Alain Delon

	Alain Delon
	akteur
	Delon yn 1959.
	persoanlike bysûnderheden
echte namme	Alain Fabien Maurice ; Marcel Delon
nasjonaliteit	Frânsk ; Switsersk
berne	8 novimber 1935
berteplak	Sceaux (Frankryk)
stoarn	18 augustus 2024
stjerplak	Douchy (Frankryk)
etnisiteit	Frânsk ; Korsikaansk
jierren aktyf	1957 – 2019
prizen	César 1985 ; Légion d'Honneur 1991
	offisjele webside
	www.alaindelon.ch

Alain Delon (útspr.: [aˈlɛ̃ dǝˈlõ], likernôch: "alêng delong"; folút: Alain Fabien Maurice Marcel Delon; Sceaux, 8 novimber 1935 – Douchy, 18 augustus 2024) wie in Frânsk-Switsersk akteur, dy't fanôf it begjin fan syn karriêre yn 'e 1950-er jierren fluch opklom ta ien fan 'e meast foaroansteande filmstjerren fan syn heitelân. Hy waard ek wol 'de manlike Brigitte Bardot' neamd. Njonken syn aktearjen wied er ek aktyf as filmprodusint, senarioskriuwer en regisseur. Delon wie in hoart ferloofd mei de ferneamde Eastenrykske aktrise Romy Schneider, en wûn yn 1984 de César (de Frânske Oskar) yn 'e kategory bêste akteur. Yn 1999 naam er njonken syn Frânske nasjonaliteit ek it Switserske steatsboargerskip oan. Sûnt wenne er yn 'e omkriten fan Sjenêve.

Libben en karriêre

Bernetiid en oplieding

Delon waard yn 1935 berne yn Sceaux, in foarstêd fan Parys yn wat no it departemint Hauts-de-Seine is. Hy wie fan mingd Frânsk en Korsikaansk etnysk komôf, mei't syn beppe oan heitekant in Korsikaanse út Prunelli-di-Fiumorbo wie. Syn âlden, Fabien Delon en Édith Arnold, skieden doe't er fjouwer jier wie. Beiden wertrouden se, en dêrtroch hie Delon in jongere healsuster en twa jongere healbruorren. Delon genoat syn ûnderwiis û.m. oan in roomske kostskoalle, mar waard dêr fan skoalle stjoerd fanwegen ûnlijich hâlden en dragen. Om syn talint foar godstsjinstige saken besochten ferskate dosinten en bepraat him om preester te wurden, mar dêr woed er neat fan witte.

Jonge jierren

Mei fjirtjin jier gie Delon foargoed fan skoalle, wêrnei't er in skoft yn 'e slachterij fan syn styfheit wurke. Trije jier letter naam er tsjinst by de Frânske Marine, dêr't er marinier (fusilier marin) waard. Yn dy hoedanichheid focht er yn 1953 en 1954 mei yn 'e Earste Yndosineeske Oarloch yn Frânsk-Yndosina, tsjin 'e Viet Minh, de Fjetnameeske ûnôfhinklikheidsbeweging fan Ho Chi Minh. Nei eigen sizzen brocht er fan 'e fjouwer jier dat er by de marine wie, alve moanne yn it tichthûs troch foar ynsubordinaasje en oare gebrekken oan dissipline.

Nei't er yn 1956 earfol út militêre tsjinst ûntslein wie, kearde Delon nei Frankryk werom, dêr't er it krap hie en himsels mei los wurk besocht te ûnderhâlden. Hy wurke in skoft as ober yn in restaurant, mar ek as kroader op in treinstasjon, as klerk en as winkelbetsjinde. Yn dy snuorje rekke er befreone mei de aktrise Brigitte Auber, mei wa't er op in stuit nei Cannes ta reizge om it Ynternasjonaal Filmfestival fan Cannes te besykjen. Dat wie wêr't Delon syn eigen aktearkarriêre begjinne soe.

