Novelle
In novelle is in frijwat koart proazaferhaal. It wurd novelle is ôflaat fan it Latynske novus (nij) en it Italjaanske novella (nijtsje).
Oarsprong
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]De term novellas waard foar it earst brûkt yn de 14e iuw om de proazaferhalen yn de Decamerone fan Giovanni Boccaccio mei oan te tsjutten. In 17e iuwsk foarbyld binne de Novelas ejemplares fan Miguel de Cervantes.
Moderne betsjutting
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Tsjintwurdich wurdt mei de term novelle in proazaferhaal oantsjut dat wat grutte oanbelanget tusken de roman en it koart ferhaal yn sit. De langte is meastal tusken de 20.000 en 40.000 wurden, mar dêr is net elkenien it oer iens. In novelle hat in ienfâldige struktuer en in lyts tal personaazjes. Meast giet de novelle oer in bysûnder barren, lit it de haadpersoanen op in beskiedend momint yn har libben sjen.
Foarbylden fan novelles
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Foarbylden fan wrâldferneamde novelles binne De Kreutzersonate fan Lev Tolstoj (1889), Die Verwandlung (De Stalferwikseling) fan Franz Kafka (1915) en The Old Man and the Sea (De âlde man en de see) fan Ernest Hemingway (1951). In modern foarbyld út it Nederlânsk taalgebiet is De grote wereld fan Arthur Japin (it boekewikepresint fan 2006).
Foarbylden út it Frysk taalgebiet
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Under oaren:
- Teatse Holtrop - De wylde boerinne (1915)
- Eppie Dam - De tomaat (boekewikegeskink nû. 1, 1989)
- Simke Kloosterman - Hengist en Horsa (1933)
- Trinus Riemersma - Bretagne libre! (1998)
- Willem Verf - De neisimmernacht fan Sjoerd en Eppy (1993, boekewikegeskink)
Foarbylden yn it Ingelsk taalgebiet
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Ferneamde novellen:
- John Steinbeck - Of Mice and Men
- George Orwell - Animal Farm
- Anthony Burgess - A Clockwork Orange
- Isaac Asimov - Nightfall
- Herman Melville - Billy Budd, Sailor
- Truman Capote's - Breakfast at Tiffany's
- Ernest Hemingway - The Old Man and the Sea
- Robert Louis Stevenson - The Strange Case of Dr Jekyll and Mr Hyde
- Charles Dickens - A Christmas Carol
- H.G. Wells - The Time Machine
- Philip Roth - Goodbye, Columbus
- Joseph Conrad - Heart of Darkness
- Jack Kerouac - The Subterraneans
- Stephen King - Rita Hayworth and Shawshank Redemption.