Besjoch de boarne foar V for Vendetta (film)

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = V for vendetta.svg
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Vforvendettamov.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = ''V for Vendetta''
| regisseur                = [[James McTeigue]]
| produsint                = [[Joel Silver]]<br>[[Grant Hill (produsint)|Grant Hill]]<br>[[Andy Wachowski]]<br>[[Larry Wachowski]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Andy Wachowski]]<br>[[Larry Wachowski]]
| basearre op              = [[V for Vendetta (stripsearje)|de stripsearje]] fan [[Alan Moore]]<br>&nbsp;&nbsp;&nbsp;en [[David Lloyd (striptekener)|David Lloyd]]
| kamerarezjy              = [[Adrian Biddle]]
| muzyk                    = [[Dario Marianelli]]
| filmstudio               = [[Silver Pictures]]<br>[[Virtual Studios]]<br>[[Anarchos Productions]]
| distribúsje              = [[Warner Bros.]]
| haadrollen               = [[Natalie Portman]]<br> [[Hugo Weaving]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Stephen Rea]]<br> [[John Hurt]]<br> [[Stephen Fry]]<br> [[Tim Pigott-Smith]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United Kingdom.svg|border|20px]] [[Feriene Keninkryk]]<br>[[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]<br>[[File:Flag of Germany.svg|border|20px]] [[Dútslân]]
| premiêre                 = [[11&nbsp;desimber]] [[2005]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[dystopyske film|dystopyske]] [[politike]] [[skrillerfilm|skriller]]
| taal                     = [[Ingelsk]]
| spyltiid                 = 132 minuten
| budget                   = $50&nbsp;miljoen
| opbringst                = $132,5&nbsp;miljoen
| prizen                   = 1 × [[Saturn Award]]
| filmsearje               = 
| foarich diel             = 
| folgjend diel            = 
}}
'''''V for Vendetta''''' is in [[Feriene Keninkryk|Britsk]]-[[Feriene Steaten|Amerikaansk]]-[[Dútslân|Dútske]] [[dystopyske film|dystopyske]] [[politike]] [[skrillerfilm|skriller]] út [[2005]] ûnder [[rezjy]] fan [[James McTeigue]]. It is in [[science fiction-film]] ynsafier't it giet oer in [[takomst]]ige [[diktatuer|totalitêre]] [[maatskippij]] yn [[Ingelân]]. De [[haadrol]]len waarden fertolke troch [[Natalie Portman]] en [[Hugo Weaving]] (waans [[gesicht]] de hiele [[film]] troch bedutsen bliuwt). De [[titel (namme)|titel]] betsjut "V foar ''Vendetta''" (''vendetta'' is in [[Italjaansk]] wurdt foar "[[fete]]" of "[[wraak]]"). It [[plot|ferhaal]] spilet yn in Ingelân dat in [[faksist]]yske [[diktatuer]] wurden is. Ien inkele [[masker]]e frijheidsstrider, dy't himsels "V" neamd, besiket in [[revolúsje]] te feroarsaakjen mei in rige yngewikkelde [[terrorist]]yske aksjes. Evey Hammond, in jonge [[frou]] út 'e [[arbeidersklasse]], rekket tsjin wil en tank by syn misje belutsen. ''V&nbsp;for Vendetta'' krige fan 'e [[filmkritisy]] foar it meastepart positive [[resinsje]]s en wie yn 'e [[bioskopen]] [[kommersje]]el súksesfol. Portman wûn in [[Saturn Award]] foar har rol as Evey Hammond. It troch V brûkte [[Guy Fawkes-masker]] ûntjoech him troch de film ta in [[kultureel ikoan|ikoanysk]] [[symboal]] foar striid tsjin [[diktatuer|tiranny]] en [[ûnrjocht]].

==Plot==
Yn in neie, [[dystopyske fiksje|dystopyske]] [[takomst]] is [[Ingelân]] in [[faksist]]yske [[diktatuer]] wurden, regearre troch [[kânselier|hege kânselier]] Adam Sutler. De [[befolking]] wurdt ûnder de tomme holden mei [[propaganda]] en ûnderdrukking troch de [[geheime plysje]], dy't ûnder lieding stiet fan Sutler syn rjochterhân Peter Creedy, [[byneamd]] "de Finger". Eltsenien dy't troch de [[konservatisme|aartskonservative]] en djip [[religieuze]] Sutler as ûnwinske beskôge wurdt, lykas [[dissidint]]en, [[homoseksuelen]], [[moslim]]s en [[negroïde|swarten]], wurde "swartpûde": [[arrestearre]] en mei in [[swart]]e [[pûde]] oer de [[holle]] ôffierd. Sokken ferdwine yn in reuseftich systeem fan [[finzenis|tichthuzen]] en wurde úteinlik yn 'e regel [[stânrjochtlike eksekúsje|sûnder foarm fan proses eksekutearre]].

