Marten Luther

Marten Luther skildere troch Lukas Kranach de Alde yn 1529

Marten Luther (Eisleben, 1483 - Eisleben, 1546) wie in tige wichtige Dútsk protestantske teolooch en reformer. Hy wurdt tegearre mei Huldrych Zwingli en Jehannes Kalvyn rekkene ta de liedende persoanlikheden fan de Reformaasje. Mei syn optreden op 31 oktober 1517 soed er it startsein jaan oan dizze beweging.

Biografy

Luther waard berne út in famylje fan mynwurkers dy't harren opwurke hienen. Hy brocht syn jeugd gruttendiels troch yn Mansfeld en krige les op Latynske skoallen. Op 17-jierrige leeftyd gong er nei de universiteit fan Erfurt om jurist te wurden, mar al gau soed er nei it Augustinenkleaster gean om muonts te wurden (1505).

Hy waard ta priester wijd en yn 1508 ta heechlearaar yn de moraalteology oan de universiteit fan Wittenberg. Op 31 oktober 1517 makke er yn Wittenberg syn 95 stellings tsjin de hannel yn ôflaten troch de Roomsk-Katolike Tsjerke bekend. Dat wie it begjin fan de Reformaasje, dy't late ta de de ûntwikkeling fan it Protestantisme, en dêrmei ta de saneamde Westerske Tsjerkeskieding. It populêre byld is dat er syn stellings tsjin de doar fan de tsjerke spikere, mar feitlik is hjir gjin ûnbetwiste bewiis foar.

Luther waard troch syn lear yn 1521 yn de ban dien troch de Roomske tsjerke.

Luther syn wetten

Luther formulearre in stikmannich wetten foar de tsjerke:

• de Bibel is de ienige boarne fan it leauwe;
• eltse leauwige hat it rjocht de bibel op syn wize út te lizzen;
• de minske kin allinne yn de himel komme troch leauwe;
• de hannel yn ôflaten fan de Tsjerke moat ôfskaft wurde;
• de foarst is yn eltse steat haad fan de Tsjerke;
• ûnderdienigen moatte altyd hearrich oan de foarst wêze, ek at de foarst him misdraacht;
• it pausskip moat ôfskaft wurde;
• troch de doop binne wy allegear pryster.

Keppelings om utens

• luther.de/nl
• 95 stellings yn it Nederlânsk
• Wurk fan Marten Luther
• Luthers opvatting van vrijheid
• Dokumintêre oer it libben fan Marten Luther
• Bibliografy Martin Luther