Aostadelling

Aostadelling ; Valle d'Aosta; Vallée d'Aoste
Lokaasje yn Itaalje
Algemien
Haadstêd	Aosta
Oerflakte	3.260,9 km²
Befolking	122.935 (31.07.2024)
Befolkingstichtens	37,7 ynw./km²
Oare ynformaasje
Heechste punt	Mont Blanc: 4.800 m
Oantal gemeenten	74
Provinsjes	Aosta

De Aostadelling (Italjaansk: Valle d'Aosta of Val d'Aosta; Frânsk: Vallée d'Aoste) is in yn 1945 oprjochte bercheftige autonome regio yn noardwestlik Itaalje. It is de lytste regio fan it lân, dy't yn it westen grinzget oan Frankryk, yn it noarden oan Switserlân en yn it suden oan 'e regio Piëmont.

Geografie

De Aostadelling beslacht 3.260,9 km² en de haadstêd is Aosta. De regio omfettet, sa't de namme al seit, de delling fan Aosta, feitliks de delling fan 'e rivier de Dora Baltea, dy't in sydrivier fan 'e Po is. Ferskate syddellings hearre ek ta de regio.

Begrinzing

Yn it noarden wurdt de Aostadelling fan it Switserske Wallis (de delling fan 'e Rhône) skaat troch de Walliser Alpen. De Grutte Sint-Bernardpas liedt oer dizze berchrêch nei Martigny. Oare passen oer de Walliser Alpen binne allinnich rinnende begeanber. Yn it noardwesten wurdt de regio begrinzge troch it massyf fan 'e Mont Blanc, oare kant wêrfan't yn Frankryk de delling fan Chamonix leit. De Aostadelling is mei Chamonix ferbûn troch de Mont-Blanctunnel, dy't de E25 ûnder de Mont Blanc troch liedt.

Súd en súdwest fan 'e Aostadelling lizze de Grajyske Alpen, dêr't de Lytske Sint-Bernardpas oer nei it westen liedt, nei Bourg-Saint-Maurice yn 'e Savoaiske Tarentaisedelling. De súdkant fan 'e Aostadelling wurdt foarme troch it massyf fan 'e Gran Paradiso. Yn it easten grinzget de regio, ta einbeslút oan 'e Piëmonteeske dellings Valsesia en Val d'Ossola.

Befolking

De Aostadelling hat in befolking fan om-ende-by 123.000 ynwenners (2024). Der wurde ferskate talen sprutsen: Italjaansk, Franko-Provinsaalsk en Frânsk. It Frânsk, dat mei in Italjaansk in offisjele status yn 'e regio hat, wurdt mar troch in lytse minderheid fan 4.000 minsken as memmetaal sprutsen; in folle grutter oanpart fan 'e befolking wurdt foarme troch de lju dy't fan hûs út Franko-Provinsaalsk prate: 68.000. Dat is in taal dy't healwei tusken it Frânsk en it Oksitaansk yn stiet, en dy't ek yn it Frânske Savoie en yn súdwestlik Switserlân sprutsen wurdt.

Gemeenten

Grutste gemeenten yn 'e regio neffens ynwenners (sifers: 31.12.2020):

Posysje	Gemeente	Ynwennertal	Oerflak (km²)	Hichte (m boppe seenivo)
1º	Aosta	34.110	21,39	583
2º	Sarre	:4.759	28,28	625
3º	Châtillon	4.454	39,68	549
4º	Saint-Vincent	4.402	20,57	575
5º	Quart	4.051	62,05	535
6º	Pont-Saint-Martin	3.543	6,92	345
7º	Saint-Christophe	3.407	14,74	619
8º	Gressan	3.395	25,30	626
9º	Saint-Pierre	3.201	26,18	676
10º	Nus	2.968	57,36	529

Ofbylden

Nasjonaal Park fan Gran Paradiso
Kastiel fan Fénis
Romeinske ruïnes yn Aosta.
Fort fan Bard.
Kastiel fan Saint-Pierre.

Keppeling om utens

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Aostadelling fan Wikimedia Commons.

Regio's fan Itaalje
Abruzzen - Aostadelling - Apûlje - Basilikata - Feneto - Emylje-Romanje - Friûly-Julysk Feneesje - Kalaabrje - Kampaanje - Latium - Liguerje - Lombardije - Marke - Molise - Piëmont - Sardynje - Sisylje - Trentino-Súd-Tiroal - Toskane - Umbrje
· ·