Slûzen en keardammen yn Fryslân

Ut Wikipedy

Slûzen en keardammen yn Fryslân jout in oersjoch fan de slûzen en keardammen yn Fryslân. Dit type bouwurken is krektas de gemalen yn Fryslân, wichtich foar it peil op de Fryske boezem en de skipfeart.

Arsjitektuer[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Der bestean ferskate typen slûzen:

  • Spuislûs - oare beneamingen foar dit type slûs binne útwetteringsslûs, de grutte útwetteringsslûzen binne de Lauwersslûzen en de Lorentzslûzen (Ofslútdyk), en syl, wêroan guon plaknammen as Dokkumer Nije Silen en Eazumasyl te werkennen binne.
  • Skutslûs - de gruttere skutslûzen binne te finen yn de plakken oan de Iselmar en Waadsee. Yn de kanalen, lykas de Tsjonger en Opsterlânske Kompanjonsfeart (beide meitsje diel út fan de Turfrûte), binne de lytsere slûzen en keardammen te finen. Guon plaknammen, meastal buorskippen, binne ûntstien troch tafoeging fan it wurd ferlaat (=skutslûs) oan in plaknamme, lykas Himrikerferlaat. In ferlaat by it plak De Himrik.

It komt ek wol foar dat beide typen slûzen of in keardaam njonken inoar lizze.

Tabel slûzen en keardammen[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Plak Slûs Slûstype Jier Wetter Ofbyld
Appelskea Boppestferlaat skutslûs Opsterlânske Kompanjonsfeart Bovenstverlaat
Appelskea Daamslûs skutslûs Opsterlânske Kompanjonsfeart Damsluis
Appelskea Stokersferlaat skutslûs Opsterlânske Kompanjonsfeart Stokersverlaat
Dokkumer Nije Silen Willem Loréslús skutslûs 1969 Dokkumer Djip Dokkumer Nije Silen
Trije Tolhikken Trije Tolhikkenslûs skutslûs Tsjonger Tjonger Sluis III
Iezumasyl Slûs Iezumasyl skutslûs Suderie
Gordyk Slûs Gordyk skutslûs Opsterlânske Kompanjonsfeart Gorredijk
Harns Grutte Slûs skutslûs Harnzer Trekfeart
Harns Lytse Slûs Harnzer Trekfeart
Harns Tsjerk Hiddesslûzen skutslûs 1951 Van Harinxmakanaal
Hylpen Slûs Hylpen skutslûs Sluis Hindeloopen
Himrikerferlaat Himrikerferlaat skutslûs Opsterlânske Kompanjonsfeart Hemrikerverlaat
Jobbegea Tsjonger Slûs II skutslûs Tsjonger Tjonger Sluis II
Koarnwertersân Lorentzslûzen spuislûs, skutslûs 1932 Iselmar Lorentzsluizen
Lauwerseach R.J. Cleveringslûzen spuislûs 1970 Lauwersmar R.J. Cleveringslûzen
De Lemmer Lemsterslûs skutslûs 1888 Lemster sluis
De Lemmer Prinses Margrietslûs skutslûs 1952 Prinses Margrietkanaal
De Lemmer Rien slûs skutslûs 1957 Rien sluis
Makkum Slûs Makkum skutslûs 1606, 1663, 1778 Sluis Makkum
Muntsjesyl spuislûs 1882 Lauwers
Nanninga Nanningaferlaat skutslûs Opsterlânske Kompanjonsfeart Nanningaverlaat
Nijhoarne Tsjonger Slûs I skutslûs 1888 Tsjonger Sluis Tjonger
Nijetrine Driewegsluis skutslûs 1775, 1927 Linde
Nijetrine Scheeneslûs skutslûs 1914 De Scheene Scheenesluis
Starum Johan Frisoslûs skutslûs 1966 Johan Frisokanaal Johan Frisosluis
Starum Slûs Starum skutslûs Sluis Stavoren
Foksebuorren Foksebuorrenferlaat skutslûs Opsterlânske Kompanjonsfeart Sluis Vosseburen
Warkum Slûs Warkum skutslûs It Soal Sluis Workum
Weinterpferlaat Weinterpferlaat skutslûs Opsterlânske Kompanjonsfeart

Sjoch ek[bewurkje seksje | boarne bewurkje]