Gielfink
gielfink | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
taksonomy | ||||||||||||
| ||||||||||||
soarte | ||||||||||||
Emberiza citrinella | ||||||||||||
Linnaeus, 1758 | ||||||||||||
IUCN-status: net bedrige
| ||||||||||||
ferspriedingsgebiet | ||||||||||||
stânfûgel simmerfûgel wintergast |
De gielfink, gielgoars of gieltsjert is in sjongfûgel út de famylje fan de goarzen (Emberizidae). Mei de reidmosk is de gielfink de meast foarkommende goars yn West-Jeropa.
Oare nammen
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Frysk: gielgoars (eins in bettere namme), gielstjert, Nederlânsk: geelgors, Stellingwerfsk: geelmuske, Grinslânsk: geelgodde, Drintsk, geelbörstien, Nedersaksysk: gele gis[1]; Noardfrysk: gulsparag, göölfink, (Noard-)Nederdútsk: geelborstje, geel lüüntje, Dútsk: Goldammer, Engelsk: Yellowhammer
Foarkommen
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]De gielfink is in stânfûgel en trekfûgel. Likernôch 16 cm, d.w.s. wat grutter als in mosk. De kleur is yn haadsaak giel en brún. Yn it briedseizoen is it mantsje giel mei in felgiele kop. It wyfke is ûnopfallend grien-brún mei in giele ûnderkant. Bûten it briedseizoen likje de mantsjes op de wyfkes. De gielfink sjongt op hege posysjes, en it karakteristyke deuntje klinkt as 'ti-ti-ti-ti-tsjê', sa as it motyf fan de 'fyfte' fan Beethoven.
Iten en fuortplanting
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]De gielfinken iten meast sieden, mar yn it briedseizoen ek en foaral ynsekten. It nest meitsje de fûgels fan raaien en gers op de grûn tusken hege planten en struken. It wyfke leit 4-5 ljochte, flekte aaien, dy 't de beide âlden fersoargje. De briedtiid is 12-14 dagen en de jongskes wurde ek troch beide âlden opbrocht.
Fersprieding
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]De gielfink komt yn grutte dielen fan Noard- en Midden-Jeropa en West-Aazje foar, en kent trije ûndersoarten:
- Emberiza citrinella caliginosa: Britske Eilannen
- Emberiza citrinella citrinella: Fastelân fan Midden- en Noard-Jeropa, Balkan,
- Emberiza citrinella erythrogenys: East-Jeropa, Sibearje, Kaspysk gebiet.
Ta likernôch 1990 gong de gielfink in hiel Nederlân efterút. Yn it Westen is hy ferdwûn. Op de sângrûnnen yn it Easten hat hy jin hânhâld en foaral yn it Noard-Easten (Drinte, East-Grinslân) binne de oantallen briedfûgels wer tanommen. Yn 2013-2015 wiene der sa'n 20.000-30.000 briedpearen en sa'n 70.000-85.000 wintergasten. Yn Súdeast-Fryslân is de gielfink in algemiene fûgel, mar yn it Noarden en Westen fan de provinsje is hy seldsum.
Referinsje
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- ↑ https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Gele_gis Wikipedia Nedersaksysk
Keppeling om utens
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- Fûgelsoarte
- Moskeftige
- Goars
- Lânseigen fauna yn Abgaazje
- Lânseigen fauna yn Albaanje
- Lânseigen fauna yn Andorra
- Lânseigen fauna yn Armeenje
- Lânseigen fauna yn Azerbeidzjan
- Lânseigen fauna yn Belgje
- Lânseigen fauna yn Bosnje
- Lânseigen fauna yn Bulgarije
- Lânseigen fauna yn Denemark
- Lânseigen fauna yn Dútslân
- Lânseigen fauna yn Eastenryk
- Lânseigen fauna yn Estlân
- Lânseigen fauna yn Fatikaanstêd
- Lânseigen fauna yn Finlân
- Lânseigen fauna yn Frankryk
- Lânseigen fauna yn Fryslân
- Lânseigen fauna yn Georgje
- Lânseigen fauna yn Grikelân
- Lânseigen fauna yn Guernsey
- Lânseigen fauna yn Hongarije
- Lânseigen fauna yn Ierlân
- Lânseigen fauna yn Ingelân
- Lânseigen fauna yn Itaalje
- Lânseigen fauna yn Jeropeesk Ruslân
- Lânseigen fauna yn Jersey
- Lânseigen fauna yn Kazachstan
- Lânseigen fauna yn Kosovo
- Lânseigen fauna yn Kroaasje
- Lânseigen fauna yn Letlân
- Lânseigen fauna yn Lychtenstein
- Lânseigen fauna yn Litouwen
- Lânseigen fauna yn Lúksemboarch (lân)
- Lânseigen fauna yn Man
- Lânseigen fauna yn Moldaavje
- Lânseigen fauna yn Monako
- Lânseigen fauna yn Montenegro
- Lânseigen fauna yn Nederlân
- Lânseigen fauna yn Noard-Ierlân
- Lânseigen fauna yn Noard-Masedoanje
- Lânseigen fauna yn Noarwegen
- Lânseigen fauna yn de Oekraïne
- Lânseigen fauna yn Poalen
- Lânseigen fauna yn Roemeenje
- Lânseigen fauna yn San Marino
- Lânseigen fauna yn Servje
- Lânseigen fauna yn Sibearje
- Lânseigen fauna yn Skotlân
- Lânseigen fauna yn Sloveenje
- Lânseigen fauna yn Slowakije
- Lânseigen fauna yn Spanje
- Lânseigen fauna yn Súd-Osseesje
- Lânseigen fauna yn Sweden
- Lânseigen fauna yn Switserlân
- Lânseigen fauna yn Tsjechje
- Lânseigen fauna yn Turkije
- Lânseigen fauna yn Wales
- Lânseigen fauna yn Wyt-Ruslân
- Lânseigen fauna yn Afganistan
- Lânseigen fauna yn Irak
- Lânseigen fauna yn Iran
- Lânseigen fauna yn Israel
- Lânseigen fauna yn Kirgyzje
- Lânseigen fauna yn Libanon
- Lânseigen fauna yn Mongoalje
- Lânseigen fauna yn Oezbekistan
- Lânseigen fauna yn Pakistan
- Lânseigen fauna yn Palestina
- Lânseigen fauna yn Sina
- Lânseigen fauna yn Syrje
- Lânseigen fauna yn Tadzjikistan
- Lânseigen fauna yn Turkmenistan