Robyntsje
robyntsje | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
taksonomy | ||||||||||||
| ||||||||||||
soarte | ||||||||||||
Linaria cannabina | ||||||||||||
Linnaeus, 1758 | ||||||||||||
IUCN-status: net bedrige
| ||||||||||||
ferspriedingsgebiet | ||||||||||||
simmergast stânfûgel wintergast |
It Robyntsje (Linaria cannabina; synonym: Carduelis cannabina) is in sjongfûgel út de famylje fan 'e finkfûgels (Fringillidae).
Beskriuwing
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]De fûgel is 13,5 sm lang. It mantsje hat read yn 'e krún en it boarst. It kopke is griesbrún en de rêch en de mantel kastanjebrún. De donkerbrune sturt hat wite rannen. It wyfke is sûnder de reade kleur en oer it generaal wat mear streperich tekene.
Iten
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]It robyntsje libbet fan sied en dêrom mei er graach oer plakken mei in soad gers en krûden. Ek yt it robyntsje sied fan kultuerplanten, lykas fan himp of flaaks en koalsied. Ier yn 'e maaitiid foarmet túnerf, wylde sering en bargegers syn kost, letter ek hynsteblom, brânnettel, stikels en kaarde. Ek de nêstjongen wurde mei sied grutbrocht.
Nêst
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Healwei april begjinne de earste robyntsjes harren nêst te bouwen. Hja hawwe stevige nêsten yn strewellen dy't mei fearkes en plúskes ôfwurke wurde en faak binne der meardere nêsten byinoar. Meastentiid wurde de fjouwer oant seis aaikes lein, dy't wyt oant ljochtblau binne en reade flekjes ha. De aaikes kommen yn 12 oant 14 dagen út. It robyntsje kin wol trije kear ta brieden komme, foar it lêst yn augustus.
Fersprieding
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]De fûgel libbet yn hiel Europa (útsein Yslân en grutte dielen fan Skandinaavje) en yn dielen fan West-Aazje en Noard-Afrika. De fûgel mei graach oer âlderwetsk agrarysk kultuerlân mei doarpen, houtsingels en hagen mei in soad grien.
It robyntsje hat sân ûndersoarten:
- L. c. autochthona: Skotlân.
- L. c. cannabina: westelik, sintraal en noardelik Europa, westelik en it súdlike diel fan Sintraal-Sibearje.
- L. c. bella: fan it Midden-Easten oant Mongoalje en noardwestlik Sina.
- L. c. mediterranea: Spanje, Portugal, Itaalje, Grikelân, noardwestlik Afrika en de eilannen yn 'e Middellânske See.
- L. c. nana: Madeira.
- L. c. meadewaldoi: de westlike en sintrale Kanaryske Eilannen.
- L. c. harterti: de eastelike Kanaryske Eilannen.
Winterdeis binne de measte fûgels fuort en dat jildt namste mear as it hiel kâld wurdt. Fûgels dy't yn Nederlân briede trekke foar de winter nei it suden fan Spanje en Marokko. Fûgels út it noarden komme oer Nederlân. Trochtsjende fûgels binne yn grutte oantallen yn april en oktober te sjen.
Efterútgong
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]It tal pearkes is sûnt de jierren 1970 foars efterútgien. Allinne al sûnt de jierren 1990 is it tal briedpearkes mei 60% fermindere. Oare lannen jouwe itselde byld, mar yn Dútslân, Denemark en Eastenryk is de efterútgong noch sterker. De lêste jierren liket de efterútgong te stabilisearjen. It feroarjende agraryske kultuerlânskip liket de grutste oarsaak te wêzen fan 'e efterútgong, mar ek yn 'e dunen hat de efterútgong grut west. Dochs binne de oantallen noch grut en tusken 2018-2020 wurdt de populaasje neffens SOVON tusken 33.000 en 55.000 rûsd. Robyntsjes binne yn Fryslân meast yn it Lauwersmargebiet, de eilannen en it súdeasten te finen.
