Sanahin (kleaster)
| Kleaster fan Sanahin
Սանահին վանք | ||
| bouwurk | ||
| ||
| De Tsjerke fan de Hillige Ferlosser (Surp Amenaprkich) | ||
| lokaasje | ||
| lân |  Armeenje
| |
| Provinsje | Lori | |
| plak | Sanahin | |
| bysûnderheden | ||
| type bouwurk | Kleaster | |
| boujier | 10e iuw | |
It Kleaster fan Sanahin (Armeensk: Սանահին վանք) is in 10e-iuwsk kleaster yn Sanahin yn de Armeenske provinsje Lori. It kleaster is sûnt 1996 wrâlderfgoed fan UNESCO.
De namme betsjut letterlik: "dizze is âlder dan dy". It liket der op dat dêrmei eartiids ornearre waard dat it kleaster âlder is dan it tichteby lizzende kleaster fan Haghpat, dat ek wrâlderfgoed is. De twa doarpen Haghpat en Sanahin en harren kleasters hawwe arsjitektoanysk en skiedkundich in soad oerienkomsten en wurde ek wol susterkleasters neamd. Se lizze beide op in plato en wurde troch in djippe kleau, dy't foarme is troch de rivier de Debed, fan inoar skieden.
De twa kleasters wurde troch jimmeroan gruttere tallen pylgers en toeristen besocht, om't se koartlyn yn de rûte's fan in grut tal Armeenske reisburo's opnommen binne. It kompleks is eigendom fan de Armeensk-Apostoalyske Tsjerke.
Skiednis[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
De haadtsjerke is wijd oan de Hillige Ferlosser en tusken de jierren 967 en 970 boud yn opdracht fan keniginne Khosrovanush, de frou fan de Armeenske kening Ashot III de Barmhertige. Sanahin wie yn de 10e en 11e iuw it bestjoerssintrum en it plak dêr't de leden fan it Bagratiden-skaai byset waarden. Ek wie it oant de 11e iuw de biskoplike residinsje fan it bisdom. Dy funksjes soargen foar de bou fan in soad tsjerken en oare gebouwen. Yn de kleasters, mar benammen yn Sanahin, waarden humane wittenskippen, muzyk en medisinen studearre, wittenskiplike ferhannelings skreaun en miniatueren skildere.
Krekt lykas it kleaster fan Haghpat waard ek Sanahin plondere, nei't de Mongoalen earst it fort Akner, dat tusken de twa kleasters boud wie om se te beskermjen, ynnommen hiene.
Kleastertsjerken[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
.jpg)
It kleaster bestiet út trije tsjerken: de Hillige Mem Gods (Surp Astvatsatsin), de Hillige Ferlosser (Surp Amenaprkich) en de Hillige Grigoarius (Surp Grigor).
De Tsjerke fan de Mem Gods (1) is in krúsfoarmige tsjerke mei in sintrale koepel. De tsjerke waard boud yn opdracht fan keninginne Khosrovanush. Fuort njonken de relatyf lytse tsjerke liet de keninginne yn 966 oan de súdlike kant de folle gruttere Hillige Ferlossertsjerke (3) bouwe. Oarspronklike wiene beide tsjerken mei fresko's fersierd, mar dêr is hjoed-de-dei neat mear fan oerbleaun. Oan de eastlike gevel is as ûnderdiel fan in timpaan in gevelstien ferwurke, mei dêrop in basreliëf fan de twa soannen Giurgen en Smbat fan it keningspear. Hja drage yn harren hannen in tsjerkemodel.
De tredde tsjerke is de lytse Gregoariustsjerke (6), dy't oan de súdeastlike hoeke fan de portiko de bibleteek (8) oanboud waard. De koepel fan de kapel waard yn 1652 by in renovaasje rekonstruearre.
Súdeastlik fan it kleaster steane de resten fan noch in pear tsjerken.
Oare gebouwen[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
.jpg)
De narteksen (yn it Armeensk gavit) fan de twa grutte tsjerken binne de grutste gebouwen fan it kleaster. De flierren fan de narteksen, dy't meardere funksjes hiene, binne belein mei grêven fan û.o. religieuze lieders en leden fan de keninklike famylje. De trijeskippige narteks fan de Mem Gods-tsjerke (2) datearret út 1211, de narteks fan de Ferlossertsjerke is âlder en stamt út 1181 (4).
Tusken de Tsjerke fan de Mem Gods en de Ferlossertsjerke slút op it eastlike ein fan de narteks fan de Tsjerke fan de Mem Gods it seminaarje of de saneamde Magistros Akadeemje oan (ein 10e, begjin 11e iuw). De rigen nissen yn de muorren tsjinnen foar studinten om te sitten by lêzings.
De klokketoer (9) is in trije ferdjippings tellend gebou en waard boud tusken 1211 en 1235. Yn de westlike gevel is in grut krús fan reade tufstien ferwurke.
Op de noardeastlike hoeke fan it kompleks stiet ien fan de meast ynteressante gebouwen fan Sanahin. De bibleteek (7) út 1063 fertsjintwurdiget in foar dy tiid heech nivo fan boargerlike arsjitektuer en waard boud mei stipe fan keninginne H'ranush. It fjouwerkante bouwurk hat in achthoekich tintedak, dat rêst op diagonale bôgen op heale pylders yn de muorren.
Op it kleasterkompleks binne fierder sa'n fyftich krússtiennen (khachkars) bewarre bleaun.
| Boarnen, noaten en/as referinsjes: | ||
|
