Springe nei ynhâld

Ellen Francis Mason

Ut Wikipedy
Ellen Francis Mason
persoanlike bysûnderheden
echte namme Ellen Francis Mason
nasjonaliteit Amerikaansk
berne 24 juny 1846
berteplak Boston (Massachusetts)
stoarn ein april 1930
stjerplak Newport (Rhode Island)
etnisiteit Ingelsk
wurkpaad
aktyf as oersetster
jierren aktyf 18791891
reden
  bekendheid
sette Plato oer yn 'e sprektaal
   fan har tiid
bekendste
  wurk(en)
A Day in Athens with Socrates
Talks with Socrates about Life

Ellen Francis Mason (Boston (Massachusetts), 24 juny 1846Newport (Rhode Island), ein april 1930) wie in Amerikaansk oersetster en filantrope. Hja wie de earste dy't de wurken fan 'e Aldgrykske wiisgear Plato fertaalde yn 'e Amerikaansk-Ingelske sprektaal, en se sa beskikber makke foar in grutte kloft minsken dy't der oars grif fan ferstutsen bleaun wiene. Mei't Mason in frou wie, hold hja har identiteit geheim (om't har wurk yn har tiid oars net serieus nommen wêze soe), en sa rekke har namme neitiid yn it ferjit.

Libben en karriêre

[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Mason waard yn 1846 berne yn Boston, yn 'e Amerikaanske steat Massachusetts, as de dochter fan Robert Means Mason, in soan fan 'e senator Jeremiah Mason, en dy syn frou Sarah Ellen Francis. Hja groeide op yn in tige begoedige fermidden, en wenne har hiele libben yn 'e Bostonske wyk Beacon Hill, dêr't se har opwurp as in patronesse fan 'e skiene keunsten. Mason siet yn 'e ried fan bestjoer fan it Radcliffe Kolleezje en wie befreone mei ferskate auteurs, wêrûnder de skriuwster Sarah Orne Jewett.

Har fan har eigen kanttekenings foarsjoene oersettings fan it wurk 'e Aldgrykske wiisgear Plato nei de Amerikaansk-Ingelske sprektaal fan har tiid publisearre Mason anonym by de útjouwerij Charles Scribner's Sons. Dat die se om't froulju yn har tiid net foar fol oansjoen waarden, en nimmen har wurk serieus nommen hie as se har namme derby set hie.

It earste diel fan har platoanyske fertalings kaam út yn 1879, ûnder de titel Socrates, en omfette Plato syn Apologia, de Crito en dielen fan 'e Phaedo. Oan dit boek wie ek in ynlieding tafoege dy't skreaun wie troch William Watson Goodwin, in heechlearaar Grykske taal- en letterkunde oan 'e prestizjeuze Universiteit fan Harvard. Yn 1883 folge A Day in Athens with Socrates, wêryn't oersettings fan 'e Protagoras en de Politeia gearbrocht wiene. It trêde diel, Talks with Socrates about Life, dat yn 1886 útkaam, besloech de Gorgias en in op 'e nij besjoene Politeia. En yn Talks with Athenian Youths, út 1891, wiene fertalings fan 'e Charmides, de Lysis, de Laches, de Euthydemus en de Thaeaetetus sammele. Hoewol't yn gjinien fan dizze útjeften Mason har namme fermeld stie, wie har identiteit as de oersetter tsjin 1880 bekend ûnder bibliotekarissen.

Mason troude nea. Se brocht har simmers troch yn Newport, yn 'e oanbuorjende steat Rhode Island, dêr't se yn dy moannen in filla dielde mei har suster Ida Means Mason. Dêr tsjinne se jierrenlang as foarsitter fan 'e pleatslike ôfdieling fan 'e National Civic League ("Nasjonale Boargerliga"), in organisaasje dy't transparânsje en iepenheid by de oerheid besiket oan te fiterjen. Op 2 maaie 1930 waard yn 'e pleatslike krante dêre, de Newport Mercury, oer Mason har ferstjerren berjochte, wat betsjut dat se nei alle gedachten in pear dagen earder, wierskynlik ein april stoarn wie. Sy en har suster (dy't twa jier tefoaren weirekke wie) lieten in erfskip fan hast $5 miljoen nei oan ferskate goede doelen.

Yn 'e literatuer

[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Mason har namme waard út yn 2014 út it ferjit opdjippe troch Alison Sinclair, in meilêzeresse fan Jo Walton har fantasyroman The Just City, dy't de skriuwster op it bestean fan Mason wiisde. Walton brûkte Mason dêrnei as in personaazje yn har boek. Dêryn wurdt Mason (dy't letter de namme Aristomache oannimt) troch de goadinne Pallas Atene mei sa'n trijehûndert oare filosofen en klassisy oerbrocht nei in eksperimintele mienskip dy't besiket om 'e 'Rjochtfeardige Stêd' (troch Plato beskreaun yn syn Politeia) ta wurklikheid te bringen. Yn har neiwurd skreau Walton dat Mason har libben "in typearjend foarbyld is fan hoe dreech oft it foar froulju yn har tiid wie om in libben fan 'e geast te lieden."[1]

Boarnen, noaten en referinsjes

[boarne bewurkje]
Boarnen, noaten en/as referinsjes:
  1. Walton, Jo, The Just City, Londen, 2014 (Corsair Books), ISBN 978-1 47 21 50 769, s. 366.

Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side.