Aktearkarriêre

Yn Cannes krige in talintescout foar de Amerikaanske filmprodusint David O. Selznick Delon yn it each. Nei't er foar Selznick audysje dien hie, bea dyselde him in kontrakt as akteur oan, op betingst dat er Ingelsk leare soe. Delon gie doe werom nei Parys om him dy taal eigen te meitsjen, mar dêr krige er kunde oan 'e Frânske regisseur Yves Allégret, wêrnei't er besleat dat er ek akteur wurde koe sûnder Ingelsk te learen. Selznick stie him ta om it kontrakt op te sizzen, en dêrnei besoarge Allégret him yn 1957 syn akteardebút yn 'e film Quand la Femme s'en Mêle. It jiers dêrop spile Delon ek yn Sois Belle et Tais-toi en Christine, yn dy lêste film mei as tsjinspylster de Eastenrykske aktrise Romy Schneider. Syn fjirde film, Faibles Femmes (1959), draaide ek yn 'e Feriene Steaten yn 'e bioskopen, dêr't it in grut súkses waard.

Yn 1960 wie Delon te sjen yn 'e film Plein Soleil fan regisseur René Clément, dy't basearre wie op 'e roman The Talented Mr. Ripley, fan Patricia Highsmith. Dêryn fertolke Delon de haadrol fan Tom Ripley ta lûd jûchhei fan 'e resinsinten. Fuort dêrnei spile er yn Luchino Visconti syn Rocco e i Suoi Fratelli, in optreden dêr't de kritisy op 'e nij tige oer te sprekken wiene. Yn 1961 stie Delon foar it earst op 'e planken yn in opfiering yn Parys fan it toanielstik Tis Pity She's a Whore fan John Ford, mei as tsjinspylster op 'e nij Romy Schneider, wylst Visconti de rezjy die. Yn 1963 wurke Delon op 'e nij mei Visconti gear yn 'e film Il Gattopardo. Dêrnjonken wurke er ek mei Jean-Pierre Melville, dy't him regisearre yn 'e films Le Samouraï (1967), Le Cercle Rouge (1970) en Un Flic (1971). Ek spile Delon yn 1966 yn 'e Amerikaanske oarlochsfilm Lost Command, fan regisseur Mark Robson, mei as tsjinspilers û.m. Anthony Quinn, George Segal en Claudia Cardinale.

Yn 1964 wijde de Cinémathèque Française in presintaasje oan Delon syn films. Datselde jier rjochte er mei George Beaume syn eigen filmstudio op, mei as namme Delbeau Production. Harren earste film, L'Insoumis, moast fanwegen swierrichheden op it mêd fan auteursrjochten op 'e nij montearre wurde. Dêrop begûn Delon syn eigen studio, Adel, wêrfan't de film Jeff (1969), mei himsels yn 'e haadrol, de earste produksje wie. Neitiid produsearre en fertolke er de haadrol yn Borsalino (1970), mei as tsjinspilers Jean-Paul Belmondo en Catherine Rouvel, dat ien fan 'e meast opbringende Frânske films aller tiden waard. Yn 1973 naam Delon boppedat yn in duët mei de Frânske sjongster Dalida it pop liet Paroles, Paroles op, in oersetting fan it Italjaanske liet Parole, Parole.

Yn 1975 spile Delon de titelrol yn 'e Italjaansk-Frânske film Zorro, en in jier letter hied er de haadrol yn it bekroande Monsieur Klein. Yn 1983 fertolke er de rol fan 'e baron fan Charlus, in aristokratyske dandy, yn 'e filmadaptaasje Un Amour de Swann fan 'e lyknammige roman fan Marcel Proust. Delon wûn yn 1984 de César (de Frânske Oskar) yn 'e kategory bêste akteur foar syn rol as Robert Avranches yn 'e film Notre Histoire fan regisseur Bertrand Blier. Yn 'e twadde helte fan 'e 1980-er jierren en yn 'e 1990-er jierren folge in hiele searje flopte films. Ien út dat rychje dy't derút sprong wie Nouvelle Vague, út 1990, wêryn't Delon in twilling spile. Syn lêste grutte filmrol hied er yn 1998 yn Une Chance sur Deux, fan regisseur Patrice Leconte.

