Philipp Melanchthon

	Philipp Melanchthon
	Philipp Melanchthon neffens in portret fan Hans Holbein de Jonge.
	persoanlike bysûnderheden
nasjonaliteit	Hillige Roomske Ryk
berne	16 febrewaris 1497
berteplak	Bretten
stoarn	19 april 1560
stjerplak	Wittenberg
	wurkpaad
berop/amt	teolooch, filolooch, wiisgear, ûnderwizer en dichter

Philipp Melanchthon (eins: Philipp Schwartzerdt; berne 16 febrewaris 1497 yn Bretten, Dútslân; ferstoarn 19 april 1560 yn Wittenberg) wie in teolooch, filolooch, wiisgear, humanist, ûnderwizer en dichter. Mei Marten Luther wie er as herfoarmer in driuwende krêft fan 'e reformaasje en stifter fan 'e luterske konfesje.

Melanchthon's biedwurd wie As God foar ús is, wa sil dan tsjin ús wêze (Romeinen 8:31). De reformator draacht de earetitel Praeceptor Germaniae (learaar fan Dútslân).

Libben en wurk

Melanchthon waard op 16 febrewaris 1497 berne as Philipp Schwartzerdt yn Bretten, net fier fan Karlsruhe ôf. Doe't Frânske troepen yn 'e Njoggenjierrige Kriich brânskattend troch it lân teagen, baarnde yn syn bertehûs mei de rest fan Bretten ôf. It hjoeddeiske Melanchthon-hûs waard yn 1897 op it âlde berteplak boud.

Syn âlden stjoerden him yn 1507 nei de Latynske skoalle fan Pforzheim, dêr't hy yn 'e kunde kaam mei de Latynske en Grykske dichters en Aristoteles. Dêr rekke er al yn 'e kunde mei de fernijende wurken fan 'e teolooch Jakob Wimpfeling en Erasmus fan Rotterdam.

As tolvejierrige jonge gyng er yn 1509 nei Heidelberg om te learen en dêrnei yn 1512 nei Tübingen, dêr't er rekkenkunde, geometry, muzyk en astronomy studearre. Nei it heljen fan syn doktoraal yn 1516, sette er útein mei in stúdzje teology en begûn er te publisearjen.

Yn 1518 waard Melenachthon heechleraar Gryksk oan 'e universiteit fan Wittenberg, dêr't er yn 1519 ek les joech oan 'e teologyske fakulteit. Op 25 novimber troude er mei de dochter fan 'e boargemaster fan Wittenberg, Katharina Krapp.

Fan grut belang foar de reformaasje wie Melanchton's Loci communes rerum theologicarum seu hypotyposes theologicae (1521), in útiensetting fan 'e grûnbegjinsels fan 'e protestantske tsjerke, dy't it begjin foarme fan 'e luterske skolastike tradysje. Yn syn Unterricht der Visitatorn an die Pfarherrn im Kurfürstentum zu Sachssen (1528) lei Melanchthon de protestânske ferlossingslear en de oardening foar skoallen en tsjerken út. Melanchthon skreau ek de Confessio Augustana, dy't op 25 juny op 'e Ryksdei fan Augsburg yn bywêzen fan keizer Karel V foarlêzen waard.

Namme

Melanchthon stie ûnder ynfloed fan syn âld-omke Johann Reuchlin, in humanist en broer fan syn beppe fan memmekant. Dizze âld-omke stelde út de famyljenamme Schwartzerdt (letterlik "swarte ierde") te fergrykskjen, eat dat yn dy tiid ûnder humanisten wizânsje wie. Sa naam er de namme Melanchthon (Μελάγχθων) oan.

Dea

Melanchthon hie in net sa sterke natuer en joech mei syn dimmene lûd in swakke yndruk. Dêr foar oer stie syn grutte warberens en yn ûnderhannelings koe Melanchthon tige stûf wêze. Syn hurde wurkjen lykwols soarge der foar dat er al yn syn jonkheid min de sliep krije koe en dat er boppedat in útbalansearre dieet nedich hie.

Doe't hy op in reis nei Leipzig kjeld skipe en op 4 april 1560 werom kaam, krige er yn 'e nacht fan 7 nei 8 april koarts. De koarts kaam mei tuskenskoften hieltiten werom en makke him jimmeroan swakker. Op 11 en 12 april joech er foar de lêste kear lêzings, de lêzing fan 14 april koe net gjin trochgong mear fine. Op 19 april kamen syn dochter en syn skoansoan, dy't him fersoargen, tegearre mei syn freon Joachim Camerarius by him om foar de lêste kear te weitsjen, wylst studinten foar it hûs fan harren professor bidden. Tsjin 19:00 oer ferstoar de reformator.

Melanchthon waard neitiid nei in tsjinst njonken syn meistrider Marten Luther yn 'e Slotkapel fan Wittenberg te rêste lein.