Evey Hammond is in jonge frou dy't by de [[steatstillefyzje]] wurket. Har jongere [[broer|bruorke]] is mei in jier as fjouwer omkommen doe't [[terrorist]]en in oanfal mei in [[biologysk wapen]] útfierden op 'e St Mary's Skoalle. Neitiid ûntjoegen har [[âldelju]] harren ta politike dissidinten dy't swartpûde waarden doe't Evey tolve jier wie, wêrnei't se letter oan harren ein kamen yn 'e finzenis. Op 'e [[jûn]] fan [[4&nbsp;novimber]] bejout Evey har nei [[tsjuster]] noch op 'e [[strjitte]] om nei har baas, [[presintator]] Gordon Deitrich, te gean, dy't har by him thús útnûge hat foar in [[ôfspraakje]]. De [[tiid]] is har wat ûntkomd, dat de [[jûnsklok]] is al yngien, mar Evey weaget it derop. Se wurdt lykwols oanholden troch trije [[undercover]]-leden fan 'e geheime plysje, saneamde "fingermannen", dy't risselwearje om har te [[ferkrêfting|ferkrêftsjen]]. 

Ear't dat barre kin, wurdt Evey rêden troch in [[figilante]] mei in [[gesicht]]sbedekkend [[Guy Fawkes-masker]] foar, dy't handich mei de fingermannen ôfweefd en dêrby ien fan harren [[moard|deadocht]]. De figilante, dy't himsels foarsteld as "V", nûget har neitiid út om him te beselskipjen. Om't se har frijwat ferplichte fielt, giet Evey dêrop yn. V nimt har mei nei it [[plat dak]] fan in [[appartemintekompleks]], dêr't se frij útsicht wei hawwe op it [[rjochtbank]]gebou fan 'e [[Old Bailey]]. Koart foar [[midsnacht]] nimt V troch sekuere tarieding it [[lûdsprekker]]systeem oer dat it regear fan Sutler oeral yn [[Londen]] oanbringe litten hat. De [[muzyk]] dy't er ôfspilet, lokket gâns folk nei bûten ta. Persiis om midsnacht blaast er de Old Bailey op mei in earder oanbrochte [[tiidbom]] en in grutte hoemannichte [[springstof]], nei eigen sizzen ta eare fan [[rjochtfeardichheid|Frouwe Justitia]], dy't troch hege kânselier Sutler op [[fakânsje]] stjoerd is. Evey en withoefolle oaren binne tsjûge fan 'e reuseftige [[ûntploffing]].
{{Plotbedjer film}}
De oare [[dei]]s, op [[5&nbsp;novimber]], beare de oerheidsmedia dat de Old Bailey ynstabyl wurden wie en dêrom neffens plan en yn opdracht fan 'e oerheid [[sloop]]t wurden is. Yn it geheim is Sutler [[poerrazen]], en hy jout Creedy en syn oare ûnderhearrigen, ûnder wa [[haadynspekteur]] Eric Finch fan 'e gewoane [[plysje]], opdracht om 'e maskere man en it fanke dat by him wie, sa fluch mooglik op te spoaren en te swartpûdzjen. Har der folslein ûnbewust fan dat se socht wurdt, giet Evey dy deis gewoan nei har wurk. Dêr treft se lykwols op 'e nij V, dy't dy jûns, op [[Guy Fawkes Night]] (ferneamd nei [[Guy Fawkes|de man]] dy't yn [[1605]] it [[Paleis fan Westminster|Ingelske Parlemint]] opblaze woe), de steatstillefyzje kaapt om hiel Ingelân ta te sprekken. Hy easket de ferantwurdlikheid op foar de [[oanslach (misdriuw)|oanslach]] op 'e Old Bailey en fiteret de befolking oan om ferset te bieden tsjin Sutler-en-dy. Hy freget de minsken om stipe by it omsmiten fan 'e diktatuer oer persiis ien [[jier]], as it wer Guy Fawkes Night is, en [[ûnthjit]] dat hysels dan it [[Paleis fan Westminster]] opblaze sil, dêr't it [[Britske Parlemint]] syn sit hat.

Bûten de [[soundstage|studio]], dêr't er himsels yn opsletten hie, wurdt V opwachte troch in grutte plysjemacht, mar op yngenieuze wize wit er te ûntkommen. As er op in hier nei it gebou ferlitten hat, wurdt er lykwols noch ûntdutsen en driget er arrestearre te wurden. Underwilens hat Evey foar it ferstân krigen dat Finch en syn [[brigadier]] Stone efter hàr oan sitte, en ek sy besiket út it studiogebou te ûntsnappen. Wannear't se sjocht dat V oppakt driget te wurden, rêdt se him troch de plysjeman dy't him ûnder skot hâldt yn 'e [[eagen]] te spuitsjen mei [[pepperspray]]. As de man yn it wylde wei om him hinne begjint te huffen, slacht er har lykwols by [[tafal]] [[bewusteleas]]. V stiet eefkes yn bestân wat er no sil, mar hy beslút dat er Evey net lizze litte kin no't se him holpen hat. Dat soe ommers har arrestaasje en mooglik har dea betsjutte, dat hy nimt har mei.