Desyllúzjonearre oer syn brekme oan súkses makke Delon yn 1997 bekend dat er it aktearjen deroan joech, hoewol't er neitiid op ynsidintele basis noch altyd rollen akseptearre. Underwilens leid er him mear ta op it oan 'e man bringen fan in hiele kolleksje produkten dy't ûnder syn namme ferkocht waarden, lykas horloazjes, klean, sinnebrillen, briefpapier en sigaretten. Syn sinnebrillen waarden benammen yn Hongkong tige populêr nei't akteur Chow Yun-fat se droech yn 'e film A Better Tomorrow út 1986. Underwilens wie Delon yn 1991 as ridder (chevalier) opnommen yn it Frânske Légion d'Honneur, in ûnderskieding dy't yn 2005 omset waard yn 'e hegere rang fan ofsier (officier). Yn 2019 waard oan Delon in Gouden Earepalm takend troch it Ynternasjonaal Filmfestival fan Cannes.

Priveelibben

Relaasjes

Delon ferloofde him op 20 maart 1959 mei de ferneamde Eastenrykske aktrise Romy Schneider. Under harren ferloving ûnderhold Delon lykwols ek in relaasje mei de Dútske aktrise en sjongster Nico. Dyselde brocht op 11 augustus 1962 syn soan Christian Aaron te wrâld. De jonge waard foar it meastepart troch Delon syn âlden grutbrocht en soe letter ûnder de namme Ari Boulogne karriêre meitsje as fotograaf. Yn desimber 1963 brieken Schneider en Delon harren ferloving ôf, wêrnei't Delon op 13 augustus 1964 mei it Frânske fotomodel Nathalie Barthélemy troude. Harren soan, de lettere akteur Anthony Delon, waard in moanne letter berne. Delon en Barthélemy skieden faninoar op 14 febrewaris 1969.

Underwilens wie Delon nammentlik yn 1968 op 'e set fan 'e film Jeff yn 'e kunde kommen mei de Frânske aktrise Mireille Darc, mei wa't er daliks in relaasje begûn dy't duorre oant 1982. Yn 1987 mette Delon it Nederlânske model Rosalie van Breemen op 'e set fan 'e fideoclip foar syn nûmer Comme au Cinéma. Hja begûnen in relaasje dy't al rillegau útrûn op gearwenjen. Delon en Van Breemen krigen twa bern: Anouchka, dy't op 25 novimber 1990 berne waard, en Alain-Fabien, dy't op 18 maart 1994 te wrâld kaam. Yn oktober 2002 giene Delon en Van Breemen útinoar.

Nasjonaliteit en wenplak

Op 23 septimber 1999 naam Delon ek it Switserske steatsboargerskip oannommen, sadat er fan dy tiid ôf in dûbele nasjonaliteit hie. Hy wenne sûnt jierrenlang yn Chêne-Bougeries, yn it kanton Sjenêve. Letter kocht er it lânhûs La Brûlerie oan, yn it doarp Douchy, yn it Middenfrânske departemint Loiret, dêr't er oan syn dea ta wenjen bleau.

Yn opspraak

Delon kaam al ier yn syn karriêre yn opspraak troch syn bannen mei de ûnderwrâld, dy't û.m. fia de Korsikaanske gangster François Marcantoni rûn hawwe soene. Yn 1968 waarden beide mannen en de lettere Frânske presidint Georges Pompidou ymplisearre yn 'e moard op Delon syn eardere liifwacht Stevan Marković (dy't tefolle witten hawwe soe). Dy saak kaam lykwols omreden fan gebrek oan bewiis nea foar de rjochter. Yn 1969 waard de akteur yn Itaalje by ferstek feroardiele ta fjouwer moannen finzenisstraf foar de mishanneling fan in Italjaanske parsefotograaf. Yn in fraachpetear yn 2013 spriek Delon mei klam syn stipe út foar de ekstreem-rjochtse Frânske politike partij Front National. Yn febrewaris 2024 die de plysje in hûssiking by Delon en naam 72 fjoerwapens en 3.000 patroanen yn beslach, mei't de akteur foar it besit fan dat arsenaal gjin inkele fergunning hie.

