Kristoffel Bearend fan Galen
Wolfgang Heimbach (1615–1678)
Kristoffel Bearend fan Galen (Dútsk: Christoph Bernhard Freiherr von Galen) (Drensteinfurt, 12 oktober 1606 – Ahaus, Kreis Borken, 19 septimber 1678), biskop fan Münster, wie in Dútsk kriichshear dy't twaris de Nederlannen binnenfoel. Von Galen wie in absolutistysk foarst, dy't de macht fan de gilden en fan de stêd Münster, dat oansluting socht by de Hanzestêden beheinde. It slagge Von Galen de Sweedske, Hessyske en Hollânske besetting it lân út te krijen.
Biskop fan Munster
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
Bearend wie de opfolger fan Ferdinand I fan Beieren en waard yn 1650 biskop fan Münster. Hy besocht fan dat gebiet in moderne absolutistyske steat te meitsjen en daliks it protestantisme werom te kringen troch in proses fan kontrareformaasje. Dêrtroch foarme hy in bedriging foar it kalvinistyske Greefskip Bentheim dat feitlik in protektoraat wie fan de Republyk fan de Sân Feriene Nederlannen. Riedspinsjonaris Johan de Witt stipe dêrom yn 1657 in besykjen fan de stêd Münster om harren tradisjonele frijheden mei wapengeweld te behâlden. Dat mislearre lykwols en it makke de biskop ta ferklearre fijân fan de Republyk dêr't syn machtsgebiet oan grinze fan de Achterhoeke oant de Doalert. In diel fan it gebiet fan de Republyk, benammen de Ommelannen yn de hjoeddeiske provinsje Grinslân en in stikje fan Fryslân, hearde yn tsjinstelling ta de stêd Grins oarspronklik ta it Prinsbisdom Münster.
Krigen tsjin de Nederlannen
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
Twaris fierde hy oarloch tsjin de Nederlannen, ûnder oare om de fan oarsprong Münsterse hearlikheid Borculo te weroverjen. De earste kear fan 1664 ôf by de Twadde Ingelsk-Nederlânske Oarloch mei Ingelske subsydzje. Doe't dy ophâlde wie hy yn 1666 twongen de Frede fan Kleef te sluten.
De twadde kear besocht hy yn de Hollânske Oarloch as bûnsmaat fan Loadewyk XIV fan Frankryk yn it rampjier 1672 de stêd Grins te feroverjen, wat him de bynamme Bommen Bearend (yn Fryslân ek wol Bearn Poep) opleverje soe. De Grinzers skeaten werom mei it kanon de Grutte Gryt. Troch tadwaan fan Carl von Rabenhaupt moast Von Galen syn besykjen dêrom stake. Op 17 augustus 1672 hefte hy it belis op. De ein fan it belis stiet bekend as Grinzer Untset; it wurdt alle jierren fierd op 28 augustus.
De stêd Grins liet in grut skilderij fan it belis meitsje. In portret fan Von Galen hat der yn Grins net hong, oant op 5 maaie 2004 op in grutte feiling by Sotheby's in skilderij oanbean waard dat út it famyljeslot Haus Assen yn Münsterland kaam. De Feriening fan Freonen fan it Grinzer Museum kocht dat skilderij en joech it yn brûklien oan it Grinzer Museum. It portret is net sinjearre mar fermoedlik makke troch Jacob Quinchard út Wesel, hofskilder fan de biskop.
Yn 1672 besocht Fan Galen ek De Lemmer ûnder syn bewâld te krijen, mar dy misje mislearre.
Bynammen
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Utsein Bommen Bearend waard Bernard fan Galen ek de Swinebiskop neamd omdat hy út it lân fan de Westfaalske hammen kaam.
Neitins
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Oan de Biskop fan Munster herinnert noch de "Bisschoplaan" tusken Ketlik en Mildaam, dêr't de oanfallers tsjinhâlden wiene. Ek yn Wynjewâld is in neitins oan de "Biskop" bewarre bleaun (Biskopsreed) en ûnder De Wylgen, by de brêge oer de Drait lizze de saneamde Biskopsgrêven. Yn Rouwveen is de Biskopskâns yn eare hersteld.
Fan Galen syn grutte freon Johannes van Alphen (1630-1698), de fikaris-generaal, skreau yn 1679 in biografy yn it Latyn, op oantrún fan de ambassadeurs en regearen, dy't by it sluten fan de Frede fan Nimwegen wiene en dy't harren lilk makken oer de rabberij en frjemdichheden, dy't yn Hollân en Frankryk yn allerhande geskriften ferspraat waard.[1]
Keppeling om utens
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]| Boarnen, noaten en/as referinsjes: |
|