Sa bedarret Evey by V thús, dy't foar himsels in [[lúkse|lúksueus]] ynrjochte [[wente]] makke hat yn 'e ôftanke [[metro]]tunnels fan Londen. Hy fertelt har dat er har no spitigernôch net mear gean litte kin, om't er net it risiko rinne kin dat se him [[ferrie]]dt. Dat, se sil in jier lang by him thús te gast bliuwe moatte. Evey is der earst begryplikerwize net [[bliid]] mei dat se no de [[finzene]] fan V is, mar meitiid liket se har derby del te lizzen. Underwilens brûkt V de [[tagongspas]] fan Evey as [[wurknimster]] fan 'e steatstillefyzje om yn 'e buert te kommen by Lewis Prothero. Dat is de bekendste en ynfloedrykste [[propaganda|propagandist]] fan 'e steatstillefyzje, dy't wol "de Stim fan Londen" neamd wurdt. It docht bliken dat V en Prothero inoar kenne út 'e tiid dat Prothero noch [[finzenisdirekteur]] wie. V tsjinnet Prothero mei in [[ynjeksjespuit]] [[fergif]] ta, dat er it [[ferstjerren|bestjert]], en lit in [[read]]e [[roas]] op syn [[lyk]] efter.

Evey beart dat se V helpe wol by syn misje en seit har assistinsje ta om syn folgjende [[slachtoffer]], [[biskop]] Lilliman fan Londen, yn 'e fâle rinne te litten. It docht bliken dat de prelaat fan jonge [[famke]]s hâldt, en Evey ynfiltrearret syn [[katedraal]] ferklaait yn in [[seksy]] [[skoalunifoarm|skoalfamkesunifoarm]]ke. Se set in [[finster]] iepen om V binnen te litten, mar besiket dan om V te ferrieden troch Lilliman oer syn plannen te fertellen. Sa hopet se by it regear wer yn in goed boekje te kommen. De biskop leaut har lykwols net, en as V op it toaniel ferskynt, naait Evey út wylst V biskop Lilliman [[fergiftiging|fergiftiget]] en in reade roas op syn lyk efterlit. Evey wit de wente fan har baas Gordon Deitrich te berikken, dy't se om help freget. Hy lit har by him [[ûnderdûken|ûnderdûke]] en bychtet op dat er eins in [[homoseksueel]] is mei alderhanne ferbeane foarwerpen yn syn besit, wêrûnder subversive [[keunst]]wurken, [[homoseksualiteit|homo]]-[[erotyk|eroatyske]] [[foto's]] en sels in eksimplaar fan 'e [[koraan]].
[[File:Norsefire logo V for Vendetta.svg|right|thumb|180px|It logo fan 'e [[diktatuer]] fan [[kânselier|hege kânselier]] Sutler yn 'e film.]]

Haadynspekteur Finch ferdjippet him yn wat Prothero en Lilliman gemien hawwe en ûntdekt dat se yn it [[ferline]] allebeide belutsen wiene by in topgeheime finzenis, dy't Larkhill hiet: Prothero as direkteur en Lilliman as finzenispredikant. As hy en Stone fierder grave, docht bliken dat alle [[argyf]]stikken oangeande Larkhill ferneatige binne. Finch freget lykwols de gegevens fan it ynstitút by de [[belestingtsjinst]] op en ûntdekt sa dat eltsenien dy't dêr wurke, yn 'e lêste jierren [[fermoarde]] is (nei't men oannimme mei troch V), útsein inkeld in [[dokter]] Diana Stanton. Stone komt derefter dat Stanton ûnderdûkt is en har namme feroare hat: no is se Delia Surridge, nimmen oars as de [[patolooch-anatoom]] fan 'e plysje dy't de liken fan Prothero en Lilliman behannele hat. Finch en Stone hastigje harren nei it hûs fan Surridge, mar se komme te let. V is harren foar en makket Surridge nachts wekker yn har [[sliepkeamer]]. De dokter seit dat se bliid is dat it lange wachtsjen foarby is en freget oft it sinleas is om te sizzen hoe'n [[spyt]] se fan alles hat. V antwurdet dat soks nea sinleas. Surridge [[ûntskuldiging|ûntskuldiget]] har foar him oer, wêrnei't se beswykt oan it gif dêr't er har al mei ynjektearre hie foar't se wekker waard. Finch en Stone treffe har dea oan, mei in reade roas oer it [[boarstkas|boarst]] en har [[deiboek]] út 'e tiid dat se finzenisdokter yn Larkhill wie, op it [[nachtkastke]].

Finch lêst it deiboek en ûntdekt dat Larkhill mear in ûndersyksynstitút as in finzenis wie, dêr't [[politike finzene]]n troch Surridge/Stanton brûkt waarden om [[eksperimint]]en op te dwaan yn opdracht fan Sutler en ûnder tafersjoch fan Prothero en Lilliman. It doel wie om in deadlik en tige [[besmetting|besmetlik]] [[firus (biology)|firus]] en it [[faksin]] foar dat firus te ûntwikkeljen, sadat it as [[biologysk wapen]] brûkt wurde koe. Dat slagge Surridge, hoewol't withoefolle testpersoanen dêrfoar in freeslike dea stoaren. Lang om let hold se fiif testpersoanen oer, mar deselden yn [[sel (finzenis)|sel]] I, II, III en IV kamen dochs noch om. Inkeld de man mei [[ûnthâldsferlies]] yn sel V oerlibbe, al wied er tsjin dy tiid in swier [[mutaasje|mutearre]] [[meunster (wêzen)|meunster]] wurden. Op in nacht briek der [[brân]] út yn Larkhill en de hiele finzenis baarnde út. Mar Surridge seach hoe't de man út sel V it oerlibbe hie en, lottere troch de flammen, ûntkaam. Sûnt dy deis hat se wachte oant er komme soe om har te fermoardzjen.