Ferstjerren

Delon rekke yn juny 2019 yn 'e minnichte, doe't er in oerhaal krige nei't er in skoft te lijen hân hie fan tûzelsinnigens en pineholle. Yn 2022 waard by him ek lymfeklierkanker fêststeld. Nei't syn soan Anthony yn syn autobiografy Entre chien et loup skreaun hie dat syn heit eutanasy as "wat folslein logysks en natuerliks" beskôge, waard der yn 'e Frânske media oer spekulearre dat de Delon in natuerlike dea net ôfwachtsje soe, mar neffens syn djipdrôven kaam de akteur op 18 augustus 2024 yn syn wente yn Douchy fredich te ferstjerren yn 'e âlderdom fan 88 jier.

Diskografy

1967 – Laetitia (foar de soundtrack fan Les Aventuriers)
1973 – Paroles, paroles (single mei Dalida)
1983 – Thought I'd Ring You (single mei Shirley Bassey)
1985 – I Don't Know (mei Phyllis Nelson, foar de soundtrack fan Parole de flic)
1987 – Comme au cinéma (single)
2006 – Modern Style (fan Françoise Hardy, mei Alain Delon)
2013 – Les Moulins de mon cœur (foar de auditive blomlêzing út it wurk fan Michel Legrand)
2019 – Je n'aime que toi (single)

