Aldous Huxley
Aldous Leonard Huxley (Godalming, Surrey, 26 july 1894 - Los Angeles, 22 novimber 1963) wie in Britsk-Amearikaanske skriuwer, essayist en dichter dy't wiid ferneamd waard mei de protte romans en koarte ferhalen dy't er skreaun.
Biografy
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Huxley waard yn in yntellektuele húshâlding berne. Hy skreau syn earste boek doe't er santjin jier âld wie. Krekt dêrfoar wie er hast blyn wurden as gefolch fan in eachsykte. As tweintiger wie er al in warbere skriuwer. Huxley wie in kultuerkritikus. Yn 1937 emigrearre er nei de Feriene Steaten; hy fêstige him yn Hollywood, Kalifornje.
It wichtigste ûnderwerp yn syn wurk wie it "ûnminsklike" aspekt dat ferbûn is mei de wittenskiplike foarútgong. Ien fan syn masterwurken yn dat opsicht is Brave New World út 1932, dêr't Huxley in kompleet technokratyske maatskippij beskriuwt. It is in maatskippij dêr't libben en dea foarprogrammeare binne, dêr't de befolking troch middel fan drugs stilhâlden wurdt, en dêr't wikseljende seksuele kontakten ta noarm ferheft binne. It wie fansels wrang dat in part fan Huxley syn fantasy ûnder de Twadde Wrâldkriich útkaam.
Huxley hie ek grutte belangstelling foar de effekten fan geastferromjende middelen as LSD en meskaline en de godstsjinstige mystyk (foaral dy't fan it hindoeïsme en boedisme). Syn ûnderfinings hat er beskreaun yn The Doors of Perception (1954) en Heaven and Hell (1956).
Yn 1960 waard kielkanker by Huxley ûntdekt. Lang om let ferlear er syn spraakfermogen. Hy stoar op deselde dei as wêrop de Britske skriuwer en taalkundige C.S. Lewis ferstoar en de Amerikaanske presidint John F. Kennedy fermoarde waard.
Romans
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- Crome Yellow (1921)
- Antic Hay (1923)
- Those Barren Leaves (1925)
- Point Counter Point (1928)
- Brave New World (1932)
- Eyeless in Gaza (1936)
- After Many a Summer (1939)
- Time Must Have a Stop (1944)
- Ape and Essence (1948)
- The Devils of Loudun (1952)
- The Genius and the Goddess (1955)
- Island (1962)
Filosofy
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- The Perennial Philosophy (1944; "Ivige wiisheid")
Koarte ferhalen
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Dichtbondels
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- The Burning Wheel (1916)
- Jonah (1917)
- The Defeat of Youth (1918)
- Leda (1920)
- Arabia Infelix (1929)
- The Cicadias and Other Poems (1931)
Reisferslaggen
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- Along The Road (1925)
- Jesting Pilate (1926)
- Beyond the Mexique Bay
Essays
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- The Olive Tree
- The Art of Seeing (1942)
- Tomorrow and Tomorrow and Tomorrow (1952)
- The Doors of Perception (1954)
- Heaven and Hell (1956)
- Brave New World Revisited (1958)
- Ingelsk dichter
- Ingelsk essayist
- Ingelsk romanskriuwer
- Ingelsk koarte-ferhaleskriuwer
- Ingelsk science fiction-skriuwer
- Ingelsk reisferhaleskriuwer
- Ingelsk berneboekeskriuwer
- Ingelsk publisist
- Ingelsk senarioskriuwer
- Ingelsk aktivist
- Ingelsk humanist
- Amerikaansk dichter
- Amerikaansk essayist
- Amerikaansk romanskriuwer
- Amerikaansk koarte-ferhaleskriuwer
- Amerikaansk science fiction-skriuwer
- Amerikaansk reisferhaleskriuwer
- Amerikaansk berneboekeskriuwer
- Amerikaansk publisist
- Amerikaansk senarioskriuwer
- Amerikaansk aktivist
- Amerikaansk humanist
- Mystikus
- Ingelsk persoan fan Kornysk komôf
- Amerikaansk persoan fan Ingelsk komôf
- Amerikaansk persoan fan Kornysk komôf
- Persoan berne yn 1894
- Persoan stoarn yn 1963