Skaal fan Beaufort
De skaal fan Beaufort is in mjitsysteem (ôfkoarte ta Bft) om 'e faasje fan 'e wyn (oftewol de wynkrêft) oan te tsjutten. Dit systeem waard yn 1805 opsteld troch de Ier Francis Beaufort, dy't admiraal by de Britske Keninklike Marine wie. Doe't hy gesachfierder wie fan it fregat de Woolwich, makke dyselde in yndieling yn 12 wynsterkten oan 'e hân fan 'e seilfiering fan syn skip. Syn skaal wie sadwaande oarspronklik basearre op 'e krêft dy't de wyn per oerflakte-ienheid op 'e seilen útoefene, en net op 'e faasje fan 'e wyn, mei't er seach nei it effekt fan 'e wyn op syn skip ynstee fan nei de wyn sels. Yn 1838 stelde de Britske Keninklike Marine de skaal fan Beaufort ferplichte foar wynkrêftoantsjuttings yn skipssjoernaals.
De omskriuwings fan Beaufort rûnen útinoar fan "gjin fertier" (0 Bft) oant "seilen waaie út 'e liken" (12 Bft). Yn 1905 waard de skaal fan Beaufort troch sir George Simpson oanpast oan 'e steamfeart, en yn 1921 fierde dyselde nochris wat oanpassings troch om 'e skaal begryplik te meitsjen foar lânrotten. Dêrby foege er ek de respektivelike faasjes fan 'e wyn oan 'e yndieling ta. Yn 1946 waard it hiele systeem yngeand feroare troch it Ynternasjonaal Meteorologysk Komitee, en waard de yndieling basearre op 'e trochsneed faasje fan 'e wyn oer in tiidsspanne fan tsien minuten op in hichte fan tsien meter boppe de grûn. Teffens waarden der doe oan 'e boppekant fan skaal in tal ienheden tafoege om hegere wynfaasje kategorisearje te kinnen.
Skematysk oersjoch
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]wynkrêft | beneaming fan it KNMI | beneaming yn de seefeart | wynfaasje yn km/h * | wynfaasje yn m/s * | wynfaasje yn knopen[1] | útwurking boppe lân en by de minske | útwurking boppe see | warskôgingsflaggen |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
0 | stil | wynstil | 0-1 | 0-0,2 | 0-1 | reek stiget rjocht of frijwol rjocht op | spegelglêd wetteroerflak |
|
1 | tige swak | flau en stil | 1-5 | 0,3-1,5 | 1-3 | wynrjochting goed ôf te lieden út reekplommen | lytse weachjes, skolperich wetteroerflak |
|
2 | swak | flauwe koelte | 6-11 | 1,6-3,3 | 4-6 | wyn fielber yn it gesicht, waarhoannen wize no juste rjochting oan, blêdte risselet, flagge beweecht | lytse, koarte weagen |
|
3 | frij licht | lichte koelte | 12-19 | 3,4-5,4 | 7-10 | opwaaidende moude, flaggen wapperje, blêden bewege dúdlik | lytse weagen brekke, earste skomkoppen |
|
4 | licht | tuskenbeiden koelte | 20-28 | 5,5-7,9 | 11-16 | papier waait op, tûken bewegen, hier rekket út model, klean wapperje, gjin langpoaten mear | weagen wat langer, mear skomkoppen |
|
5 | frij krêftich | frisse rûzer | 29-38 | 8,0-10,7 | 17-21 | blêden rûzje, strewellen en beamkeguod beweecht, lege ôffalcontainers waaie om | tuskenbeiden weagen, oansjittende see (oeral skomkoppen), hjir en dêr wat opwaaiend skom |
|
6 | krêftich | stevige rûzer | 39-49 | 10,8-13,8 | 22-27 | grouwe tûken bewege, swierrichheden mei paraplu's, huodden waaie ôf | gruttere weagen, skomplakken, aardich wat opwaaiend skom |
|
7 | hurd | hurde wyn | 50-61 | 13,9-17,1 | 28-33 | hiele beammen bewege, flaggen steane strak, dreech om tsjin 'e wyn yn te fytsen of te rinnen | weagen wurde heger, begjinnende skomstreken |
|
8 | stoarmeftich | 62-74 | 17,2-20,7 | 34-40 | twigen brekke fan 'e beammen ôf, rinne of fytse wurdt hiel dreech | tuskenbeiden hege weagen, skomstrepen |
||
9 | stoarm | 75-88 | 20,8-24,4 | 41-47 | dakpannen waaie fan 'e dakken, bern hawwe muoite om har stean te hâlden, tûken brekke ôf, allinnich swellen en einen fleane noch | hege weagen, sicht minderet troch skomfleagen |
||
10 | swiere stoarm | 89-102 | 24,5-28,4 | 48-55 | skea oan gebouwen, folwoeksenen hawwe muoite om har steande te hâlden, beammen ûntwoartele, alle fûgels oan 'e grûn | tige hege weagen, see wurdt wyt fan it skom, oerslaande weagen, fermindere sicht |
||
11 | tige swiere stoarm / orkaaneftich | 103-117 | 28,5-32,6 | 56-63 | oansjenlike skea oan bosken en gebouwen | ekstreem hege weagen, see alhiel oerdutsen mei skom, sterk fermindere sicht |
||
12 | orkaan | >117 | >32,7 | >63 | grutte skea oan bosken, gebouwen en ynfrastruktuer | loft fol mei ferwaaid wetter en skom, see folslein wyt, frijwol gjin sicht mear |
*: trochsneed faasje fan 'e wyn metten oer teminsten tsien minuten
Boarnen, noaten en/as referinsjes: | ||
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side.
|