Filmografy

jier	titel	rol of funksje	opmerkings
Filmografy as akteur
films
1949	Le rapt	gangster	koarte film
1957	Quand la femme s'en mêle	Jo	ynternasjonale titel: Send a Woman When the Devil Fails
1957	Sois belle et tais-toi	Loulou	ynternasjonale titel: Be Beautiful But Shut Up
1958	Christine	Franz Lobheiner
1959	Faibles Femmes	Julien Fenal	ynternasjonale titel: Women Are Weak
1959	Le Chemin des écoliers	Antoine Michaud	ynternasjonale titel: Way of Youth
1960	Plein soleil	Tom Ripley	ynternasjonale titel: Purple Noon
1960	Rocco e i Suoi Fratelli	Rocco Parondi	ynternasjonale titel: Rocco and His Brothers
1961	Quelle joie de vivre	Ulysse Cecconato	ynternasjonale titel: The Joy of Living
1961	Les Amours célèbres	hartoch Albrecht III fan Beieren	ynternasjonale titel: Famous Love Affairs
1962	L'Eclisse	Piero
1962	Die Rote	passazjier yn Feneesje	cameo; net fermeld op 'e ôftiteling; ynternasjonale titel: Redhead
1962	Le Diable et les Dix Commandements	Pierre Messager	ynternasjonale titel: The Devil and the Ten Commandments
1963	Il gattopardo	prins Tancredi Falconeri	ynternasjonale titel: The Leopard
1963	Mélodie en sous-sol	Francis Verlot	ynternasjonale titel: Any Number Can Win
1963	Carambolages	dhr. Lambert	net fermelden op 'e ôftiteling; ynternasjonale titel: Carom Shots
1964	La Tulipe noire	Guillaume de Saint Preux Julien de Saint Preux de Swarte Tulp	ynternasjonale titel: The Black Tulip
1964	Les Félins	Marc	ynternasjonale titel: Joy House
1964	L'amour à la mer	filmakteur	ynternasjonale titel: Love at Sea
1964	L'Insoumis	Thomas Vlassenroot	ynternasjonale titel: The Unvanquished; ek filmprodusint
1964	The Yellow Rolls-Royce	Stefano
1964	Le journal d'un combat	n.f.t.	koarte film; produsint
1965	Les Tueurs de San Francisco	Eddie Pedak	ynternasjonale titel Once a Thief
1966	Lost Command	kaptein Philippe Esclavier
1966	Texas Across the River	don Andrea Baldazar
1966	Paris brûle-t-il?	Jacques Chaban-Delmas	ynternasjonale titel Is Paris Burning?
1967	Les Aventuriers	Manu Borelli	ynternasjonale titel The Last Adventure
1967	Le Samouraï	Jef Costello	ynternasjonale titel The Samurai
1967	Diaboliquement vôtre	Pierre Lagrange Georges Campo	ynternasjonale titel Diabolically Yours
1968	Histoires extraordinaires	William Wilson	ynternasjonale titel Spirits of the Dead
1968	La motocyclette	Daniel	ynternasjonale titel The Girl on a Motorcycle; ek produsint
1968	Adieu l'ami	Dino Barran	ynternasjonale titel Farewell, Friend
1968	Ho!	man yn lofthaven	cameo; net fermelden op 'e ôftiteling
1969	La Piscine	Jean-Paul Leroy	ynternasjonale titel The Swimming Pool
1969	Jeff	Laurent	ek produsint
1969	Le clan des Siciliens	Roger Sartet	ynternasjonale titel The Sicilian Clan
1970	Borsalino	Roch Siffredi	ek produsint
1970	Sortie de secours	n.f.t.	produsint
1970	Le Cercle Rouge	Corey	ynternasjonale titel The Red Circle
1970	Madly	Julien Dandieu	ynternasjonale titel The Love Mates; ek produsint
1971	Fantasia chez les ploucs	in kaïd	cameo; net fermelden op 'e ôftiteling; ynternasjonale titel Fantasia Among the Squares
1971	Doucement les basses	Simon Médieu	ynternasjonale titel Easy, Down There!; ek produsint
1971	La planète des hommes	n.f.t.	koarte film; produsint
1971	Soleil rouge	Gauche	ynternasjonale titel Red Sun
1971	La Veuve Couderc	Jean Lavigne	ynternasjonale titel The Widow Couderc
1972	Il était une fois un flic	man dy't oanbellet	cameo; net fermelden op 'e ôftiteling
1972	L'assassinat de Trotsky	Frank Jacson	ynternasjonale titel The Assassination of Trotsky
1972	La Prima Notte di Quiete	Daniele Dominici	ynternasjonale titel Indian Summer; ek produsint
1972	Un flic	kommissaris Édouard Coleman	ynternasjonale titel A Cop
1973	Traitement de choc	dokter Devilers	ynternasjonale titel Shock Treatment
1973	Scorpio	Jean Laurier Scorpio
1973	Les granges brûlées	rjochter Pierre Larcher	ynternasjonale titel The Burned Barns
1973	Tony Arzenta	Tony Arzenta	ynternasjonale titel No Way Out; ek produsint
1973	Deux hommes dans la ville	Gino Strabliggi	ynternasjonale titel Two Men in Town; ek produsint