Finch en Stone spoare in eardere undercoveragint fan 'e oerheid op, in William Rookwood. Se moetsje him by nacht op in stil plak, dêr't er harren ferteld dat er hast tweintich jier earder belutsen wie by in trijetal oanslaggen wêrby't it firus fan Larkhill op 'e Ingelske befolking loslitten waard: op 'e St Mary's-skoalle, in [[wettersuvering]]synstallaasje en de [[London Underground]], it metrostelsel fan Londen. De [[skuld (ferantwurdlikheid)|skuld]] dêrfoar waard op 'e lea skood fan [[terrorist]]en, dy't oppakt waarden en de [[deastraf]] krigen. De gaos en it gefoel fan ûnfeiligens dat it gefolch wie fan 'e oanslaggen waard troch Sutler en Creedy brûkt om mei harren lytse [[politike partij|splinterpartij]] ûnferwachts de [[ferkiezing]]s te winnen, wêrnei't se yn in posysje wiene om 'e macht nei harrensels ta te lûken en de [[demokrasy]] ôf te skaffen. Tagelyk makke it [[farmaseutika|farmaseutyske]] [[bedriuw]] dat it faksin tsjin it "St Mary's-firus" produsearre, [[winst (ûndernimming)|miljoenewinsten]] foar syn [[oandielhâlder]]s, ûndere wa Prospero en Lilliman. Finch wol dat Rookwood dêroer in offisjele ferklearring ôfleit, mar Rookwood wegeret dat te dwaan oant Finch syn ûnderhearrigen ynset om Creedy dei en nacht yn 'e rekken te hâlden, sadat er Rookwood net swartpûdzje kin.

It docht lykwols bliken dat de man dy't Finch en Stone moete hawwe, eins V yn in momkape wie, wylst de wiere Rookwood fuort nei de oanslaggen troch Creedy út 'e wei romme is. V kringt de wente fan Creedy binnen en hat in flústere [[petear]] mei him. Dêrby fiteret er [[twaspjalt]] tusken Creedy en Sutler oan troch derop te wizen dat Sutler grif Creedy ta sûndebok meitsje sil as V yn syn opset slagget om it parlemintsgebou op te blazen. Wêrom soe Creedy oars 24 oeren deis, sân dagen yn 'e wike troch de plysje yn it each holden wurde as it net op befel fan Sutler wie? Hy stelt foar dat Creedy Sutler, dy't foar V ûnberikber is, by V bringt, wêrnei't Creedy V de skuld jaan kin foar it fermoardzjen fan 'e hege kânselier en sels de macht oernimme kin. Hy jout Creedy in stik [[kryt (skriuwark)|kryt]] en seit dat er mar in wyt krús op syn eigen [[foardoar]] kalkje moat as er oan dat plan meiwurkje wol.

Underwilens makket Gordon Deitrich in [[ôflevering]] fan syn [[praatprogramma]] wêryn't er op [[satirysk]]e en net sa subtile wize de draak stekt mei hege kânselier Sutler. Hy waant him feilich omreden fan syn grutte [[populariteit]] en syn hege [[sjochsifers]], mar hy is mis, want Sutler is poerrazen. Nachts kringe Creedy en syn mannen de wente fan Deitrich binnen, dêr't Creedy persoanlik mei in [[kneppel]] oer de presintator gear giet. Deitrich wurdt bewusteleas slein en swartpûde. Wannear't de geheime plysje in eksimplaar fan 'e koraan yn syn hûs oantreft, wurdt er fuortendaliks [[stânrjochtlik eksekutearre]]. Wylst Creedy-en-dy it hûs binnenfalle, ûntkomt Evey troch in finster. As se fan it [[hiem]] besiket fuort te slûpen, wurdt se lykwols opmurken en finzen nommen troch in plysjeman.

Evey bedarret yn in keale, tsjustere [[sel (finzenis)|sel]] yn in finzenis, dêr't har [[hier (begroeiïng)|hier]] ôfskeard wurdt en se inkeld in smoarch en fiersten te koart finzenisjurkje kriget te dragen. Troch de isolaasje, it minne [[iten]] en de [[geweld]]diedige deistige [[ferhear]]ren hinne wurdt Evey geande holden troch de bryfkes dy't se troch in mûzegatsje yn 'e muorre ûntfangt fan Valerie Page, de frou yn 'e oanbuorjende sel, dy't finzen sit om't se in [[lesbiënne]] is. Mei't har eksekúsje har oansein is, beskriuwt Valerie yn har bryfkes, skreaun mei [[potlead]] op [[wc-papier]], har libbensrin. Har ferhaal einiget mei it feit dat se [[hoop]] hat foar de takomst, nettsjinsteande har eigen oansteande dea. Dat helpt Evey om 'e rêch rjocht te hâlden, en hoewol't har frijheid oanbean wurdt yn ruil foar ynformaasje oer V, en ek al wurdt se [[martele]], dochs wegeret se har meiwurking oan 'e geheime plysje. Sels as se úteinlings kieze mei tusken eksekúsje en meiwurking kiest se eksekúsje. Wannear't har [[sipier]] dêrnei de seldoar iepenstean lit, ûntdekt Evey dat se har net yn in finzenis fan 'e geheime plysje befynt, mar yn 'e wente fan V. De plysjeman dy't har opmurk en arrestearre wie V, de sipier dy't har har iten brocht wie V, de boal dy't har ûnderfrege en martele wie V, en Valerie Page, yn 'e oanbuorjende sel, dat wie V ek. Hy hat dat dien, sa leit er har út, om't se earder tsjin him sein hie dat se sa graach sûnder [[eangst]] libje wolle soe. No't se it slimste trochstien en de dea yn 'e eagen sjoen hat, is har winsk yn ferfolling gien.

