Etersheim

	Etersheim
	Tsjerke fan Etersheim
	Bestjoer
Lân	Nederlân
provinsje	Noard-Hollân
gemeente	Edam-Volendam
	Sifers
Ynwennertal	65
	Oar
Postkoade	1474
Netnûmer	0299
Tiidsône	UTC +1
Simmertiid	UTC +2
Koördinaten	52° 35' NB, 5° 1' EL
	Kaart
	;

Etersheim is in buorskip yn de gemeente Edam-Volendam yn de Nederlânske provinsje Noard-Hollân. De buorskip falt ûnder it doarp Oosthuizen en leit oan 'e Markermar. By Etersheim leit in grut wiel, de Etersheimerbraak dêr't yn 1618 de Suderseedyk trochbriek.

Etersheim hat likernôch 65 ynwenners.

Skiednis

Etersheim wie eartiids in selsstannich doarp. It doarp waard foar it earst yn in oarkonde yn 1277 neamd as Eitersem of Ettersem. De namme bestjut "hiem" fan nei alle gedachten de Fryske persoanenamme "Etter" (dy't ûntstien is út nammen lykas Edaerd of Edelhard)^[1].

Yn 1398 joech de Hollânske greve Albrecht fan Beieren Etersheim yn lien oan Gerrit fan Heemskerk dy't op dat stuit ek de hearlikheid fan Oosthuizen yn hannen hie, as fertsjinste om op syn eigen kosten de greve by te stean yn de tocht nei Starum.^[2]

It oarspronklike doarp Etersheim lei justjes eastliker oan de mûning fan de Easter Ee. It doarp rekke ferdronken troch ferskate floeden fan de Sudersee. Yn 2001 waard by in argeologyske dûk in L-foarmige fundearring fan dowestien fûn. Mooglik is dat in oerbliuwsel fan de orizjinele tsjerke fan it doarp.^[3]. Yn augustus fan 2009 waard op de boaiem fan de Markermar in sarkofaach út de 12e iuw fûn. Dy lei yn it ferdronken doarp fan Etersheim. Dy sarkofaach hat in skoftlang yn de Grutte tsjerke fan Oosthuizen útstald west, mar is sûnt 2014 yn it Hûs fan Hilde yn Kastrikum.

Yn 1618 wie dêr by Etersheim yn dyktrochbrek, dêr't de âlde Suderseedyk by trochbriek. Yn 1632 is in nije dyk oanlein om de brek hinne. Benefter dy nije dyk ûntstie in wiel, de Etersheimerbraak.

In ferneamde ynwenner fan Etersheim wie Cornelis Johannes Kieviet, skriuwer fan de boekerige Dik Trom. Hy wie fan 1883 oant 1902 haad fan de doarpskoalle. It skoalgebou en de ûnderwizerswente waarden yn 2012 ferboud ta berneboekemuseum Het Schooltje van Dik Trom (It skoaltsje fan Dik Trom). Yn de pastorij wenne yn syn earste libbensjierren Kristofer Schipper (de meast wichtichste Nederlânske sinolooch fan de 20e iuw) mei syn mem, de berneboekeskriuwster Johanna E. Kuiper, dy't boaske wie mei de doe noch jonge dûmny Schipper.

Fan 1817 oant 1848 wie Etersheim in selsstannige gemeente, mar waard dêrnei by de gemeente Oosthuizen foege. Dy gemeente gie yn 1970 op yn de gemeente Seefang dy't yn 2016 op syn bar opgie yn de gemeente Edam-Volendam.

Tsjerke

Nijsgjirrich is it tsjerkje sûnder toer. Yn 1639 waard in tsjerke yn it nije binnendykse doarp boud.^[4]^[5] Omreden boufalligens waard waard er ein 19e iuw ôfbrutsen en yn 1905 waard der in nije Nederlânsk-herfoarme tsjerke boud. By de weropbou waarden de stiennen fan de eardere tsjerke brûkt. Yn de 1970-er jierren waard de doe al leechsteande tsjerke oan de Tsjerke fan Satan ferhierd. De grutte toer fan de tsjerke waard yn de 1980-er jierren omreden syn boufallige steat ôfbrutsen, dêr't it tsjerkje syn hjoeddeistige skaaimerkjende foarm troch krigen hie. Sûnt 2002 is it gebou yn gebrûk as Bêd en Brochje.

It besjen wurdich

Tsjerke fan Etersheim, hjoed-de-dei in Bêd en Brochje
It Skoaltsje fan Dik Trom
Etersheimer Braakmolen, in poldermûne fan 1886 dy't yn 2002 restaurearre waard. By de mûne is it argeologysk minimuseum De Zeewolf fêstige, dat argeologyske fynsten sjen lit dy't by wurk oan de seedyk fûn binne.

Ofbylden

de eardere tsjerke
Dik Trom-skoalle
Argeologymuseum De Zeewolf
Etersheim fan de Iselmardyk ôf sjoen
Etersheimer mûne

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Noaten

↑ G. van Berkel, K. Samplonius, Nederlandse plaatsnamen verklaard (2018).
↑ Hearlikheid Oosthuizen yn archieven.nl, oproppen op 17 juny 2024
↑ A.M. Numan, Noord-Hollandse kerken en kapellen in de Middeleeuwen, ca. 720-1200.. Walburg Pers (2005), p. 198. ISBN 978-90573039-1-3
↑ Ronald Stenvert, Monumenten in Nederland. Noord-Holland. Digitale Bibleteek foar de Nederlânske Letteren (2006).
↑ J.F. van Agt, Waterland en omgeving. Digitale Bibleteek foar de Nederlânske Letteren (1953).

Boarnen

Etersheim yn Plaatsengids

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Etersheim fan Wikimedia Commons.

52° 35' NB, 5° 1' EL

	Edam-Volendam
Stêd: Edam
Doarpen: Beets • Etersheim • Hobrede • Kwadijk • Middelie • Oosthuizen • Purmer (foar in part) • Schardam • Volendam • Warder
Buorskippen: Axwijk • Katham • Verloreneinde
· ·

[1] G. van Berkel, K. Samplonius, Nederlandse plaatsnamen verklaard (2018).

[2] Hearlikheid Oosthuizen yn archieven.nl, oproppen op 17 juny 2024

[3] A.M. Numan, Noord-Hollandse kerken en kapellen in de Middeleeuwen, ca. 720-1200.. Walburg Pers (2005), p. 198. ISBN 978-90573039-1-3

[4] Ronald Stenvert, Monumenten in Nederland. Noord-Holland. Digitale Bibleteek foar de Nederlânske Letteren (2006).

[5] J.F. van Agt, Waterland en omgeving. Digitale Bibleteek foar de Nederlânske Letteren (1953).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]