Skandinavysk Heechlân
| Skandinavysk Heechlân | ||
 berchtme
| ||
| ||
| De berch Galdhøppigen, yn súdlik Noarwegen, is it heechste punt fan it Skandinavysk Heechlân. | ||
| geografy | ||
| regio | Skandinaavje | |
| lân |  Finlân  Noarwegen  Sweden
| |
| sifers | ||
| lingte | 1.700 km | |
| heechste punt | Galdhøppigen | |
| hichte | 2.469 m | |
| geology | ||
| yndieling | heechberchtme (súdlik diel) middelberchtme (noardlik diel) | |
| âldens | 390-490 miljoen jr | |
| stiensoarte | sedimintêr stiente | |
It Skandinavysk Heechlân (Noarsk: Skandinaviske Fjellkjede; Sweedsk: Skanderna; Finsk: Skandit) is in berchtme dat yn it binnenlân fan it Skandinavysk Skiereilân oer in lingte fan 1.700 km fan noard nei súd rint. It is trochinoar 320 km breed, en beslacht dielen fan Noarwegen, Sweden en Finlân. De Noarsk-Sweedske grins is fierhinne útset by de heechste toppen fan it Skandinavysk Heechlân lâns.
It Skandinavysk Heechlân is net in tige heech berchtme, mei't de berchtoppen yn it prehistoaryske tiidrek ûnder ferskate iistiden efterinoar troch gletsjers ôfsliten binne. It heechste punt wurdt foarme troch de berch Galdhøppigen, yn súdlik Noarwegen, dy't in hichte fan 2.469 m hat. De heechste berch oan 'e Sweedske kant is de Kebnekaise (2.104 m), wylst yn Finlân it heechste punt de berch de Halti (1.324 m) is. Wat noardliker oft men komt, wat leger oft it Skandinavysk Heechlân wurdt, al is it oan 'e râne fan 'e poalsirkel noch altyd 2.000 m heech. Tsjin 'e tiid dat it de Noardkaap berikt, bestiet it lykwols út net folle mear as heuvels.
Oan 'e westkant is der in steile delgong nei de fjelden en fjorden fan 'e Noarske kust en de Atlantyske Oseaan, wylst de eastside fan it heechlân folle stadiger oergiet yn it Sweedske leechlân. It berchtme rint rûchwei yn in noard-súdrjochting, mar krommet yn it suden nei it westen ta fuort. Yn noardlik Noarwegen hat de eastkant fan it Skandinavysk Heechlân permafrost fan 500-600 m hichte ôf, en de westkant fan 800-900 m hichte ôf. It berchtme bestiet út Prekambryske en Paleosoyske rotsen, en makket diel út fan in stelsel fan bergen dêr't yn geologysk opsjoch it Kaledoanysk Heechlân fan Skotlân en de Appalachen yn Noard-Amearika ek ta hearre.
| Boarnen, noaten en/as referinsjes: |
|
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side. |