Evey is poerrazen en kin V wol wat dwaan, mar as har [[lulkens]] wat saksearret, beseft se dat V har yn sekere sin in geunst dien hat, mei't se no yndie nearne mear benaud foar is. Se freget him har mei nei bûten te nimmen en hy bringt har nei it dak. It is min [[waar]], mar yn 'e [[stjalprein]] lit Evey al har ûnderfinings fan har ôfspiele om in nije persoan te wurden. De taskôgjende V sjocht der in likenis yn mei syn eigen lottering troch fjoer yn 'e brân fan Larkhill. Hy hâldt har net langer finzen, dat se risselwearret om fuort. Mar ear't se har ôfjout, nimt V har mei nei in soarte fan [[kapel (tsjerkegebou)|kapel]], dy't wijd is oan 'e [[neitins]] oan Valerie Page. V leit út dat sy wol deeglik echt wie en dat se yn Larkhill yn 'e sel njonken sines siet. Hy hat har ferhaal oan Evey trochjûn krekt sa't er it sels tweintich jier earder ûntfongen hat. Evey kriget foar it ferstân dat V [[wraak]] nimme wol foar Valerie en alle oare slachtoffers fan Larkhill, St Mary's en de hiele Sutler-diktatuer. As er har dat freget, stimt se dermei yn om foàr [[5&nbsp;novimber]] nochris del te kommen om him te moetsjen. 

Underwilens rekket de relaasje tusken Sutler en Creedy almar fierder yn it neigean. Koart foar [[5&nbsp;novimber]] kalket Creedy in grut wyt krús op syn foardoar. Tagelyk lit V oeral yn Ingelân hûnderttûzenen Guy Fawkes-maskers besoargje. Dat liedt ta in grutte taname fan maskere figilantisme. Wannear't in fingerman, ien fan deselden dy't dy't in jier earder Evey tenei kamen, in maskere persoan deasjit dy't in V-symboal op in muorre fervet, blykt it te gean om in jong [[teenage]]famke. De omwenjenden komme nei bûten ta en [[lynchen|lynche]] de fingerman, wat ta noch gruttere rebûlje liedt wannear't de dieders oppakt wurde. Tsjin 'e tiid dat it [[4&nbsp;novimber]] wurdt, is it hiele lân yn opskuor.

Dy deis besiket Evey V yn syn ûndergrûnske wente, en se [[dûns]]je mei-inoar op fersyk fan V. Dêrnei bringt er Evey nei de metrotunnels, dêr't er oer in perioade fan tsien jier de folsmiten tunnel dy't ûnder it parlemintsgebou trochrint, wer útgroeven hat. Wylst Sutler-en-dy in oanfal út 'e loft ferwachtsje en har dêr op tariede, hat V in âlde metrotrein folladen mei [[springstof]]. Der hoecht noch inkeld in [[hendel]] oerhelle te wurden om 'e trein yn beweging te bringen. V seit lykwols dat er dat net dwaan sil, om't hy by de âlde wrâld heart, dy't fan 'e jûn fuortreage wurde sil. Ynstee moat Evey mar beslisse oft se de metro op it parlemintsgebou ta stjoert. Evey, dy't [[fereale]] rekke is op V, smeekt him om syn wraakmisje oer te jaan, sadat se tegearre fuortgean kinne. Mar V wegeret. Hy jout him ôf en moetet yn in oar part fan 'e tunnels Creedy, dy't in team fan syn fertroulingen by him hat en hege kânselier Sutler mei in swarte pûde oer de holle. V jout de no snokkerjende en jammerjende Sutler in roas foar't Creedy him troch de holle sjit. Dêrnei folget in konfrontaasje tusken V en Creedy-en-dy, wêrby't V al Creedy syn mannen deadet en it haad fan 'e geheime plysje dêrnei sels de [[nekke]] [[brutsen bonke|brekt]], nettsjinsteande it feit dat er [[swierferwûne]] rekke is. Hy hat noch genôch krêft om werom te kearen nei de metro en Evey, dêr't er yn har earms ferstjert nei't er opbychte hat dat er [[leafde|fan har hâldt]]. 