Sjoch ek
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Boarnen, noaten en/as referinsjes: | ||
|
- Fûgelsoarte
- Finkfûgel
- Moskeftige
- Lânseigen fauna yn Abgaazje
- Lânseigen fauna yn Albaanje
- Lânseigen fauna yn Andorra
- Lânseigen fauna yn Armeenje
- Lânseigen fauna yn Azerbeidzjan
- Lânseigen fauna yn Belgje
- Lânseigen fauna yn Bosnje
- Lânseigen fauna yn Bulgarije
- Lânseigen fauna yn Denemark
- Lânseigen fauna yn Dútslân
- Lânseigen fauna yn Eastenryk
- Lânseigen fauna yn Estlân
- Lânseigen fauna yn Fatikaanstêd
- Lânseigen fauna yn Finlân
- Lânseigen fauna yn Frankryk
- Lânseigen fauna yn Fryslân
- Lânseigen fauna yn Georgje
- Lânseigen fauna yn Gibraltar
- Lânseigen fauna yn Grikelân
- Lânseigen fauna yn Guernsey
- Lânseigen fauna yn Hongarije
- Lânseigen fauna yn Ierlân
- Lânseigen fauna yn Ingelân
- Lânseigen fauna yn Itaalje
- Lânseigen fauna yn Jeropeesk Ruslân
- Lânseigen fauna yn Jersey
- Lânseigen fauna yn de Kanaryske Eilannen
- Lânseigen fauna yn Kazachstan
- Lânseigen fauna yn Kosovo
- Lânseigen fauna yn Kroaasje
- Lânseigen fauna yn Letlân
- Lânseigen fauna yn Lychtenstein
- Lânseigen fauna yn Litouwen
- Lânseigen fauna yn Lúksemboarch (lân)
- Lânseigen fauna yn Madeara
- Lânseigen fauna yn Malta
- Lânseigen fauna yn Man
- Lânseigen fauna yn Moldaavje
- Lânseigen fauna yn Monako
- Lânseigen fauna yn Montenegro
- Lânseigen fauna yn Nederlân
- Lânseigen fauna yn Noard-Ierlân
- Lânseigen fauna yn Noard-Masedoanje
- Lânseigen fauna yn Noarwegen
- Lânseigen fauna yn de Oekraïne
- Lânseigen fauna yn Poalen
- Lânseigen fauna yn Portegal
- Lânseigen fauna yn Roemeenje
- Lânseigen fauna yn San Marino
- Lânseigen fauna yn Servje
- Lânseigen fauna yn Sibearje
- Lânseigen fauna yn Skotlân
- Lânseigen fauna yn Sloveenje
- Lânseigen fauna yn Slowakije
- Lânseigen fauna yn Spanje
- Lânseigen fauna yn Súd-Osseesje
- Lânseigen fauna yn Sweden
- Lânseigen fauna yn Switserlân
- Lânseigen fauna yn Syprus
- Lânseigen fauna yn Tsjechje
- Lânseigen fauna yn Turkije
- Lânseigen fauna yn Wales
- Lânseigen fauna yn Wyt-Ruslân
- Lânseigen fauna yn Afganistan
- Lânseigen fauna yn Irak
- Lânseigen fauna yn Iran
- Lânseigen fauna yn Israel
- Lânseigen fauna yn Jordaanje
- Lânseigen fauna yn Kirgyzje
- Lânseigen fauna yn Libanon
- Lânseigen fauna yn Mongoalje
- Lânseigen fauna yn Oezbekistan
- Lânseigen fauna yn Pakistan
- Lânseigen fauna yn Palestina
- Lânseigen fauna yn Sina
- Lânseigen fauna yn Syrje
- Lânseigen fauna yn Tadzjikistan
- Lânseigen fauna yn Turkmenistan
- Lânseigen fauna yn Algerije
- Lânseigen fauna yn Egypte
- Lânseigen fauna yn Lybje
- Lânseigen fauna yn Marokko
- Lânseigen fauna yn Mauretaanje
- Lânseigen fauna yn Sûdan
- Lânseigen fauna yn Tuneezje
- Lânseigen fauna yn de Westlike Sahara