De Nederlannen

De Lege Lannen oftewol de Nederlannen is it leechlizzende gebiet yn West-Jeropa dêr't de steaten Nederlân en Belgje lizze. Soms wurdt ek Luksemburch by de Lege Lannen rekene. De beneaming wurdt fral brûkt troch de skiedskriuwerij om it gebiet mei oan te tsjutten doe't beide (of alle trije) steaten noch net bestiene.

Namme

Het westen van de Benelux geografisch

De Lage landen in de 14e eeuw.

De namme 'de Lege Lannen' is tige tapaslik omdat it gebiet in leechlizzende flakte is, dat ûntstien is as delta fan in tal grutte, de Ryn, de Maas, de Issel en de Skelde. Lykwols is dizze namme, likegoed as de namme Nederlân, histoarysk sjoen op oare grûnen ta stân kommen.

Skiednis fan de Lege Lannen

Yn de Romeinske tiid makken de lettere Lege Lannen te suden fan de Ryn part út fan it Romeinske Ryk en wie ferdield oer de Romeinske provinsjes Gallia Belgica en Germania Inferior. Noardlik fan de Ryn lei Germania, dat mar koarte tiid ûnder Romeinsk bewâld stien hat. Nei de fal fan it West-Romeinske Ryk waarden de Lege Lannen in part fan it Frankyske of Karolingyske ryk, en letter it Hillige Roomske Ryk. It hertochdom Lotaringen foel lang om let útinoar yn ferskatte dielgebieten, dy, die met de naam hertogdom of graafschap werden aangeduid.

Under de Midsieuwen waarden de hertoggen fan Brabant en Gelre, en de greven fan Hollân en Flaanderen hearskers oer de lytsere gebieten fan de Lege Lannen. Troch feroverjen en fral troch houlikspolityk fûn skealfergrutting plak. Sadwaande kaam Hollân ûnder ynfloed fan de greven fan Henegouwen te stien, en beide tegearre ûnder ynlfoed fan it Beierske Hús Wittelsbach.

De flag fan de Nederlannen

Yn de 15e ieu kaam in grut tal dielgebieten yn mienskiplike hannen fan de hartoggen fan Bourgonje en begjint de skiednis fan de Lege Lannen as ienheid.

Mei de dea yn 1482 fan Maria fan Bourgonje, dy't trout wie mei Maksimiliaan fan Eastenryk, gongen de gebieten oer fan de invloedssfeer van het Franse Huis Valois naar die van het Huis Habsburg. De gebieden bleven formeel gescheiden, maar vormden samen een personele unie. Het bestuur werd door landvoogden waargenomen.

Yn 1549 bepaalde keizer Karel V yn de Pragmatieke Sanctie (1549) dat de Bourgondische Kreits voortaan ondeelbaar zou zijn en bij overerving over zou gaan binnen de mannelijke en vrouwelijke lijn van zijn familie. Daarmee scheidde hij de Nederlanden (de naam die hij voor dit gebied introduceerde) af van Frankrijk en van het Duitse Rijk.

Nadat Karel V as lânshear ôfstân dy fan de troan en in jier letter as kening fan Spanje, kamen de Lannen yn hannen fan syn soan Filips II fan Spanje. Hy wie gjin militêr krekt as syn heit, mar in burokratysk bestjoerder en leauwensfanatikus.

De opsplitsing fan de Nederlannen yn in noardlik en súdlik part stammet út de tiid fan de Spaanske oerhearsking. Filips II woe it yntusken kalvinistyske wurden Noardlike Nederlannen op 'e nij ta it Roomsk-katolisisme bekeare, itjinge ta in protte ferset liede. Dat ferzet of de Nederlânske Opstân wurdt de Tachtichjierrige Oarloch neamd en rûn fan 1568 oant 1648, mei in Tolvejierrich Bestân yn de jierren 1609 oant 1621. By dizze opstân fûn de iensidige ûnôfhinkliksferklearing plak fan de Noardlike Nederlannen, troch de proklamaasje fan it Plakkaat van Verlatinghe, dat yn De Haach ûndertekene waard op 26 july 1581. Aan dizze tastân kaam foarfêst in ein mei de Frede fan Münster fan 1648.

Noarden

Yn it Noarden ûntstie yn it tiidrek 1581-1588 de Republyk der Sân Feriene Nederlannen. Dizze Republyk bestie ûnûnderbrutsen oant 1795 doe't Frânske revolúsjonêren in ein makken oan de selstannigens fan de republyk en opfolge wurde soe troch de Bataafske Republyk. Yn 1801 folge it Bataafske Mienebest, dat yn 1806 omfoarme waard ta it Keninkryk Hollân. Dizze trije rezjimen wienen feitlike fazalsteaten fan Frankryk. Fan 1809/1810 oant 1813 hearde it Noarden offisjeel ta it Earste Frânske Keizerryk.

Suden

It Suden fan de Nederlannen bleau fierders yn Spaanske hannen. Neidat de Spaanske tûke fan de Habsburgers útstoarn wie, waard by de Frede fan Utert (1713) regele dat it gebiet oergong nei Eastenrykse Habsburgers. Sy bleauwen oer it gebiet hearsken oant 1795. Dernei hearde it by Frankryk en bleau oant en mei 1815 yn Frânske hannen.

Nei de nederlaach fan Napoleon Bonaparte yn 1815 waard op it Kongres fan Wenen beslist dat ook het Zuidelijke deel hierbij gevoegd. Het was de bedoeling van de overwinnaars een sterke bufferstaat ten noorden van Frankrijk te doen ontstaan.