Neitiid leit Evey it [[stoflik omskot]] fan V yn 'e metro, mei in bosk reade roazen deroerhinne. Op dat stuit arrivearret haadynspekteur Finch, dy't op eigen manneboet yn 'e âlde metrotunnels op 'e strún gien is om't syn [[ynstinkt]] him ynjoech dat de oanfal wolris fan ûnderen komme koe ynstee fan fan boppen. Finch hâldt Evey ûnder skot en wol har arrestearje, mar Evey is net bang foar him en leit kalm út dat it opblazen fan it parlemintsgebou nedich is om it folk [[hoop]] te jaan. Dêrop lit Finch syn [[pistoal]] sakje en lit er har de hendel oerhelje om 'e metro te starten. Wilens steane yn 'e strjitten de [[opskuorplysje]] en it [[lânmacht|leger]] klear om eltse foarm fan rebûlje yn bloed te smoaren. Se ferwachtsje in lyts kloftke dissidinten, mar wurde rare kjel as hûnderttûzenen boargers de strjitte opkomme, allegearre mei in Guy Fawkes-masker foar. Mei Sutler en Creedy dea is der net ien mear om befel te jaan om te sjitten, dat de legerlieding oarderet de soldaten om 'e wapens del te lizzen. Underweis nei it parlemintsgebou passearje [[demonstrant]]en de [[dyktichtsetting]]s sûnder dat harren in striebree yn 'e wei lein wurdt. Op feilige ôfstân sjogge se ta hoe't koart nei midsnacht op [[5&nbsp;novimber]], krekt sa't V ûnthjitten hie, de hiele boel de loft yn giet. Finch, dy't mei Evey fan in dak ôf tasjocht, freget har nei de identiteit fan V. Sy antwurdet: "Hy wie ús allegearre."
[[File:NataliePortman09.jpg|right|thumb|140px|[[Natalie Portman]].]]
[[File:MJK 08925 Hugo Weaving (Berlinale 2018) bw43.jpg|right|thumb|120px|[[Hugo Weaving]] (waans gesicht yn 'e hiele film net te sjen is).]]
[[File:Stephen Rea.jpg|right|thumb|130px|[[Stephen Rea]].]]

==Rolferdieling==
;haadrollen
{| height="100px" width="500px" style="background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa"
| style="background:gold"| '''personaazje'''&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
| style="background:gold"| '''akteur/aktrise''' 
|- 
| Evey Hammond
| [[Natalie Portman]]
|-
| V
| [[Hugo Weaving]]
|-
|}
<br>
;byrollen
{| height="100px" width="500px" style="background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa"
| style="background:gold"| '''personaazje''' 
| style="background:gold"| '''akteur/aktrise''' 
|- 
| [[haadynspekteur]] Eric Finch
| [[Stephen Rea]]
|-
| [[kânselier|hege kânselier]] Adam Sutler
| [[John Hurt]]
|-
| Gordon Deitrich
| [[Stephen Fry]]
|-
| Peter Creedy, "de Finger", haad fan 'e [[geheime plysje]]
| [[Tim Pigott-Smith]]
|-
| [[brigadier]] Stone
| [[Rupert Graves]]
|-
| Lewis Prothero, "de Stim fan Londen"
| [[Roger Allam]]
|-
| Dascombe, "de Mûle", haad [[propaganda]]
| [[Ben Miles]]
|-
| [[dokter]] Diana Stanton / Delia Surridge
| [[Sinéad Cusack]]
|-
| [[biskop]] Lilliman
| [[John Standing]]
|-
| Etheridge, "it Ear", haad audio-surveillânse
| [[Eddie Marsan]]
|-
| Hayer, "it Each", haad fideo-surveillânse
| [[Guy Henry (akteur)|Guy Henry]]
|-
| Valerie Page
| [[Natasha Wightman]]
|-
| [[Guy Fawkes]]
| [[Clive Ashborn]]
|-
|}

==Produksje en distribúsje==
===Produksje===
''V for Vendetta'' waard [[regissearre]] troch [[James McTeigue]] nei in [[senario]] fan [[Andy Wachowski|Andy]] en [[Larry Wachowski]] op basis fan 'e tsiendielige [[stripsearje]] ''[[V for Vendetta (stripsearje)|V&nbsp;for Vendetta]]'' út [[1988]]. Dy wie skreaun troch [[Alan Moore]] en foar it meastepart tekene troch [[David Lloyd (striptekener)|David Lloyd]] foar [[útjouwerij]] [[DC Comics]]. 
[[File:G20 V mask.jpg|left|thumb|250px|It [[Guy Fawkes-masker]], dat yn 'e film sa'n wichtige rol spilet, hjir droegen by in [[demonstraasje (protest)|demonstraasje]] fan [[anty-globalisme|anty-globalisten]].]]

Moore wie lykwols sa [[teloarsteld]] oer eardere ferfilmings fan syn wurk (te witten: ''[[From Hell (film)|From Hell]]'' út [[2001]] en ''[[The League of Extraordinary Gentlemen (film)|The League of Extraordinary Gentlemen]]'' út [[2003]]), dat er wegere om ''V&nbsp;for Vendetta'' te sjen en fersocht om net op 'e [[ôftiteling]] fermeld te wurden as skriuwer fan it boarnemateriaal. Likemin woed er [[royalty (jild)|royaltys]] yn ûntfangst nimme. Hy naam sels [[ûntslach]] by DC Comics doe't de [[memme-ûndernimming]] fan DC en de [[filmdistributeur|distributeur]] fan 'e film, [[Warner Bros.]], tekst yn in [[parseberjocht]] net ynloek dy't stelde dat Moore it iens wie mei de filmadaptaasje. Lloyd, dy't de filmadaptaasje stipe, neamde it skript "hiel goed", mar murk op dat Moore pas [[tefreden]] wêze soe mei in sekuere wurd-foar-wurd- en die-foar-dieferfilming fan syn wurk.

