Federale Uny fan Europeeske Nasjonaliteiten
De Federale Uny fan Europeeske Nasjonaliteiten (FUEN) is in ynternasjonale net-gûvernemintele organisaasje (NGO) oprjochte yn 1949 tegearre mei de oprjochting fan de Ried fan Europa.
FUEN is in oerkoepeljende organisaasje en hat sûnt 2023 mear as 100 lidorganisaasjes dy ‘t etnyske, taalkundige en nasjonale minderheden yn Europa fertsjintwurdigje. FUEN hat in wichtige rol spile by it oanmoedigjen fan de Ried fan Europa om it Europeesk Hânfêst foar regionale talen of talen fan minderheden en it Ramtferdrach foar de beskerming fan nasjonale minderheden oan te nimen. FUEN waard organisearre om útdrukking te jaan oan Europeeske kultueren en talen dy ’t gjin foarm as naasjetaal hawwe. Ien op de sân Europeanen is lid fan sokke minderheden en yn Europa wurde troch sokke minderheden 53 talen sprutsen. Syn foargonger wie it foaroarlochske Europeeske Kongres fan Naasjes, oprjochte troch Ewald Ammende. It kongres publisearre in tydskrift ‘’Nation und Staat’’ (1927–1944).
FUEN organisearret it fuotbaltoernoai fan de feriening. Yn 2017-2018 sammele FUEN 1.124.322 hântekeningen fan EU-boargers foar it Minority SafePack European Citizens' Initiative. FUE is fêstige yn Flensburg, Dútslân, mei kantoaren yn Berlyn en Brussel. De presidint is Lóránt Vincze, Hongaar út Roemenië en lid fan it Europeesk Parlemint.
Lidorganisaasjes
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- Albaanje : Montenegryske mienskip yn Albanië “ZCGA” - Elbasan, Masedoanyske feriening 'Ilinden' – Tirana (2015)
- Azerbeidzjan : Vatan iepenbiere uny fan Ahiska-Turken dy ‘t yn Azerbeidzjan wenje
- Belgje : ProDG (2014 )
- Bosnje-Hertsegovina : Otaharin – Boargerferiening ta befoardering fan it ûnderwiis oan Roma (2017)
- Bulgarije : Sintrum foar Aromuniaanske taal en kultuer yn Bulgarije, Europeesk Ynstitút - POMAK
- Denemark : Federaasje fan Dútsers yn Noard-Sleeswyk, Deenske Grinsferiening
- Dútslân : Federaasje fan West-Thrasyske Turken yn Europa (2007 ), Domowina (1990 ), EBLUL Dútslân – Komitee foar regionale en minderheidstaal (2012), Frasche Rädj seksjoon nord (2022), Friese Vereniging (1949), Súd-Sleeswyk Feriening, Sintrale Ried fan Dútske Sinty en Roma, Uny fan Poalen yn Dútslân
- Eastenryk : Kroatysk Sintrum foar Kultuer, Underwiis en Polityk (2012 ), Kroatyske Kulturele Feriening fan Burgenlân (1958), Nasjonale Ried fan Karintyske Slovenen (1958), Mienskip fan de Karintyske Slovenen (2012 )
- Estlân : Estske Uny fan Nasjonale Minderheden (2001), Feriening fan Wyt-Russen yn Estlân (2004), Uny fan Dútsers yn Estlân (1998), NGO "Russyske Skoalle fan Estlân" (2017), Uny fan Russyske ûnderwiis- en leafdiedigheidsorganisaasjes yn Estlân (2001)
- Frankryk: Oksitaanske Fuotbal Assosjaasje (2013), Komitee foar regionale aksje yn Bretanje (1949), EL Association, The Cultural Institute of Bretagne, Nationale Bretonske Partij (2013), Unserland (2022)
- Georgje : Feriening fan Dútsers fan Georgië “Einung” (2003), Multinasjonale Publike Beweging Georgië (2002)
- Grikelân : Western Thrace Minority University Graduates Association (2007), Partij fan Freonskip, Gelykheid en Frede (2013), Oekûmenyske federaasje fan Konstantinopolitanen (2011), Pan-Helleenske Pomak Assosjaasje (2019), Reinbôge-Masedoanyske minderheidspartij (2002), Masedoanyske beweging ta befoardering fan de memmetaal “Krste Misirkov” (2022)
- Hongarije : Nasjonaal selsbestjoer fan Roemenen yn Hongarije (2022), Nasjonaal selsbestjoer fan Slowaken yn Hongarije (2004), Selsbestjoer fan Dútsers yn Hongarije, Nasjonaal selsbestjoer fan Roesyns yn Hongarije (2023)