In 1830 vielen Noord en Zuid weer uit elkaar en werden het twee aparte koninkrijken.

19e-21e eeuw: Noord en Zuid blijven gesplitst

Sedertdien zijn België en Nederland onafhankelijke soevereine staten. In 1839 moest het Groothertogdom Luxemburg grote gebiedsdelen afstaan aan België. In 1890 werd de personele unie tussen Nederland en Luxemburg verbroken en was het Groothertogdom Luxemburg ook soeverein.

zie ook de artikelen: Koninkrijk der Nederlanden, Koninkrijk België en Groothertogdom Luxemburg

Pogingen tot hereniging

Na 1830 zijn er in Noord en Zuid verscheidene personen en organisaties geweest die de eenheid van de Nederlanden wilden herstellen. De gebiedsdelen die tot deze eenheid moesten behoren varieerden, tussen een volledige hereniging tussen Nederland, België en Groothertogdom Luxemburg en Frans-Vlaanderen (Heel-Nederland), of slechts op taalkundige gronden, tussen Nederland en het huidige Belgisch-Vlaanderen (Groot-Nederland).

Voorbeelden van streven naar de hereniging van de Lage Landen zijn in de twintigste eeuw het Algemeen-Nederlands Verbond en Zannekin en het VNV van Staf de Clercq en het Verdinaso van Joris Van Severen. Deze verenigingen wilden de staatkundige en of toenemende culturele verdeeldheid opheffen. Van deze organisaties bestaan thans nog het Algemeen Nederlands Verbond en Zannekin, die vooral op cultureel gebied actief zijn.

Zie ook de artikelen: Groot-Nederland, Groot-Nederlandse gedachte, Heel-Nederland en Orangisme

[[Afbeelding:Flag of Benelux.svg|Benelux|thumb|none|100px]]

[[Afbeelding:Flag of Europe.svg|Europese Unie|thumb|none|100px]]

In zekere zin zijn die als voorbereidingen te zien voor de totstandkoming van de Benelux. Thans raken ze echter door de verdere ontwikkeling van de Europese Unie overschaduwd.

Zie ook de artikelen: Benelux en Europese Unie

Geschiedschrijvers

Berjocht:Geschiedenis van de Nederlanden Schrijvers die zich in het bijzonder op de geschiedenis en de toekomst van de Lage Landen hebben toegelegd waren veelal historici:

• Carel Gerretson, (1884-1958), conservatief historicus, ook bekend als dichter onder de naam "Geerten Gossaert";
• Pieter Geyl, 1887-1966, progressief historicus en schrijver van ettelijke Groot-Nederlandse werken, waaronder het monumentale zes delen tellende werk 'Geschiedenis van de Nederlandse Stam'. Dit werk raakte nooit voltooid en bleef steken in het revolutiejaar 1798. Zijn geschiedkundig inzicht en zijn polemiek met de Britse historicus Arnold Toynbee heeft de Groot-Nederlandse gedachte weer op de geschiedkundige landkaart gezet; hij werd verder bekend om zijn speciale aandacht voor zijn sympathie voor de Vlaamse en Afrikaanse taalstrijd;
• Ernst Kossmann, 1922-2003, conservatief historicus, niet alleen in de Lage Landen geïnteresseerd maar evenals Geyl tevens bevorderaar van Anglo-Nederlandse betrekkingen. Schreef 'De Lage Landen', dat Geyls Magnum Opus leek voort te zetten en dat wel voltooid werd (tot 1980).
• Dom Arnoldus Smits, geestelijke te Steenbrugge, overleden in april 2005, was actief in het schrijven van deel vijf van zijn werk 'Scheuring in de Nederlanden'. De reeks werd in 1980 begonnen. Na zijn overlijden wordt het werk voortgezet door de Katholieke Universiteit Brussel. Het werk houdt zich op zeer doortastende wijze bezig met de gebeurtenissen, direct voor en tijdens de opstand van 1830, die België van het huidige Nederland en Luxemburg deden scheiden.

De belangstelling veler (en dezer) geschiedkundigen beperkt(e) zich veelal tot de Nederlandstalige gemeenschappen der Nederlanden. De Lage Landen zijn echter voor een groot deel Romaans- en Moezelfrankischtalig; de Waalse en Picardische dialecten in zuidelijk België en het Luxemburgs in Luxemburg en in het Arelerland rond Aarlen zijn immers niet-Nederlands. Ook Gerretson was, net als Geyl, aanvankelijk slechts in de Nederlandstalige gebieden geïnteresseerd, maar hij ontwikkelde zich later tot een Heel-Nederlands denker.

Noaten

{{

}}

Bronnen

• Dr A. Smits O.S.B., Scheuring in de Nederlanden Delen I, II, III en IV, UGA, Kortrijk-Heule, 1983-1999
• Prof. Dr P. Geyl, Geschiedenis van de Nederlandse Stam Delen I-VI, Wereldbibliotheek, Amsterdam, 1961
• E.H. Kossmann, De Lage Landen 1780-1980 Delen I en II, Uitgeverij De Prom, Baarn, 2002

Zie ook

• Machthebbers van de Lage Landen

Externe links

• De Lage Landen (uitgebreide informatieve website)
• Zannekin (Heel-Nederlandse organisatie)
• Baarle Werkgroep (Groot/Heel-Nederlandse denktank)
• Pagina verwijzend naar alle Groot- en/of Heel-Nederlandse artikelen op 'De Roepstem'
• Orandië: Heel-Nederlandse website in België
• De Pacificatielezingen vzw

Oan dizze side wurdt noch wurke! Fier hjir asjebleaft gjin bewurkings út oant de skriuwer mei de side klear is.