As [[filmprodusint|produsinten]] wiene [[Joel Silver]], [[Grant Hill (produsint)|Grant Hill]] en [[de Wachowski's]] by it projekt belutsen foar de [[filmstudio's]] [[Silver Pictures]], [[Virtual Studios]] en [[Anarchos Productions]]. Dêrmei wie it in [[Feriene Keninkryk|Britsk]]-[[Feriene Steaten|Amerikaansk]]-[[Dútslân|Dútske]] [[ko-produksje]]. Foar de film wie in [[budget]] beskikber fan [[$]]50&nbsp;miljoen. De [[kamerarezjy]] wie yn 'e hannen fan [[Adrian Biddle]], en de [[filmmuzyk]] waard fersoarge troch [[Dario Marianelli]]. Foar Biddle wie ''V&nbsp;for Vendetta'' syn lêste film, mei't er op [[7&nbsp;desimber]] [[2005]], fjouwer dagen foar de [[premiêre]], kaam te [[ferstjerren]] oan in [[hertoanfal]].

===Casting===
[[Natalie Portman]], dy't yn ''V&nbsp;for Vendetta'' de [[haadrol]] fan Evey Hammond spile, koe [[regisseur]] [[James McTeigue]] al in pear jier. Hja hiene inoar foar it earst met op 'e [[filmset|set]] fan 'e [[science fiction-film]] ''[[Star Wars: Episode&nbsp;II&nbsp;– Attack of the Clones]]'' ([[2002]]), wêryn't Portman de rol fan [[Padmé Amidala]] spile, wylst McTeague assistint-regisseur fan [[George Lucas]] wie. Foar ''V&nbsp;for Vendetta'' wurke Portman, dy't út 'e [[Feriene Steaten]] komt, mei in [[logopedist]]e om harsels in oertsjûgjend [[Britsk-Ingelsk]] [[aksint (útspraak)|aksint]] oan te learen. 
[[File:Filmstudio Babelsberg Eingang.jpg|right|thumb|250px|In oansjenlik part fan 'e film waard [[opnamen (film)|opnommen]] yn it [[filmstudiokompleks]] fan [[Studio Babelsberg]] yn [[Potsdam]].]]

Foar de rol fan V waard earst [[James Purefoy]] [[cast]], mar dyselde hold it foar besjoen doe't de [[opnamen (film)|opnamen]] al seis [[wike]]n oan 'e gong wiene. Der waard bekendmakke dat syn [[ûntslach]] feroarsake waard trochdat er swierrichheden hie mei it oanhâldend dragen fan in [[masker]] yn 'e film. Letter brocht Purefoy lykwols út dat it wiere probleem wie dat hy en McTeigue hiele oare ideeën hiene oer hoe't it [[personaazje]] fan V spile wurde moast. Purefoy waard ferfongen troch [[Hugo Weaving]], dy't earder mei [[filmprodusint]] [[Joel Silver]] en [[de Wachowski's]] gearwurke hie oan 'e films fan 'e [[The Matrix (filmsearje)|''Matrix''-searje]].

===Opnamen===
De [[opnamen (film)|opnamen]] foar ''V&nbsp;for Vendetta'' setten begjin [[maart]] [[2005]] útein en duorren oant yn [[juny]] fan dat jier. De film waard foar it meastepart opnommen yn 'e [[soundstage]]s fan 'e [[Pinewood Studios]] yn [[Buckinghamshire]] en fan [[Studio Babelsberg]] yn [[Potsdam]]. Trije [[sêne]]s waarden op lokaasje yn [[Berlyn]] filme: de [[flashback]]s nei de politike gearkomste fan 'e [[faksist]]yske [[politike partij|partij]] fan Sutler, it besyk fan [[haadynspekteur]] Finch oan 'e [[ruïne]]s fan Larkhill, en de moeting yn 'e [[sliepkeamer]] fan [[biskop]] Lilliman. De sênes yn it ôftanke [[tunnel]]systeem fan 'e [[London Underground]] waarden opnommen yn it [[Metrostasjon Aldwych]], dat net mear brûkt wurdt.

De sêne oan 'e ein fan 'e film mei de maskere kliber folk en de [[senuweftigens|senuweftige]] [[soldaten]] waard op lokaasje filme yn [[Londen]], op it [[plein]] [[Trafalgar Square]] en yn 'e strjitten dêrwei nei it [[Paleis fan Westminster]] (sa't it Britske parlemintsgebou offisjeel hjit). Dat diel fan 'e stêd moast dêrfoar trije [[nacht]]en efterinoar fan [[midsnacht]] oant 5.00&nbsp;oere [[moarn (deidiel)|moarns]] foar alle [[ferkear]] ôfsletten wurde. Der wiene beskuldigings dat Euan, de [[soan]] fan 'e doetiidske [[premier]] [[Tony Blair]], dy't oan 'e produksje meiwurke, dêrfoar ûnderhânsk [[fergunning]]s by syn [[heit]] regele hie. De filmmakkers ûntstrieden dat lykwols en seine dat se dy fergunnings witten hiene te besetten troch in proses fan [[ûnderhanneling]]s mei fjirtjin ûnderskate Britske [[oerheid]]synstânsjes dêr't se njoggen [[moanne (tiid)|moannen]] mei besteld west hiene.
[[File:V for Vendetta film.jpg|left|thumb|250px|In oankundiging foar ''V for Vendetta'' op 'e gevel fan 'e Odeonbioskoop oan Leicester Square yn [[Londen]].]]

