Potestaat

Potestaat (fan it Italjaansk podestá) bestjut haad fan guon stêden en wie in titel dy't yn Fryslân earder brûkt waard om in gûverneur (bestjoerder) oan te tsjutten. Yn it tiidrek tusken 1345 en 1498 hie Mid-Fryslân net in erfhear. Dizze tiid stiet bekend as de Fryske frijheid en Friezen hienen rjocht om sels in lieder te kiezen. In lieder kiezen dienen sy benammen yn tiden fan swierrichheden en krige titel fan potestaat.

Dit rjocht hienen de Friezen neffens it saneamde Karelsprivileezje. Dêryn stie dat de Friezen harren eigen haad kieze mochten. Dit Karelsprivileezje is falsk, mar hat dochs inkele ieuwen jilden.

De measte neamde potestaten binne legindaryske figuren. It amt hat nea folle foarsteld. De potestaat hie as bystân in rie. Dizze waard keazen op in lândei, wêr't Eastergoa en Westergoa tegearre in potestaat en in rie keazen. Foaral yn de tiid fan Skieringers en Fetkeapers wie it foar de keizer hast ûnmooglik om in lândei byinoar te krijgen. Yn Eastergoa hienen de Fetkeapers it foar 't sizzen en yn Westergoa spilen de Skieringers de earste fioele. As it safier kaam, betsjutte it dat de keizerlike gesant al syn politike jeften brûke moast om de hearen om 'e tafel te krijen en te hâlden.
Der hat sels in trijemanskip west as potestaat. In Skieringer en in Fetkeaper en in net-polityk persoan. Hja hawwe der ek net folle fan terjochte brocht. De Skieringers en de Fetkeapers wienen net fan doel om gear te wurkjen.
Keizer Maksimiliaan I hat der op 'en doer in ein oan makke troch yn 1498 Albrecht fan Saksen ta erfpotestaat te beneamen.

Maksimiliaan I

Sjoch ek

• List fan hearskers yn Fryslân