Douwe Fokkema sr.
| Douwe Fokkema sr. | ||
 skriuwer
| ||
| persoanlike bysûnderheden | ||
| echte namme | Douwe Fokkema sr. | |
| nasjonaliteit |  Nederlânsk
| |
| berne | 27 febrewaris 1891 | |
| berteplak | Ljouwert (Fryslân) | |
| stoarn | 21 maart 1983 | |
| stjerplak | Drachten (Fryslân) | |
| etnisiteit |  Frysk
| |
| wurk | ||
| taal | Skiermûntseagersk, Nederlânsk, Frysk | |
| sjenre | non-fiksje (taalkunde), oersettings | |
| perioade | 2e helte 20e iuw | |
| bekendste wurk(en) |
Beknopte Spraakkunst van het Schiermonnikoogs Ut it Wes: Stokken út de Biibel | |
| jierren aktyf | 1958 – 1983 | |
| offisjele webside | ||
| n.f.t. | ||
Douwe Fokkema sr. (Ljouwert, 27 febrewaris 1891 – Drachten, 21 maart 1983) wie in Frysk publisist, amateur-taalkundige en oersetter dy't as ûnderwizer op it Waadeilân Skiermûntseach bedarre. Hy sette him jierrenlang fûleindich yn foar it behâld fan it Skiermûntseagerske dialekt.
Libben
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Fokkema waard yn 1891 berne yn Ljouwert.[1] Hy kaam op Skiermûntseach telâne doe't er dêr in oanstelling as ûnderwizer krige. Op it eilân krige er niget oan it pleatslike dialekt, it Skiermûntseagersk, dat er him eigen makke. Fan 'e fyftiger jierren fan 'e tweintichste iuw oant syn ferstjerren yn 1983 wie Fokkema de wichtichste pleitbesoarger fan it einlândialekt. Sa makke er yn 1958 mei Fedde Dijkstra in útstel foar in standerdisearre stavering fan it dialekt, wylst er datselde jiers in earste foarriedige wurdlist mei 2.500 Skiermûntseagerske wurden útbrocht.
Yn 1962, doe't er dy list op 'e nije publisearre, hied er it tal wurden ferdûbele, ta 5.000. Uteinlik kaam dêr yn 1968 syn by de Fryske Akademy útjûne, definitive Wezzenlist fan it Schiermonnikoogs út fuort, dy't er neffens it foaropwurd trouwens al yn 1966 ree hie. Yn 'e ynlieding ta harren nije Eilander Wezzenbúek (2002) priizgje Willem Visser en Siebren Dyk Fokkema syn ynset en syn wurk. Neffens harren wie syn beskieden titele Wezzenlist folle mear as in "wurdlist", mei't der ek omtinken yn jûn waard oan 'e wurdsoarte en it idioom. It Eilander Wezzenbúek bordueret foar it oergrutte diel fuort op Fokkema syn wurk.
Njonken wurdlisten publisearre Fokkema yn 1960 ek de Beknopte Spraakkunst van het Schiermonnikoogs, in Nederlânsktalich wurk wêryn't er sekuer de grammatika fan it eilândialekt útinoar sette. Fierders skreau er noch ferskate artikels oer syn memmetaal, dy't yn ferskillende tydskriften ôfprinte waarden. Ek wie Fokkema aktyf as oersetter, wêrby't er û.m. it Evangeelje fan Mattéus, it boek Ruth en ferskaten fan 'e Psalmen nei it Skiermûntseagersk ta oerbrocht. Teffens fertaalde er in grut diel fan it tsjerklik lietboek en fierders ferskynde yn 1959 fan him in bondeltsje mei oersette koarte ferhalen fan û.m. Nicolaas Beets (Hildebrand) en Multatuli. Yn 1979 kaam ûnder syn redaksje fierders ek noch it earste lêsboek foar skoalbern yn it Skiermûntseagersk út, it Schiermonnikoger Lôzbúek.
Hy ferstoar yn 1983 yn Drachten en waard begroeven yn Burgum.[2]
Wurk
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Taalkundige wurken
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- 1958 – Spellingsvoorstel voor het Schiermonnikoogs (mei Fedde Dijkstra)
- 1958 – 2500 Wezzen
- 1960 – Beknopte Spraakkunst van het Schiermonnikoogs (op 'e nij besjoene werútjefte yn 1969)
- 1962 – 5000 Wezzen: Twade Feurlopige Ynventarisaasje fan it Schiermonnikoogs
- 1968 – Wezzenlist fan it Schiermonnikoogs mooi Ieursetting yn it Friesk en Hollands (mei help fan Pita Grilk en Hendrik Pebesma)
- 1969 – Eat oer it Skiermuontseagersk (yn: Studia Frisia)
- 1971 – Koart en Lang by de Skiermuontseager en Lânfryske Lûden (yn: Flecht op 'e Koai)
- 1979 – Schiermonnikoger Lôzbúek (redaksje)
Oersettings yn it Skiermûntseagersk
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- 1958 – Ut it Wes: Stokken út de Biibel
- 1959 – Lytje Kees van de Diakene / Hildebrand; De Japanese Stienkapper / Multatuli; De Laste Les / Alphonse Daudet; It Orakel / Ernst von Wildenbruch (bondel oersettings fan koarte ferhalen)
- 1961 – It Efangeelje fan Mattheüs yn it Schiermonnikoogs
- 196? – It Efangeelje fan Mattheus yn it Schiermonnikoogs, Deel 2 (manuskript)
- 1963 – Dôtich Gesangen (gesangen út it tsjerklik lietboek)
- 1963 – Opnee Dôtich Gesangen (gesangen út it tsjerklik lietboek)
- 1964 – Út Dôtich Psalmen (psalmen út it tsjerklike lietboek)
| Boarnen, noaten en/as referinsjes: |
|