Fredespaleis: ferskil tusken ferzjes

Ut Wikipedy
Content deleted Content added
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
fan nl:
 
Swarte Kees (oerlis | bydragen)
oers
Rigel 6: Rigel 6:


It leit yn it súdeasten fan de wyk [[Zorgvliet (De Haach)|Zorgvliet]] yn [[De Haach]].
It leit yn it súdeasten fan de wyk [[Zorgvliet (De Haach)|Zorgvliet]] yn [[De Haach]].

{{wurk}}
== Konsepsje ==
== Konsepsje ==
It idee fan it Fredespaleis kwam voort uit een discussie in 1900 tussen de Russische diplomaat [[Friedrich Martens]] en de Amerikaanse diplomaat [[Andrew Dickson White]], over de noodzaak van passende huisvesting voor het [[Permanent Hof van Arbitrage]], dat opgericht was tijdens de eerste [[Vredesconferentie van Den Haag]] in [[1899]]. White nam hierover contact op met zijn vriend, de weldoener, [[Andrew Carnegie]]. Carnegie was niet meteen enthousiast en wilde in eerste instantie alleen een bijdrage leveren voor het oprichten van een bibliotheek voor internationaal recht. White wist hem echter over te halen, en in 1903 ging Carnegie akkoord met een donatie van 1,5 miljoen dollar (3,7 miljoen gulden) voor de bouw van een vredestempel, waarin het Arbitragehof gehuisvest zou worden, en waarbij ook een bibliotheek zou worden ingericht.
It idee fan it Fredespaleis kaam fyuort út in diskusje yn 1900 tusken de Russyske diplomaat [[Friedrich Martens]] en de Amerikaanse diplomaat [[Andrew Dickson White]], oer de needsaak fan passende húsfêsting foar it [[Permanint Hof fan Arbitraazje]], dat oprjochte wie yn de earste [[Fredeskonferinsje fan De Haach]] yn [[1899]]. White naam hjiroer kontakt op mei syn freon, de woldogger, [[Andrew Carnegie]]. Carnegie wie net daliks optein en woe ynearsten allinnich in bydrage leverje foar it oprjochtsjen fan in bibleteek foar ynternasjonaal rjocht. White wist him lykwols safier oer te heljen, en yn 1903 gie Carnegie akkoard mei in donaasje fan 1,5 miljoen dollar (3,7 miljoen gûne) foar de bou fan in fredestimpel, dêr't it Arbitraazjehof yn hûsfêste wurde soe, en dêr't ek in bibleteek yn makke wurde soe. {{wurk}}
In eerste instantie wilde Carnegie het bedrag rechtstreeks aan [[Wilhelmina der Nederlanden|Koningin Wilhelmina]] schenken, maar wettelijke beperkingen verhinderden dit, en in november [[1903]] werd de [[Carnegie Stichting (Nederland)|Carnegie Stichting]] opgericht “tot het bouwen, inrichten en onderhouden van een rechtsgebouw, en een boekerij ten behoeve van het Permanente Hof van Arbitrage”. Deze stichting is nog steeds verantwoordelijk voor het beheer en de administratie van het Vredespaleis.
Earst woe Carnegie it bedrag streekrjocht oan [[Wilhelmina fan de Nederlannen|Keninginne Wilhelmina]] skinke, mar wetliike beheinings stienen soks net ta, en yn novimber [[1903]] werd de [[Carnegie Stichting (Nederland)|Carnegie Stichting]] opgericht “tot het bouwen, inrichten en onderhouden van een rechtsgebouw, en een boekerij ten behoeve van het Permanente Hof van Arbitrage”. Deze stichting is nog steeds verantwoordelijk voor het beheer en de administratie van het Vredespaleis.


== Bou ==
== Bou ==

De ferzje fan 28 aug 2010 om 11.23

Foaroansjoch

It Fredespaleis is de setel fan it Permanint Hof fan Arbitraazje, it Ynternasjonaal Gerjochtshof fan de Feriene Naasjes, de Haachske akademy foar Ynternasjonaal Rjocht en fan in grutte rjochtsbibleteek, de Bibleteek fan it Fredespaleis.

Hjirneist is it paleis ek geregeldwei de gasthear fan ferskate eveneminten op it mêd fan ynternasjonaal rjocht en polityk.

It leit yn it súdeasten fan de wyk Zorgvliet yn De Haach.

Konsepsje

It idee fan it Fredespaleis kaam fyuort út in diskusje yn 1900 tusken de Russyske diplomaat Friedrich Martens en de Amerikaanse diplomaat Andrew Dickson White, oer de needsaak fan passende húsfêsting foar it Permanint Hof fan Arbitraazje, dat oprjochte wie yn de earste Fredeskonferinsje fan De Haach yn 1899. White naam hjiroer kontakt op mei syn freon, de woldogger, Andrew Carnegie. Carnegie wie net daliks optein en woe ynearsten allinnich in bydrage leverje foar it oprjochtsjen fan in bibleteek foar ynternasjonaal rjocht. White wist him lykwols safier oer te heljen, en yn 1903 gie Carnegie akkoard mei in donaasje fan 1,5 miljoen dollar (3,7 miljoen gûne) foar de bou fan in fredestimpel, dêr't it Arbitraazjehof yn hûsfêste wurde soe, en dêr't ek in bibleteek yn makke wurde soe.

