm, wylst de foarpoaten mar 10–20 sm binne. De ezelhazze hat fierders in tige lange plasse (foar in hazze) en in lange snút. De pels is wyt op 'e bealch, ljochtgriis op 'e siden, brún mei swarte hierren dertrochhinne op 'e rêch en ljochtbrún útskaaiend nei oranje yn 'e nekke, op 'e hals en op it boarst.

Biotoop

Ezelhazzen komme foar yn in ferskaat oan tropyske en subtropyske biotopen. It leafst libje se op gerzige flakten en heuvels, dêr't hjir en dêr wat strewelleguod boppe it lange gers útstekt. Se hâlde net fan al te drûge biotopen lykas woastinen, mar jouwe ynstee de foarkar oan gebieten mei in jierlikse delslachhoemannichte fan 90–360 mm.

Hâlden en dragen

De ezelhazze is in krepuskulêr en nokturnaal bist, wat sizze wol dat er benammen yn 'e jûnsskimer en moarnsdage, resp. by nacht aktyf is. Nettsjinsteande dat komt er soms ek oerdeis op 'e lapen as de waarsomstannichheden it talitte (by swiere bewolking). Foar de rest lûke dizze bisten har oerdeis werom yn in leger, in ûndjip dobke yn 'e grûn, dat se middenmank opgeande begroeiïng oanlizze.

Ezelhazzen hawwe in herbivoar dieet, dat bestiet út kaktussen, gerzen, blêden fan 'e mesquiteplant en oare blêdige fegetaasje. Fierders is waarnommen dat dizze bisten soms ierde ite om mineralen en oare fiedingsstoffen ta har te nimmen.

Lykas oare hazzesoarten hat de ezelhazze in twadielige strategy om oan rôfdieren te ûntkommen. Yn it foarste plak fertrout er op syn skutkleur, dy't him tige dreech op te merken makket yn syn natuerlike habitat, salang't er him alteast net ferweecht. Wurdt er dochs opmurken, of komt in rôfdier troch klearebare tafal tichterby as noflik is, dan springt er oerein en naait mei hege faasje út. De wichtichste natuerlike fijannen fan dit bist binne de reade lynks (Lynx rufus), de prêrjewolf (Canis latrans) en de keningsearn (Aquila chrysaetos).

In ezelhazze op en út by nacht, fotogra-fearre mei in kamerafal.

De peartiid rint by de ezelhazze fan desimber oant septimber. De draachtiid duorret likernôch 42 dagen, wêrnei't de moerhazze yn har leger in nêst fan 1–5 jongen smyt. Ien moerhazze kin jiers oant 4 nêsten fuortbringe, oftewol maksimaal 20 jongen. Dy jongen wurde berne mei it hier der al op en de eachjes iepen, sadat se binnen inkele minuten al mobyl binne en sa nedich binnen in pear oeren al útnaaie kinne foar rôfdieren.

Status

De ezelhazze hat de IUCN-status fan "net bedrige", mei't er yn syn ferspriedingsgebiet noch rûnom foarkomt en om't de populaasje stabyl liket te wêzen. De grutste bedriging foar dit bist komt fan 'e minske yn 'e foarm fan habitatferlies. De ezelhazze hat ek te lijen ûnder bejaging troch de minsken, sawol foar it fleis as om't ezelhazzen rôfdieren oanlûke dy't in bedriging foar fee ynhâlde.

Undersoarten

Der binne 3 (stân fan saken yn 2023) erkende ûndersoarten fan 'e ezelhazze (Lepus alleni):

• L. a. alleni
• L. a. palitans
• L. a. tiburonensis

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side. Commons Wikimedia Commons  Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Lepus alleni fan Wikimedia Commons.