Loftfeartôfdieling
De Loftfeartôfdieling fan de Keninklike Lânmacht (offisjeel: Luchtvaartafdeeling der Koninklijke Landmacht (LVA) wie de foarrinner fan de Nederlânske Keninklike Loftmacht.
Skiednis[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
Yn maart 1910 waard yn Nederlân de Militaire Luchtvaart Commissie oprjochte, dy't foarstellen dwaan moast foar it oprjochtsjen fan in loftfeartôfdieling fan it leger. Sekretaris wie Henk Walaardt Sacré, in kapitein by de sjeny. Hy wie yn maart 1908 al belêste mei 'de loftskipfeart by it Rezjimint'. Bûten tsjinst wie er lid fan de Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart, en hy krige fan generaal-majoar C.J. Snijders alle romte om him te spesjalisearjen yn de militêre loftfeart. Yn april 1912 brocht de kommisje in einrapport út, dêr 't yn advisearre waard ta it oprjochtsjen fan in loftfearôfdieling, dy't loftballons, loftskippen en fleantugen ta foldwaan hawwe soe.
Op 28 maart 1913 kocht de Staat fan de Nederlannen by Soesterberg in fleanheide oan dy't tsjinje soe as fleanbasis foar de Luchtvaartafdeeling (Fleanbasis Soesterberg). Minister fan Oarloch Hendrik Colijn tsjinne op 9 april it foarstel ta de foarming fan in 'Proef-Afdeeling' yn. It plan kaam troch de Twadde Keamer, mar de eigen loftballons en loftskippen, dêr 't Walaardt Sacré sa'n foarstanner fan wie, waarden skrast. De Loftfeartôfdieling soe allinnich oer fleantugen beskikke. De organisaasje waard op 1 july fan dat jier offisjeel oprjochte, as ôfdieling fan de Keninklike Lânmacht. Walaardt Sacré waard beneamd ta kommandant.
De LVA beskikte oer in Spyker automobiel foar Walaardt Sacré en ien fan Marinus van Meel hierde twadekker, de Brik. De earste fjouwer militêre fleaners hiene yn it bûtenlân harren fleanbrevet helle, op eigen kosten. Yn 1915 waard begûn mei it oplieden fan frijwilligers ta militêr fleaner; ynearsten allinne offisieren en fan 1916 ôf ek legearen yn rang. Kaptein-fleaner Willem Versteegh waard de wichtichste ynstrukteur. Der waard flein mei in pear Farman-tastellen. Ek beskikte de LVA oer tastellen fan de stridende partijen út de Earste Wrâldoarloch dy't yn Nederlân in needlâning meitsje moatten hiene en yn beslach naam wiene. Benammen Cadzand wie om dy needlâningen yn dy dagen bekend, en der waard prate al gau fan it 'fabryk fan Cadzand'. [1] Walaardt Sacré boude de organisaasje op, en ûnder syn lieding waarden noch seis militêre fleanfjilden ynrjochte. Op 1 novimber 1919 waard him earfol ûntslach ferliend.
Yn it ynterbellum waard net folle ynvestearre yn 'e Loftfeartôfdieling. Dat waard feroarsake troch in grut fertrouwen fan de polityk yn de neutraliteit fan Nederlân, wêrtroch't Nederlân bûten de Earste Wrâldoarloch bleaun wie nettsjinsteande besykjen om Nederlân ta ien fan beide kampen tatrede te litten. Fierders leauwen se in soad yn de krekt oprjochte Folkebûn dy't foar wrâldfrede soargje moast.
Yn 1932 waard de Technyske Tsjinst fan de LVA ôfsplist as Loftfeartbedriuw (LVB). De direkteur fan de LVB foel ûnder it Ministearje fan Oarloch, wylst kommandant LVA ressortearjen bleau ûnder de Generale Staf. De splitsing late ta in soad problemen en spul oer taken en ferantwurdlikheden. Yn 1935 waard de Inspectie der Militaire Luchtvaart oprjochte, mei as wichtichste doel de koördinaasje tusken LVA en LVB te ferbetterjen. De Ynspeksje rapportearre rjochtstreeks oan it Ministearje fan Oarloch, en de LVA en LVB oan de Ynspeksje. De ferbettering kaam mar muoisum op en earst yn 1937 wie der sprake fan in wurkbere situaasje tusken beide loftfeartôfdielingen.
Oant 1935 wiene hast alle militêre loftfeartaktiviteiten op fleanbasis Soesterberg. Mei de nije bestellingen foar fleantugen waard de basis te lyts en de konsintraasje op ien plak makke it hiel kwetsber by in fijanlike oanfal. Nije militêre fleanfjilden wiene needsaaklik, mar mei't it in skoft duorje soe foardat dy klear wêze soene, waarden fleantugen oerbrocht nei besteande fleanfjilden lykas Schiphol, Waalhaven, Gilze-Rijen en Ypenburg. Nederlân realisearre him te let dat de neutraliteit mei wapens ferdigene wurde moast by in folgjende oarloch. De bestellingen dy 't yn 1938 en 1939 pleatst waarden kamen te let om de neutraliteit hanthavenje te kinnen. De LVA waard op 1 july 1939 omfoarme ta de Loftfeartbrigade.
Op 26 july 1944 waard yn Londen it Directoraat Nederlandse Luchtstrijdkrachten oprjochte. Yn 1947 waard in Sjef Loftmachtstêf oansteld en op 11 maart 1953 waard de loftmacht in selsstannich kriichsmachtdiel, Keninklike Loftmacht hjitten.
Kommandanten fan de Loftfeartôfdieling[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
- Henk Walaardt Sacré (july 1913 - novimber 1919)
- Joachim Hendrik Hardenberg (novimber 1919 - novimber 1929)
- Jacob Jan van Santen (novimber 1929 - novimber 1933)
- Petrus Wilhelmus Best (novimber 1933 - maart 1937)
- Floris Albert van Heyst (maart 1937 - augustus 1939)
Ferneamde LVA-fleanders[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
Neislachwurk[bewurkje seksje | boarne bewurkje]
- Rolf de Winter, Een eeuw militaire luchtvaart in Nederland 1913-2013, Bakermat Soesterberg, Boom, Amsterdam, 2013, ISBN 9789461058713
| Boarnen, noaten en/as referinsjes: |
|