Oan dizze side wurdt noch wurke!

Fier hjir asjebleaft gjin bewurkings út
oant de skriuwer mei de side klear is.


Earst woe Carnegie it bedrag streekrjocht oan Keninginne Wilhelmina skinke, mar wetliike beheinings stienen soks net ta, en yn novimber 1903 werd de Carnegie Stichting opgericht “tot het bouwen, inrichten en onderhouden van een rechtsgebouw, en een boekerij ten behoeve van het Permanente Hof van Arbitrage”. Deze stichting is nog steeds verantwoordelijk voor het beheer en de administratie van het Vredespaleis.

Bou

Yntreehal

Om tot een goed ontwerp te komen, werd een internationale prijsvraag uitgeschreven. Het winnende ontwerp, in de Neorenaissancestijl, kwam van de hand van de Franse architect Louis M. Cordonnier. Om het gebouw binnen het budget te kunnen opleveren, diende het ontwerp echter wel aangepast te worden. Dit gebeurde door Cordonnier en zijn Nederlandse associé Van der Steur. Het paleis was ontworpen met twee grote klokkentorens en twee kleinere torens aan de achterzijde. Eén grote toren, een zgn. Praagse toren, en één kleine toren bleven over in het uiteindelijke gebouw. Tevens werd het aparte bibliotheekgebouw in het paleis zelf geïntegreerd. De tuinen van het paleis zijn ontworpen door de Engelse tuinarchitect Thomas Mawson, die ook enkele beelden en fonteinen uit zijn ontwerp moest nemen om aan de budgettaire eisen te kunnen voldoen.

It paleis stiet vol met geschenken van de deelnemers van de Haagsche Conventie ten teken van hun steun. Onder de geschenken zijn: een jaspisvaas van 3200 kilo uit Rusland, gietijzeren en koperen deuren uit België, marmer uit Italië, een fontein uit Denemarken, wandtapijten uit Japan, de klok van de klokkentoren uit Zwitserland (de klok wordt draadloos vanuit Zwitserland op tijd gehouden) en hout uit Yndoneezje en de Feriene Steaten fan Amearika.

Yn het paleis staan ook beelden, bustes en portretten van diverse voorvechters van de vrede uit alle tijden.

Yn 1907 waard symboalysk de eerste steen geplaatst tijdens de tweede Vredesconferentie van Den Haag. De bou begûn enige tijd later en het paleis werd in 1913 opgeleverd en op 28 augustus 1913 officieel geopend door Koningin Wilhelmina, bijgewoond door, onder andere, Andrew Carnegie.

Op het plein, gelegen voor het paleis wordt regelmatig geprotesteerd tegen internationale misstanden op het gebied van de politiek en recht.
In 1999 werd een eeuwige vredesvlam naast de ingang opgericht. Begjin 2007 is efter it Fredespaleis de nijbou iepene. Hjiryn sit de Bibleteek en de Haachske Akademy.

Bewenners

  • It Permanent Hof van Arbitrage (PCA) (1913-...) De oorspronkelijke bewoner waarvoor het paleis was gebouwd. Het Hof telde in december 2006, 106 leden.
  • De Bibliotheek van het Vredespaleis (1913-...) Het oorspronkelijk plan van Carnegie was de financiering van een bibliotheek voor internationaal recht.
  • De Carnegie Stichting (1913-...)
  • De Haagsche Academie voor Internationaal Recht (1923-...) Opgericht in 1914, sterk gepropageerd door Tobias Asser. Fondsen voor de Academie kwamen van een ander vredesproject van Andrew Carnegie, namelijk de Carnegie Endowment for International Peace, opgericht in 1910.
  • It Permanent Hof van Internationale Justitie (1922-1946) In 1922 werd dit orgaan van de Volkenbond toegevoegd aan de bewoners. Hiervoor moest de bibliotheek naar een dependance verhuizen en het PCA naar de linkerzijde van het gebouw. Dit Hof werd opgevolgd door het:
  • It Internationaal Gerechtshof (ICJ) (1946-...) In 1946, met de geboorte van de Verenigde Naties, werd het ICJ opgericht als het rechterlijk orgaan. Vanwege ruimtegebrek wordt voor diverse tribunalen uitgeweken naar andere locaties in Den Haag (zoals voor het Joegoslavië-tribunaal).

De hoven wurkje ûnôfhinklik fan elkoar, hoewol't se gebrûk meitsje fan deselde ynternasjonale rjochters.

Oarlochsmonumint

Monuminten

  • Neist de yngong fan it Fredespaleis stiet de Ivige fredesflam.
  • Op het plein voor het Vredespaleis (het Carnegieplein) staat het Haags Herdenkingsmonument 1940-1945, een modern oorlogsmonument.
  • Midden in het bloemenperk voor de entree staat een paal met in meerdere talen: Pad naar de vrede.

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:
Commons
Commons
Op Wikimedia Commons kinne jo mear ôfbyldings en oare media fine dy te krijen hawwe mei:

Peace Palace