Astronomy

Astronomy of stjerrekunde is de wittenskip dy't him dwaande hâldt mei de observaasje en útlis fan alles bûten de atmosfear.

Subjekten

De astronomy bestudearret ferskate objekten, lykas:

Fjilden

Der binne ferskate fjilden yn de astronomy:

Wichtige jiertallen

Foar Kristus:

likernôch 500: Pytagoristen proklamearje dat de ierde om in sintraal himellichem beweecht.
likernôch 382: Yn Grikelân komt Meton fan Atene mei in lunisolêre kalinder.
382: Demokrit beskriuwt de molkwei as in stjerrestelsel.
374: Matematysk-astronomyske skoalle fan Eudoxus.
289: Aristarchus berekkenet de ôfstân en grutte fan de sinne en de moanne.
288: Eratostenes berekkenet de omfang fan de ierde frij sekuer op 39816 kilometer.
131: Hipparchus beskriuwt 1008 stjerren.

Nei Kristus:

Geosintrysk model fan de kosmos út Peter Apian's *Cosmographia*, Antwerp 1539

153: Geosintrysk wrâldbyld fan Ptolemaeus.
1250: Planetetafel fan Alfons X fan Kastylje.
1543: Oer de omwintelings fan de himellichems fan Copernicus wurdt publisearre.
1610: G. Galilei ûntdekt de sinneflekken. Fierders stelt er fêst dat Fenus lykas de moanne fases hat, en yn in baan om de sinne draait.
1655: Huygens ferklearret de ring om Saturnus en ûntdekt de earste moanne om Saturnus hinne.
1676: Berekkening fan de ljochtsnelheid troch Ole Rømer.
1679: Halley bestudearret de súdlike stjerrehimel.
1687: Wet fan de swiertekrêft fan Newton.
1781: Wilhelm Herschel ûntdekt de planeet Uranus.
1796: Teory oer it ûntstean fan it sinnestelsel troch Laplace.
1843: Samuel Schwabe skriuwt as earste oer de syklus fan de sinneflekken.
1846: Johann Gottfried Galle ûntdekt Neptunus nei oanwizings fan Urbain Le Verrier .
1877: De Marskanalen wurde foar it earst sjoen.
1913: Publikaasje fan it Hertzsprung-Russelldiagram.
1917: De ôfstân fan de Andromedadize wurdt beskieden troch Heber Doust Curtis.
1929: Neffens in berekkening fan Edwin Hubble wreidet it hielal him út.
1930: Untdekking fan Pluto troch Clyde Tombaugh.
1931: Mjitting fan radiostrielen út it hielal wei.
1946: Begjin fan de ûntjouwing fan de radioastronomy.
1952: Jan Hendrik Oort steld de spiraalskruktuer fan in diel fan de molkwei fêst.
1958: De Van-Allen-Gurdle wurdt ûntdekt.
1962: De Amerikaanske romtesonde Mariner 2 berikt op 14 desimber de planeet Fenus.
1963: De earste kwasar wurdt ûntdekt.
1965: Romtesonde Mariner 2 ûndersiket it Marsoerflak.
1966: De Sowjet romtesonde Luna 10 is de earste satellyt dy't yn in baan om de moanne brocht wurdt.
1967: Untdekking fan de earste Pulsar.
1969: De Space Shuttle's Apollo 11 en 12 lâne op de moanne.
1975: De romteskippen Viking 1 en 2 sette nei Mars.
1977: Begjin fan de Voyager 1 en 2 missy, dy't Jupiter (1979) en Saturnus (1980) en Uranus (1986) ûndersiket.
1978: Untdekking fan de Pluto moanne Charon.
1979: Untdekking fan in tinne ring om Jupiter.
1986: De Europeeske romtesonde Giotto ûndersiket de komeet Halley; Untdekking fan in supernova yn de Magelhaanske wolken.
1989: De satellyt Hipporcos berekkenet it krekte plak fan 120.000 stjerren.
1990: De romteteleskoop Hubble en de röntgensatellyt ROSAT wurde yn in baan om de ierde brocht.
1994: Ynslach fan ôfbrutsen parten fan de komeet Shoemaker-Levy 9 op Jupiter.
1995: De romtesonde Galileo arrivearret nei seis jier by de planeet Jupiter.
1995/96: Untdekking fan de earste planeten om in stjer dy't op ús sinne liket.
1997: Romtesonde Pathfinder komt oan op Mars.
1998: De Amerikaanske romtesonde Lunar Prospector fynt iis op de moanne.
2001: Lâning fan de NASA-romtesonde NEAR Shoemaker op de asteroïde Eros.
2003: Untdekking fan de planetoïde Sedna.
2005: Lâning fan de Huygens-romtesonde op Titan, in moanne fan Saturnus.
2006: Romtesonde Stardust bringt foar de earste kear yn de skiednis stof fan in komeet (Wild 2) nei ierde; Pluto ferliest syn status as planeet en wurdt tenei as dwerchplaneet klasifisearre.
2007: De earste planeet dy't op ús ierde liket wurdt ûntdekt op 20 ljochtjierren distânsje fan de ierde (G1581 c).

Sjoch ek