Fean: ferskil tusken ferzjes
No edit summary |
|||
Rigel 19: | Rigel 19: | ||
Fean wurdt ek fan elkoar ûnderskieden troch ûnder oare de plantesoarten dêr't it fean út bestiet en fiedselrykdom. |
Fean wurdt ek fan elkoar ûnderskieden troch ûnder oare de plantesoarten dêr't it fean út bestiet en fiedselrykdom. |
||
=Flora en fauna= |
==Flora en fauna== |
||
== |
===Bisten yn it fean=== |
||
<gallery> |
<gallery> |
||
Ofbyld:Commonsnipe67.jpg|Gallinago gallinago <br> [[waarlamke]] |
Ofbyld:Commonsnipe67.jpg|Gallinago gallinago <br> [[waarlamke]] |
||
Rigel 40: | Rigel 40: | ||
</gallery> |
</gallery> |
||
==Ynsekten yn it fean== |
===Ynsekten yn it fean=== |
||
<gallery> |
<gallery> |
||
Ofbyld:Boloria.aquilonaris.2689.jpg|Boloria aquilonaris <br> [[boloria]] |
Ofbyld:Boloria.aquilonaris.2689.jpg|Boloria aquilonaris <br> [[boloria]] |
||
Rigel 53: | Rigel 53: | ||
</gallery> |
</gallery> |
||
==Planten yn it fean== |
===Planten yn it fean=== |
||
<gallery> |
<gallery> |
De ferzje fan 25 jan 2012 om 22.09
Fean is in wiete, soerstofearme en spûnseftige grûnsoarte. It bestiet benammen út fertarre resten fan planten.
Fean komt net allinnich oan it oerflak foar, mar ek djipper ûnder de grûn. Sa binne der yn Grinslân en Drinte grutte feangrûnen dêr't in laach klaai op it fean ôfset is. Ek binne der plakken dêr't in laach sân op it fean leit.
Droech fean wurdt ek wol turf neamd, dat in Nederlân lange tiid as brânstof brûkt waard. Yn Fryslân waard ûnder oare yn de omkriten fan Jobbegea in protte turf wûn.
Underskied
Oer it algemien wurdt der ûnderskied makke yn twa soarten fean: Heechfean en leechfean.
It ferskil yn de twa soarten is dat heechfean ûntstien is ûnder ynfloed fan it reinwetter, wylst it leechfean ûntstien is troch it grûnwetter.
Benammen heechfean komt in Nederlân net folle mear foar, omdat it fan de 16e ieu ôf in protte stutsen waard foar it gebrûk as brânstof.
Fean wurdt ek fan elkoar ûnderskieden troch ûnder oare de plantesoarten dêr't it fean út bestiet en fiedselrykdom.
Flora en fauna
Bisten yn it fean
-
Gallinago gallinago
waarlamke -
Lyrurus tetrix
kuorhin -
Numenius numenius
wylp -
Chlidonias niger
blaustirns -
Asio flammeus
fjildûle -
Vanellus vanellus
ljip -
Perdix perdix
patrys -
Anas platyrhynchos
wylde ein -
Haematopus ostralegus
strânljip -
Saxicola rubetra
paapke -
Alauda arvensis
ljurk -
Mustela putorius
murd -
Viperus berus
njirre
Ynsekten yn it fean
-
Boloria aquilonaris
boloria -
Ommatidiotus dissimilis
tuorre -
Sympetrum flaveolum
heidelibel -
Aeshna juncea
libel -
Zygoptera
libel -
Lycosidae
spin -
Formicidae
eamelder
Planten yn it fean
-
Calluna vulgaris
biezemheide -
Erica tetralix
skrobberheide -
Drosera rotundfolia
miggefangerke -
Sphagnum
moas -
Sphagnum
moas -
Sphagnum
moas -
Vaccinium oxycoccos
feanbei -
Eriophorum angustifolium
moark -
Rhynchospora alba
fluen -
Narthecium ossifragum
bûtergers -
Andromeda polifolia
lavindelheide -
Andromeda polifolia
lavindelheide -
Gentiana pneumonanthe
skieppeklokje -
Typha
tuorrebout -
Carex elata
siggegers -
Carex nigra
siggegers -
Carex paniculata
plomsigge -
Molinia
bjint -
Juncus effusus
ruskepit -
Phragmites australis
reid -
Betula pubes
sêfte bjirk
Feanliken
By it turfstekken binne in soad feanliken fûn, ek yn Nederlân.
Ferneamde feanliken binne:
- Famke fan Yde (Nederlân)
- Pear fan Weardinge (Nederlân)
- Feanlyk fan Kibbelgaarn (Bourtanger fean, Nederlân)
- Famke "Moora" fan it Uchter fean (Dútslân), Ofbylden sjoch hjir
- Jonge "Burli" fan Burlage (Burloage yn Dútslân, yn de omkriten fan it Sealterlân)
- Man fan Husbäke (Husbäke yn Dútslân, yn de omkriten fan it Sealterlân), Fideo sjoch hjir
- Jonge fan Kayhausen (by Aldenboarch, Dútslân), sjoch hjir
- Man fan Tollund (Denemark)
- Man fan Grauballe (Denemark)
- Lindowman (Ingelân)
It Drintsk Museum in Assen hat in grutte fêste kolleksje oer de prehistoarje fan de provinsje Drinte. Der binne ek feanliken te besjen, sa as it Famke fan Yde en it Spantsje fan Weardinge.
Bisten binne der net folle yn feangrûn fûn. In ferneamde fynst wie dy yn 1953 yn de omkriten fan it Sealterlân, de Turfhûn fan Burloage fan om 1544 hinne (± 67 jierren). (Ofbyld hjir)
Sjoch ek
- Feanterij
- Feanlyk
- Turf (brânstof)
- Turfstekke
- Baggelbûgel
- Feankoloanje
- Skalterfean
- Petgat
- Fochtelerfean
- De Deelen
- De Alde Feanen
- De Feanhoop
Literatuer
- Wijnand Antonius Bernardus van der Sanden: Mens en moeras: veenlijken in Nederland van de bronstijd tot en met de Romeinse tijd, Archeologische monografieën van het Drents Museum, Nummer 1, Drents Museum, Assen 1990, ISBN 90-70884-31-3, S.48-49
- Markus Bertling: Der Torfhund von Burlage. Yn: Alfried Wieczorek (Hrsg.): Mumien. Der Traum vom ewigen Leben. Philipp von Zabern, Mainz 2007, ISBN 978-3-8053-3779-3, S. 304–305