Wetterfal
In wetterfal is in stik fan in rivier of beek dêr't wetter fertikaal nei ûnderen falt as gefolch fan hichteferskil yn it bêd fan de rivier of beek.
Wetterfallen komme ek foar op plakken dêr't raanwetter oer de râne fan in iisberch as iisplato falt.
Meastepart fan de rivieren wurde flak foar in kaskade breder en ûndjipper en ûnderoan ûntstiet faak in djippe dobbe troch de kinetyske enerzjy fan it fallende wetter.
Foar it skipfeartferkeer binne wetterfallen hinderpeallen. Dêrom waarden in protte kanalen groeven wurde om de wetterfal foarby te kommen. It Welland Kanaal bygelyks is yn 1829 oanlein wurden om it foar skippen mooglik te meitsjen de Niagarawetterfallen foarby komme te kinnen en sadwaande de Amerikaanske marren te berikken.
Grutte wetterfallen
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Inkele wichtige wetterfallen binne:
- Amazône yn Brazilië, hat it heechste debyt trochstreamend wetter yn de wrâld
- Ángelwetterfal, heechste kaskade fan de wrâld, leit yn it oerwâld fan Fenezuela yn Súd-Amearika
- St. Anthony-wetterfal, de heechste yn de rivier de Mississippy.
- Vøringsfossen yn Noarwegen
- Nationaal park Plitvicemarren yn Kroaasje
- Ray pic yn de Ardèche yn Frankryk
- Wetterfal fan Schaffhausen, de grutste yn Europa, yn de rivier de Ryn yn Switserlân
- Krimmler Wasserfälle yn Eastenryk. Ek fan dizze wetterfal fan 380 meter wurdt sein dat it de heechste en grutste fan Europa is.
- Livingstonewetterfallen yn Kongo-Kinshasa, hat op de Amazône nei it heechste debyt trochstreamend wetter fan 'e wrâld
- Iguaçúwetterfal, yn Súd-Amearika, yn de rivier de Iguaçu op de grins tusken Brazylje en Argentynje
- Niagarawetterfallen, de bekendste yn Noard-Amearika, lizzend yn de rivier de Niagara op de grins tusken de steat New York
- Glandieuwetterfal, yn Frankryk, lizzend yn de rivier de Gland op de grins fan it departemint Ain.
- Fiktoariawetterfallen, de breedste wetterfallen fan Afrika, op de grins fan Sambia en Simbabwe yn de rivier de Sambezy