Hunsrück

	Hunsrück
	berchtme
	geografy
diel fan	Rynlânske laaistienplato
lân	Dútslân
dielsteat	Rynlân-Palts ; Saarlân
	sifers
oerflak	2.703.3 km²
heechste punt	Erbeskopf
hichte	812 m
	geology
yndieling	middelberchtme
stiensoarte	kwartsyt, laaistien

De Hunsrück is in boskryk middelberchtme yn de Dútske dielsteat Rynlân-Palts. De hegere dielen lizze tusken de 500 en 820 meter en de heechste berch is de Erbeskopf.

De Hunsrück foarmet in ûnderdiel fan it Rynlânske laaistienplato, dat fan de Ardinnen yn it westen nei it Hessyske Berchlân yn it easten rint.

Geografy

De Hunsrück leit tusken de Mûzel (yn it westen), de Ryn yn it easten, de Nahe yn it suden en de Saar yn it súdwesten. De trochsnithichte is likernôch 500 meter en de heechste berch is de Erbeskopf by Thalfang mei in hichte fan 818 meter. De Erbeskopf is tagelyk it heechste punt fan de dielsteat Rynlân-Palts en de heechste Dútske berch oan de lofter kant fan de Ryn.

De diellânskippen Hoch- en Idarwald foarmje yn it suden it heechste en grutste massyf. Tusken de oant 762,7 meter hege kamen fan it Schwarzälder Hochwald en it wat noardeastlik dêrfan lizzende Idarwald (oant 766,2 m) leit de 816,32 hege Erbeskopf. Fuort oan de Erbeskopf grinzgje noardwestlik de kamen fan it Osburger Hochwald (oant 708,1 m) en it Haardtwald (oant 658 m), dy't as eilannen boppe harren omjouwing útstekke. Noardeastlik fan de haadkamen lizze de kamen fan it Soonwald (oant 656,8 m) en noch wat mear nei it easten ta yn 'e rjochting fan de Ryn it Bingerwald (638,6 m). Oan de rjochter kant fan de Ryn giet de kaam fan de Hunsrück fierder yn de haadkaam fan it Taunusberchte.

Oer de Hunsrück rint fan Saarburg by Trier yn it súdwesten nei Koblenz yn it noardeasten de 157 kilometer lange Hunsrückhöhenstraße. Foar in diel folget de dyk it âlde Romeinske trajekt om troepen te ferplakken. De Hunsrückhöhenstraße waard yn de jierren 1938-1939 yn in tige koart skoftsje tiid mei help fan Organisation Todt oanlein as in militêr-strategyske wei nei de Dútsk-Frânske grins (Westwall).

Geology

400 miljoen jier lyn wie it hjoeddeiske Midden-Europa in tropyske see. Yn de rin fan de tiid waarden ûnbidige oanspielde lagen sânmassa's en modder op de boaijem ôfset, dy't troch de omfiemjende lânmassa's yn de Devoansee erodearre waarden. Troch it eigen gewicht feroaren de sânmassa's yn sânstien. De druk en opname fan wetter feroare de sânstien yn kwartsyt en it oanspielde sân resp. de klaai ta klaaistien, dy't troch druk en deformaasje troch tektonyske prosessen ta laaistien feroare.

Oant yn de jierren 1950 waard op de Hunsrück in soad laaistien wûn. De ienfâldich te spjalten stien waard in soad brûkt foar it dakdekken en it beklaaien fan gevels.

It foarkommen fan fossilen yn beskate laaistienôfsettings (bygelyks yn de Bundenbacher laaistien) wie al yn 'e 19e iuw bekend by geologen. Njonken seeleeljes, trilobiten en seestjerren wurde ek ferskillende soarten seespinnen fûn. Der binne tsientallen soarten ammoniten fûn, lykas ek in soad krabben. Yn 'e samling fan it Natoerhistoarysk Museum fan Mainz wurdt bygelyks in 15 sm grutte pantserkrab 'Nahecaris stuertzi' bewarre.

Lânskip

De Hunsrück is yn ferslikkende types lânskip te ferdielen. Op de berchkamen lykas it Soonwald, it Idarwald en it Hochwald foarmet bosk it lânskip. Under de berchkamen makket ikkerbou it oansjen fan it lânskip út, ôfwiksele troch bosk. De djippe beekdeltes wurde ekstinsyf as greiden brûkt. De hellingen oan de beken en de rivieren binne faak mei strewellen begroeid en hawwe gjin ekonomysk doel.

De grutste beken op de Hunsrück binne de Simmerbach, dy't yn de Kellenbach oergiet, de Hahnenbach, de Guldenbach, de Baybach, de Flaumbach, de Dhron en de Ruwer.

Fûgel en bistewrâld

Alhoewol't de Hunsrück gjin fûgelreservaat is, komme der in grut tal spjochten, rôffûgels en sjongfûgels foar. Ek de seldsume swarte earrebarre is der thús. De Hunsrück is ryk oan wyld en der wurdt in soad jage op reeën, reaharten en wylde bargen. De Europeeske wylde kat is seldsum, lykas ek der fan de lynks mar in pear yn it gebiet foarkomme. De fokse, taks en marter komme dêrfoaroer in soad foar.

De seldsume mopsflearmûs is ien fan de bekendste sûchdieren fan de Hunsrück. De oanwêzigens fan it bistke westlik fan Hahn Airport soarge der foar dat de útwreiding fan de lanningsbaan foar in skoft opkeard wurde koe.

Yn de wiete gebieten fan 'e Hunsrück libje in soad ynsekten en amfibyen, lykas de fjoersalamander. Drûge gebieten binne it hiem fan reptilen, lykas de blynslang en de gledde slang.

Wintersport

As der genôch snie leit kin der op de Erbeskopf of op de Dollberg skyt wurde. Fierder binne der op in soad plakken langlauftrajekten útset.

Nasjonaal Park Hunsrück-Hochwald

It likernôch 10.000 hektare grutte Nationalpark Hunsrück-Hochwald is in nasjonaal park yn it west fan Dútslân. It park waard stifte yn 2014.

Toppen

Namme	Hichte (meter)	Lokaasje (natoergebiet)	Lânkring
Erbeskopf	816,32	Basis von Idar- und Malborner Hochwald	Bernkastel-Wittlich
An den zwei Steinen	766,2	Idarwald	Bernkastel-Wittlich
Ruppelstein	762,7	Malborner Hochwald	Birkenfeld
Butterhecker Steinköpfe	722,6	Herrsteiner Forst	Birkenfeld
Rösterkopf	708,1	Osburger Hochwald	Trier-Saarburg
Friedrichskopf	707,4	Dollberge	Birkenfeld
Teufelskopf	695,0	Greimerather Hochwald	Trier-Saarburg
Haardtkopf	658,0	Haardtwald	Bernkastel-Wittlich
Ellerspring	657,5	Soonwald	Bad Kreuznach
Kandrich	638,6	Binger Wald	Bad Kreuznach
Womrather Höhe	599,1	Lützelsoon	Bad Kreuznach, Rhein-Hunsrück
Berch sûnder namme ^[1]	± 558,0	Noardeastlike Hunsrückhochfläche	Rhein-Hunsrück
Berch sûnder namme ^[2]	536,4	Saar-Ruwer-Hunsrück	Trier-Saarburg