Joseph Conrad

Ut Wikipedy
Joseph Conrad
skriuwer
Joseph Conrad yn 1904, foto George Charles Beresford
Joseph Conrad yn 1904, foto George Charles Beresford
persoanlike bysûnderheden
echte namme Józef Teodor Nałęcz Konrad Korzeniowski
nasjonaliteit Britsk
berne 3 desimber 1857
berteplak Berdytsjiv (Keizerryk Ruslân)
stoarn 3 augustus 1924 (66 jier)
stjerplak Bishopsbourne (Ingelân)
etnisiteit Poalsk
wurk
taal Ingelsk
sjenre Roman, novelle, koart ferhaal
perioade 1895–1923: Modernisme
bekendste
  wurk(en)
The Nigger of the 'Narcissus' (1897)
Heart of Darkness (1899)
Lord Jim (1900)
Typhoon (1902)
Nostromo (1904)
The Secret Agent (1907)
Under Western Eyes (1911)

Joseph Conrad (Berdytsjiv, 3 desimber 1857Bishopsbourne 3 augustus 1924) wie in Poalsk-Britske roman- en ferhaleskriuwer. Hy waard berne as Józef Teodor Nałęcz Konrad Korzeniowski yn Berdytsjiv, yn it doetiidske keizerryk Ruslân (tsjintwurdich yn 'e Oekraïne).

Biografy[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Conrad waard grutbrocht yn in ferearme aadlike en patriotistyske famylje. Syn heit, Apollo Korzeniowski, skreau polityk kleure toanielstikken en sette wurk fan skriuwers as Charles Dickens, Victor Hugo en William Shakespeare oer út it Ingelsk en Frânsk.

Yn 1861 waard Josephs heit ferballe nei Vologda en de 4-jierrige Joseph en syn mem giene mei. Mei 11 jier wie Joseph lykwols al wees. Famyljelid Tadeusz Bobrowski hat him doe fierder grutbrocht oant de 16-jierrige Conrad nei Marseille ferfarde en dêr oanmonstere op in skip en seeman waard. Hy helle úteinlik it kapteinsdiploma (1886) en krige de Britske nasjonaliteit. Hy farde yn de rin fan de jierren nei alle hoeken fan de ierde en ek in skoft op in boat op de rivier de Kongo. Om't er min te sprekken wie oer de behanneling fan de ynlanners naam er dêr ûntslach. Dy tiid ferwurke er letter yn Heart of darkness, in boek dat as metafoar sjoen wurde moat foar in reis nei it ynderlik fan de minsklike geast.

Yn maart 1896 boaske Conrad mei de Ingelske Jessie George, en it pear krige twa soannen: John en Borys.[1]

Polityk[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Conrad wie in syn priveelibben oerhearsjend konservatyf. Hy hie in ôfgriis fan it sosjalisme ("infernal doctrines born in the continental backslums") en demokrasy ("I have no taste for democracy"). Hy hinge oer nei it beskoalmastjen fan de gewoane man. Guon kritisy wolle hawwe dat er liberale ideeën sa as pasifisme en humanitarisme fersmiet en dat er tsjin it gelykheidsbegjinsel wie. Dêr is lykwols striderij oer, omdat er yn syn wurk no krekt faak ûnminsklik hâlden en dragen en de gefolgen dêrfan beljochtet.[2]

Auteur[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Conrad learde earst op lettere âldens it Ingelsk pas, it wie feitlik syn tredde taal, neist Poalsk en Frânsk. Dochs wurdt er troch lieratuerkritisy priisge om syn taalgebrûk.[3] Yn in protte fan syn ferhalen hat er syn eigen avontoeren en ûnderfinings út syn seemanstiid ferwurke. Tema's as beskaving, moraliteit en ek iensumens komme faak werom, ek ûnderfinings út syn jeugd as banneling foarmje in boarne foar syn wurk.

Romans en novellen[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Roi des Belgesde boat dêr't Conrad de rivier de Kongo mei befear (1889) en dy't beskreaun wurdt yn Heart of Darkness.
  • Almayer's Folly (1895)
  • An Outcast of the Islands (1896)
  • The Nigger of the 'Narcissus' (1897)
  • Heart of Darkness (1899)
  • Lord Jim (1900)
  • The Inheritors (1901), tegearre mei Ford Madox Ford
  • Typhoon and Other Stories (1903)
  • Romance (1903), mei Ford Madox Ford
  • Nostromo (1904)
  • The Secret Agent (1907)
  • Under Western Eyes (1911)
  • A Personal Record (1912)
  • Chance (1913)
  • Victory (1915)
    • Fryske oersetting: De Oerwinning, fert. Geart fan der Mear, 2020)
  • The Shadow Line (1917)
  • The Arrow of Gold (1919)
  • The Rescue (1920)
  • The Nature of a Crime (1923), mei Ford Madox Ford
  • The Rover (1923)
Monumint fan Conrad yn Gdynia

Ferhalebondels[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

  • Tales of Unrest (1898)
  • Youth, a Narrative and Two Other Strories (1902)
  • A Set of Six (1908)
  • 'Twixt Land and Sea (1912)
  • Tales of Hearsay (1925)

Keppeling om utens[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Boarnen, noaten en referinsjes[boarne bewurkje]

Boarnen, noaten en/as referinsjes:
  1. ynformaasje oer Jospeph Conrad op ynternet, rieplachte 5 septimber 2008
  2. Terry Eagleton, The English Novel: An Introduction, Blackwell Publishing, 2005, sdn. 234-35.
  3. Boekbesprekking oer Joseph Conrad