Katedraal fan Tours

	Sint-Gatianuskatedraal Cathédrale Saint-Gatien
	Lokaasje
lân	Frankryk
regio	Centre-Val de Loire
departemint	Indre-et-Loire
plak	Tours
adres	Place de la Cathédrale
koördinaten	47° 23' N 0° 41' E
	Tsjerklike gegevens
tsjerkegenoatskip	Roomsk-Katolike Tsjerke
aartsbisdom	Tours
patroanhillige	Gatianus fan Tours
	Arsjitektuer
boujier	1170-1547
boustyl	Gotyk
monumintale status	histoarysk monumint
	Webside
	Side bisdom ; Side katedraal
	Kaart
	;

De Katedraal fan Tours is in goatyske tsjerke dy't oan de earste biskop fan de Frânske stêd Tours, de hillige Gatianus, wijd is. It is de haadtsjerke fan it aartsbisdom Tours.

Skiednis

De earste tsjerke waard yn 338 boud. Op syn lêst yn de 6e iuw baarnde dy tsjerke ôf en waard se troch in representativer gebou ferfongen, dy't yn 590 troch Gregorius fan Tours ynwijd waard.

Oan it begjin fan de 12e iuw ûntstie in tredde, romaanske biskopstsjerke, dy't al yn 1166 ôfbaarnde. De tsjerke waard wer restaurearre, mar de kwaliteit fan de bou en de tapaste stienen wiene sa striemin, dat de tsjerke al oan it begjin fan de 13e iuw brekfallich woarn wie.

Sa waard yn de jierren 1220-1230 mei de bou fan de hjoeddeiske katedraal begûn, dy't oer de foargongers hinne as basilika boud waard. Om 1280 hinne waarden it koer en de apsis foltôge, maar al yn 1267 wiene de reliken fan de hillige Mauritius en syn selskipslju plechtich de tsjerke yndroegen. De katedraal krige yn 1465 ferwulften.

De noardlike en súdlike toer waarden yn 1509 respektivelik 1507 foltôge en binne 70 meter heech. Beide tuorren wurde bekroand mei in achthoekige boppebou en in renêssânsespits mei in latearn omsletten fan fjouwer hoekfialen, in tafoeging fan de arsjitekt Pierre Valence.

Bou

Om de katedraal foar it hege wetter fan de Loire te beskermjen waard de tsjerke op ferhege grûn bod. Fanwegen de lange boutiid represintearret de katedraal de hiele ûntjouwing fan 'e goatyske arsjitektuer oant it letgoatyske tiidrek mei de tusken 1426 en 1547 troch de boumasters Jean de Dammartin, Jean Papin en Jean Durand foltôge gevel. Dy westlike gevel heart wat foarm en byldhouwurk oanbelanget ta de moaiste en rykste foarbylden fan de saneamde flamboyant-styl.

Noardlik fan de katedraal slút de trijeskippige kleastergong La Psalette (Koarskoalle) oan.

Ynrjochting en ramen

De ynrjochting waard yn 1562 ferneatige troch byldestoarmjende hugenoaten. Ek de portaalbylden waarden fernield en binne oant hjoeddedei noch jimmeroan net ferfongen. Yn de katedraal steane 36 bylden dy't yn 1850 troch de byldhouwer Toussaint makke waarden.

De fyftjin ramen fan de apsis en it dêrûnder lizzende trifoarium waarden tusken 1265 en 1270 ynset. Se stelle leginden fan hilligen, it skeppingsferhaal, it lijen fan Kristus en de biskoppen fan Tours foar. It roasfinster yn de gevel datearret út de 15e iuw, dy fan it transept út de 14e iuw.

Yn de earste súdlike koerkapel stiet it 16e iuwske moarmeren grêftombe foar Karel-Roland (Charles-Orland; 1492-1495 en Karel (Charles; 1496), soannen fan Karel VIII, in masterwurk fan de iere renêssânse yn Frankryk.

Oargel

It oargel giet yn dielen werom op in ynstrumint út 1521, wêrfan't it hjoeddeiske front stammet. Yn de rin fan de tiid waard it ynstrumint ferskate kearen restaurearre en fergrutte. Yn 1762 waard in rêchposityf en in echowurk tafoege. It oargel waard by in restauraasje yn 1928-1929 fan elektropneumatyske traktueren foarsjoen. De lêste grute renovaasje fûn yn de jierren 1992-1996 troch Alfred Kern & Soannen út Straasburch plak. It hat tsjintwurdich 56 registers op trije manualen en pedaal.