- Ierlân : Údarás na Gaeltachta (2021)
- Itaalje : Stifting "Agostina Piccoli" (2018), Ynstitút foar Stúdzjes oer Lokaal Bestjoer (2013), Slovenska kulturno-gospodarska zveza SKGZ (2022), Uny fan de Slovenen yn Italië, Konfederaasje fan Sloveenske organisaasjes (2019), Súd-Tiroalske Folkspartij yn Súd-Tiroal (1954), Uny fan de Ladins fan de Dolomiten (1997), Friulian Philological Society (2023)
- Kirgyzje : Ried fan Dútsers yn Kirgistan (1998)
- Kazachstan : de mienskip fan Dútsers fan Kazachstan "Wiedergeburt" - Publike Uny (2019)
- Kroaasje : Dútske mienskip – Organisaasje fan Donau-Swaben yn Kroatië, Osijek (2011), Demokratyske Uny fan Hongaren yn Kroatië (2002), Koördinaasje fan rieden en fertsjintwurdigers fan de Tsjechyske nasjonale minderheid (2011), Servyske Nasjonale Ried (2000)
- Letlân: Feriening fan Dútsers yn Letlân (2009)
- Moldaavje : Dútsk Hûs "Hoffnung" fan de Republyk Moldavië (2004)
- Nederlân : Ried fan de Fryske Beweging (1949)
- Noard-Masedoanje : Uny foar de Kultuer fan de Aromaniërs yn Masedoanje (2002), Feriening foar de Minskerjochtenbeskerming fan Roma – Stip (2018), Roma Democratic Development Association SONCE (2017), Roma Community Center “DROM” (2017)
- Oekraïne : All-Oekraïense Nasjonale Kulturele Feriening fan de Moldaviërs (2015), De Kulturele Alliânsje fan Hongaren yn Sub-Karpaten (1993), Feriening fan Krim-Karaïten "Krymkarailar" (2003), Mejlis fan it Krim-Tataarske folk, Ried fan Dútsers yn Oekraïne, Publike Organisaasje «Assembly of Nationalities of Ukraine» (2015), Society of the Carpatho-Rusyns yn Oekraine (1999), Federaasje fan Gryske Mienskippen fan Oekraïne (2016)
- Oezbekistan : Kulturele Feriening fan Dútsers yn Oezbekistan "Wiedergeburt" (2002)
- Poalen : Kasjoebysk-Pommeren Ferieniing (1993), Mazuriske mienskip yn Poalen (1991), Feriening fan Dútske sosjaal-kulturele ferienings yn Poalen, Uny fan Lemkos (1996)
- Roemeenje : Demokratyske Uny fan Slowaken en Tsjechen yn Roemenië (2019), Demokratysk Foarum fan Dútsers yn Roemenië (1993), Arman-mienskip yn Roemenië (2006), Hongaarske Boargerpartij (2014), Demokratyske Alliânsje fan Hongaren yn Roemenië (1991), Tataarske Demokratyske Uny (2021)
- Ruslân : “IVDK”-Ynternasjonale Uny fan Dútske Kultuer (2004), Ynternasjonale Feriening fan Mesketyske Turken (1996), Ynternasjonale Uny fan Grykske Ferienings fan GOS Pontos (2002), Bars El: Sosjale Organisaasje foar it befoarderjen en ûntwikkeljen fan de Karachay-Balkar-tradysjes (2012), Federale Lezghin Nasjonale en Kulturele Autonomy (FLNCA), Qumuqlar
- Servje : Demokratyske Alliânsje fan Kroaten yn Vojvodina (1993), Dútske Folksuny (2002), Humanitêr Sintrum Rom Obrenovac (2017), Lunjina Servysk-Aromaniaanske Feriening (2019), Alliânsje fan Vojvodina Hongaren (2005), Humanitêre Feriening fan Dútske Minderheden "St. Gerhard" (2023 )
- Slowakije : Tsjechyske feriening yn Slowakije (1998), Karpaten-Dútske feriening yn Slowakije (1993), Aliancia-Szövetség
- Sloveenje : Italjaanske Uny (2021), Feriening fan Dútsktalige kulturele ferienings yn Slovenië (2016 ), De Hongaarske selsbestjoerende etnyske mienskip fan Pomuerje (2017)
- Spanje : it pro-taalplatfoarm (2018)
- Sweden : De Stifting Skaanske Takomst (1991)
- Switserlân : Lia Rumantscha (1954), Pro Grigioni Italiano (2009), The Radgenossenschaft der Landstrasse (2023), Schäft qwant – Transnasjonale feriening foar Jeenske gearwurking en kulturele útwikseling (2004)
- Tsjechje : Kongres fan de Poalen yn Tsjechië, Gearkomst fan Dútske ferienings yn Tsjechië (1993)
- Turkije : Rhodos, Kos en de Dodakaneeske Turken Kultuer en Solidariteitsferiening (2014)