Nôtfink
nôtfink | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
mantsje wyfke | ||||||||||||
taksonomy | ||||||||||||
| ||||||||||||
soarte | ||||||||||||
Emberiza hortulana | ||||||||||||
Linnaeus, 1758 | ||||||||||||
IUCN-status: net bedrige
| ||||||||||||
ferspriedingsgebiet | ||||||||||||
De nôtfink of nôtmosk (Emberiza hortulana; Nederlânsk: ortolaan) is lid fan de famylje goarsfûgels (Emberizidae). Yn West-Europa wurdt de fûgel allinne yn de simmer sjoen, omdat er besuden de Sahara oerwintert. De fûgel mei graach oer it lytsskalige agraryske lânskip sa't dat yn Nederlân net mear bestiet, mar noch wol yn Mids- en Súd-Europa.
Beskriuwing
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]It mantsje ûnderskiedet him fan de oare Goarsfûgels mei in griisgrienige kop, in giele burdstreek en syn oranje ûnderkant. De nôtfink is 15-16 cm lang, hat in spanwiidte fan 22-26 cm en waacht 21-27 gram. Lykas oare lytse fûgels libbet er mar koart, sa'n 2 oant 3 jier. De nôtfink yt foaral ynsekten en rûpen, mar ek sied sa as nôtkerrels.
Yn Nederlân
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]De nôtfink is suver útstoarn yn Nederlân. Trekfûgels út Sweden wurde fral yn it neijier, mar ek yn april en maaie, noch wol sjoen troch betûfte fûgeltsjeminsken.[1]
Begjin 20e iuw kaam de nôtfink noch rûnom yn Nederlân foar. Om 1950 hinne wiene der noch 1200-1700 pearkes. Yn 1975 waard it bestân rûsd op 190-225 pear en om 1990 wiene der noch mar 30. It oantal briedpearen nei 2000 giet hinne en wer tusken de 0 (yn 2001, 2005 en 2006) en 2.[2]
De soart stiet (noch) as 'feilich' op de ynternasjonale IUCN-reade list. De soarte is earst yn 2004 as tige bedrige op de Nederlânske reade list set. Sûnt 2016 jildt de nôtfink as ferdwûn.
Beskerming yn de Europeeske Uny
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Sûnt septimber 2007 is it fangen fan nôtfinken yn Frankryk ferbean.[3] De nôtfink stiet yn de bylage III fan de Konvinsje fan Bern.
Ferskaat
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- De nôtfink wurdt beskôge as de personifikaasje fan de siel fan Frankryk. Dêrom waard in nôtfink servearre by it lêste miel fan François Mitterrand as presidint fan Frankryk .
- De Ortolaan is ek de titel fan in novelle fan Maarten 't Hart (boekewikepresint 1984).
Keppelings om utens
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- SoortenBank.nl beskriuwing, ôfbylden en lûd.
- Avionary: Nôtfink yn 50 talen
Boarnen, noaten en/as referinsjes: |
- Fûgelsoarte
- Moskeftige
- Goarsfûgel
- Lânseigen fauna yn Abgaazje
- Lânseigen fauna yn Albaanje
- Lânseigen fauna yn Andorra
- Lânseigen fauna yn Armeenje
- Lânseigen fauna yn Azerbeidzjan
- Lânseigen fauna yn Bosnje
- Lânseigen fauna yn Bulgarije
- Lânseigen fauna yn Dútslân
- Lânseigen fauna yn Estlân
- Lânseigen fauna yn Fatikaanstêd
- Lânseigen fauna yn Finlân
- Lânseigen fauna yn Frankryk
- Lânseigen fauna yn Georgje
- Lânseigen fauna yn Grikelân
- Lânseigen fauna yn Itaalje
- Lânseigen fauna yn Jeropeesk Ruslân
- Lânseigen fauna yn Kazachstan
- Lânseigen fauna yn Kosovo
- Lânseigen fauna yn Kroaasje
- Lânseigen fauna yn Letlân
- Lânseigen fauna yn Litouwen
- Lânseigen fauna yn Noard-Masedoanje
- Lânseigen fauna yn Moldaavje
- Lânseigen fauna yn Monako
- Lânseigen fauna yn Montenegro
- Lânseigen fauna yn Noarwegen
- Lânseigen fauna yn de Oekraïne
- Lânseigen fauna yn Poalen
- Lânseigen fauna yn Portegal
- Lânseigen fauna yn Roemeenje
- Lânseigen fauna yn San Marino
- Lânseigen fauna yn Servje
- Lânseigen fauna yn Sibearje
- Lânseigen fauna yn Sloveenje
- Lânseigen fauna yn Slowakije
- Lânseigen fauna yn Spanje
- Lânseigen fauna yn Súd-Osseesje
- Lânseigen fauna yn Sweden
- Lânseigen fauna yn Tsjechje
- Lânseigen fauna yn Turkije
- Lânseigen fauna yn Wyt-Ruslân
- Lânseigen fauna yn Iran
- Lânseigen fauna yn Mongoalje
- Lânseigen fauna yn Sina
- Lânseigen fauna yn Turkmenistan
- Lânseigen fauna yn Dzjibûty
- Lânseigen fauna yn Eritreä
- Lânseigen fauna yn Etioopje
- Lânseigen fauna yn Gambia
- Lânseigen fauna yn Guinee
- Lânseigen fauna yn Guinee-Bissau
- Lânseigen fauna yn Mauretaanje
- Lânseigen fauna yn Nigearia
- Lânseigen fauna yn Senegal
- Lânseigen fauna yn Sierra Leöane
- Lânseigen fauna yn Somaalje
- Lânseigen fauna yn Sûdan