Marron C. Fort

Marron C. Fort (folút: Marron Curtis Fort; 24 oktober 1938, Boston, Nij Hampshire – Lier, 18 desimber 2019) wie in Amerikaansk-Dútske taalwittenskipper fan it Sealtersk en it Eastfrysk (Nederdútsk). Fort is hikke en tein yn Bosten, Nij Hampshire. Hy wie yn it besit fan it Dútske Steatsboargerskip en wenne oant syn ferstjerren yn Leer yn Eastfryslân. Fort is sûnt 4 desimber 2004 eareboarger fan de gemeente Sealterlân.

Akademyske libbensrin

Fort studearre yn 1957 ôf oan de Princeton Universeit yn de fakken Dútsk, Ingelsk, Nederlânsk, Skandinavyske talen en Wiskunde. Yn 1961 stapte er oer nei de Universiteit fan Pennsylvania yn Philadelphia. Yn it ramt fan in útwikselingsprogramma kaam er yn 1963 oan de Albert-Ludwigs-Universiteit yn Breisgau. Yn 1965 promovearre hy mei in proefskrift oer it Nederdútske plakje Vechta by prof. Alfred Senn oan de Universiteit fan Pennsylvania ta Dokter yn de Filosofy.

Fan 1969 oant 1985 hat Marron Fort professor Dútsk oan de Universiteit fan Nij-Hampshire west. Yn dy tiid, yn 1976/1977 en 1982/1983, joech er ek gastkolleezjes oan de Universiteit fan Aldenboarch. Ek begûn er om dy tiid hinne mei syn stúdzjes oer it Sealtersk en it Nederdútsk. Fan 1983 oant 2003 wurke er by de universiteit fan Aldenboarch as master fan it Sealtersk en it Nederdútsk. It Näie Tästamänt un do Psoolme (nije Testamint en de Psalmen) waarden yn it jier 2003 troch Marron Curtis Fort nei it Sealterfrysk oerset.

Yn East-Fryslân hat Fort sûnt 1982 yntinsyf ûndersyk dien nei it Eastfryske Platt. Om dat te dwaan hifke er in basiswurdskat fan 3.000 wurden yn Auwerk, Baltrum, Boarkum, Dornum, Esens, Großefehn, Jyst, Krummhörn, Langereach, Lier, Norden, Norderney, Oldersum, Remels, Rhauderfehn, Reiderlân, Spikereach, Südbrookmerland , Wangereach en Westoverledingen respektyflik en waarden skriftlik fêstlein. Boppedat hat er in protte ferhalen fan ynformanten optekene yn it oanbelangjende pleatslike dialekt. It doel fan syn ûndernimming wie om it Eastfryske Platt tegearre mei de pleatslike ferskillen te dokumintearjen. In pland hânboek fan it Eastfrysk koe lykwols nea ôfmakke wurde. De grûnstof dy't er fan 1982 oant 2019 sammele, stiet no yn it Universiteitsargyf yn Oldenburg.

Wurken

Zur Phonologie des Saterfriesischen. In: Us Wurk 20, 37-41 (1971)
Saterfriesisches Wörterbuch. Helmut Buske Verlag, Hamburg 1980. ISBN 3-87118-401-2
Das Saterfriesische vor Hoche: zwei vergessene Quellen. In: Us Wurk 33, (1984).103-108.
Saterfriesisches Volksleben. Ostendorp, Rhauderfehn 1985. ISBN 3-921516-42-0
Saterfriesische Stimmen. Ostendorp, Rhauderfehn 1990. ISBN 3-921516-48-X
Die ferläddene Súun, der bisher älteste saterfriesische Text. In: Jahrbuch für das Oldenburger Münsterland 20, 1988:25-33.
Nicolaas Westendorp: “Over de Saterlanders”. In: Jahrbuch fúr das Oldenburger Münsterland 22, 1990:151-159.
Niederdeutsch und Friesisch zwischen Lauwerzee und Weser. In: Zwischen Schreiben und Lesen: Festschrift für Hermann Haavekost zum 60. Geburtstag. Hg. Hans-Joachim Waetjen, Oldenburg 1995:493-525.
Das romanische Lehnwort im Saterfriesischen. In: Fs. Århammar, (1996) 141-149.
Das niederdeutsche Element im Saterfriesischen. In: Neue Forschungsarbeiten zur Kontaktlinguistik. Hgg. Wolfgang Moelleken/ Peter J. Weber, Bonn, 1997:171-178 (Plurilingua XIX).
Niederdeutsch als zweite Sprache der Saterfriesen. In: Fries. Stud. III, 1997:83-112 (Supplement vol. 18. Nowele).
Das Saterfriesische. In: Horst Haider Munske (Hrsg.), Handbuch des Friesischen, Handbook of Frisian Studies, Tübingen 2001:409-422.
Dät Näie Tästamänt un do Psoolme in ju aasterlauwersfräiske Uurtoal fon dät Seelterlound, Fräislound, Butjoarlound, Aastfräislound un do Groninger Umelounde. Oldenburg 2003. ISBN 3-8142-0692-4
Saterfriesisches Wörterbuch. Helmut Buske Verlag, Hamburg 2015. 819 siden mei CD. ISBN 978-3-87548-723-7

Saterfriesisches Wörterbuch, 1980
Saterfriesisches Volksleben, 1985
‎Saterfriesische Stimmen, 1990
Dät Näie Tästamänt un do Psoolme, 2003