1974	La race des seigneurs	Julien Dandieu	ynternasjonale titel Creezy
1974	Les seins de glace	Marc Rilson	ynternasjonale titel Icy Breasts; ek produsint
1974	Borsalino & Co.	Roch Siffredi	ek produsint
1975	Zorro	don Diego de la Vega Zorro
1975	Flic Story	Roger Borniche	ynternasjonale titel Cop Story; ek produsint
1975	Le Gitan	Hugo Sennart	ynternasjonale titel The Gypsy; ek produsint
1976	Monsieur Klein	Robert Klein	ynternasjonale titel Mr. Klein; ek prosudint
1976	Comme un boomerang	Jacques Batkin	ynternasjonale titel Boomerang; ek produsint en senarioskriuwer
1977	Le Gang	Robert "le Dingue"	ynternasjonale titel The Gang; ek produsint
1977	Armaguedon	dokter Michel Ambroise	ynternasjonale titel Armageddon; ek produsint
1977	L'homme pressé	Pierre Niox	ynternasjonale titel Man in a Hurry; ek produsint
1977	Mort d'un pourri	Xav Maréchal	ynternasjonale titel Death of a Corrupt Man; ek produsint
1978	Attention, les enfants regardent	"The Man"	ynternasjonale titel Attention, the Kids Are Watching; ek produsint
1978	Le Jeu de la puissance	n.f.t.	ynternasjonale titel Power Play; produsint
1979	The Concorde ... Airport '79	Paul Metrand
1979	Le toubib	Jean-Marie Desprée	ynternasjonale titel The Medic; ek produsint
1980	Trois hommes à abattre	Michel Gerfaut	ynternasjonale titel Three Men to Kill; ek produsint en senarioskriuwer
1980	Téhéran 43: Nid d'espions	ynspekteur Georges Foche	ynternasjonale titel Teheran 43
1981	Pour la peau d'un flic	Choucas	ynternasjonale titel For a Cop's Hide; ek regisseur, produsint en senarioskriuwer
1982	Le choc	Martin Terrier Christian	ynternasjonale titel Shock; ek ko-regisseur en senarioskriuwer
1983	Le Battant	Jacques Darnay	ynternasjonale titel The Fighter; ek regisseur, produsint en senarioskriuwer
1983	Le jeune marié	n.f.t.	produsint
1984	Un amour de Swann	Palamède de Guermantes, baron fan Charlus	ynternasjonale titel Swann in Love
1984	Notre histoire	Robert Avranches	ynternasjonale titel Our Story; ek produsint
1985	Parole de flic	Daniel Pratt	ynternasjonale titel Cop's Honour; ek produsint en senarioskriuwer
1986	Le passage	Jean Diaz	ynternasjonale titel The Passage; ek produsint en senarioskriuwer
1986	Les pros	n.f.t.	koarte film; produsint
1988	Ne réveillez pas un flic qui dort	kommissaris Eugène Grindel	ynternasjonale titel Let Sleeping Cops Lie; ek produsint en senarioskriuwer
1990	Nouvelle Vague	Lui Roger Lennox Richard Lennox	ynternasjonale titel New Wave
1990	Dancing Machine	Alan Wolf	ek produsint en senarioskriuwer
1992	Le retour de Casanova	Giacomo Casanova	ynternasjonale titel The Return of Casanova; ek produsint
1993	Un crime	Charles Dunand	ynternasjonale titel A Crime; ek produsint en senarioskriuwer
1994	L'ours en peluche	Jean Rivière	ynternasjonale titel The Teddy Bear
1995	Les cent et une nuits de Simon Cinéma	himsels	ynternasjonale titel One Hundred and One Nights
1997	Le jour et la nuit	Alexandre	ynternasjonale titel Day and Night
1998	Une chance sur deux	Julien Vignal	ynternasjonale titel Half a Chance
2000	Les acteurs	himsels	ynternasjonale titel Actors
2008	Astérix aux Jeux olympiques	Julius Caesar	ynternasjonale titel Asterix at the Olympic Games
2012	S Nov'im Godom, Mam'!	himsels	ynternasjonale titel Happy New Year, Moms!
2019	Toute ressemblance...	himsels	ynternasjonale titel: Disclaimer
tillefyzje
1962	Le chien	Lui	tillefyzjefilm
1978	Le bel indifférent	Émile	tillefyzjefilm
1987	Dear America: Letters Home from Vietnam	n.f.t.	voice-over by in dokumintêre
1988	Cinéma	Julien Manda	minysearje
2002	Fabio Montale	Fabio Montale	minysearje
2003	Le lion	John Bullit	tillefyzjefilm
2003–2004	Frank Riva	Frank Riva	minysearje; ek produsint
2010	Un mari de trop	Maxime de Rougemont	tillefyzjefilm
2011	L'Occupation intime	n.f.t.	voice-over by in dokumintêre

Keppelings om utens

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side.

Wikimedia Commons

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Alain Delon fan Wikimedia Commons.