===Distribúsje===
De [[filmdistribúsje|distribúsje]] fan ''V&nbsp;for Vendetta'' waard fersoarge troch [[Warner Bros.]] De film gie op [[11&nbsp;desimber]] [[2005]] yn [[premiêre]] op 'e [[Butt-Numb-A-Thon]] yn [[Austin (Teksas)]], en waard dêrnei op [[13&nbsp;febrewaris]] [[2006]] fertoand op it [[Ynternasjonaal Filmfestival fan Berlyn]]. De film iepene op [[16&nbsp;maart]] [[2006]] yn 'e [[bioskopen]] yn [[Dútslân]] en op [[17&nbsp;maart]] yn dy yn it [[Feriene Keninkryk]] en de [[Feriene Steaten]]. It byhearrende [[soundtrack]]album ferskynde op [[21&nbsp;maart]] [[2006]] by [[platemaatskippij]] [[Astralwerks]]. ''V&nbsp;for Vendetta'' waard op [[1&nbsp;augustus]] [[2006]] útbrocht op [[dvd]] en ein [[maaie]] [[2008]] op [[blu-ray]].

==Untfangst==
Fan 'e [[filmkritisy]] krige ''V&nbsp;for Vendetta'' oer it algemien positive [[resinsje]]s. Sa joegen [[Roger Ebert]] en [[Richard Roeper]] de film yn harren [[tillefyzjeprogramma|filmrubryk]] op 'e Amerikaanske [[tillefyzje]] allebeide in [[tomme omheech]]. Ebert foege dêroan ta dat der yn ''V&nbsp;for Vendetta'' "hast altyd wol wat geande is dat wier ynteressant Is, sadat we útnûge wurde om it [[personaazje]] [fan V] en de [[plot]] te dekodearjen en it boadskip ta te passen wêr't dat gaadlik liket." Harry Guerin fan 'e [[Ierlân|Ierske]] [[steatsomrop]] [[RTÉ]] skreau dat de film "wurket as in [[politike]] [[skrillerfilm|skriller]], [mar ek as in] aventoer en [[maatskiplik]] kommentaar". Hy konkludearre dat ''V&nbsp;for Vendetta'' "it fertsjinnet om sjoen te wurden troch bioskooppubliken dy't oars ien fan 'e trije of alle trije mije soene".

Ien dy't út 'e toan foel om't er hielendal neat fan 'e film hawwe moast, wie [[Jonathan Ross]] fan 'e [[Feriene Keninkryk|Britske]] steatsomrop [[BBC]]. Hy neamde ''V&nbsp;for Vendetta'' "in aaklike, deprimearjende mislearring" en heakke dêroan ta dat "in [[cast]] fan opmerklike en bekende [[talint]]en, lykas [[John Hurt]] en [[Stephen Rea]], net folle kâns hat [om syn wurk goed te dwaan] middenmank de wrakstikken fan it freeslike [[skript]] fan 'e [[bruorren Wachowski]] en yn 't bysûnder de strieminne [[dialooch]]". Dêrnjonken kaam der frijwat [[krityk]] op ''V&nbsp;for Vendetta'' fan [[konservatisme|aartskonservative]] [[kristlik]]e groepen yn 'e Feriene Steaten, dy't fûnen dat de film [[anargisme]] en [[terrorisme]] ferhearlike, en, [[iroanysk]] genôch fan anargistyske groepearrings, dy't it net wurdearje koene dat de [[filmyndustry]] fan [[Hollywood]] mei harren [[ideology|gedachteguod]] oan 'e haal gie.
[[File:Aldwych tube station platform in 1994.jpg|right|thumb|250px|It [[Metrostasjon Aldwych]], dêr't de [[sêne]]s yn 'e [[London Underground]] filme waarden.]]

Op 'e [[webside]] [[Rotten Tomatoes]], dy't resinsjes sammelet, hat ''V&nbsp;for Vendetta'' in goedkarringspersintaazje fan 73%, basearre op 258 ûnderskate resinsjes. De konsensuskrityk fan 'e webside, gearstald út al dy resinsjes, stelt: "[De film] is fisueel sikestûkjend en ta neitinken oansettend, en hoewol't [de] [[politike]] fisy miskien guon minsken yn it ferkearde kielsgat sjitte sil, kin it net oars of it ferhaal mei syn ymposante eleminten sil [[fermaak]] biede." Op [[Metacritic]], de wichtichste [[konkurrint]] fan Rotten Tomatoes, behellet ''V&nbsp;for Vendetta'' in goedkarringspersintaazje fan 62%, basearre op 39 resinsjes. Bioskooppublyk dat nei it sjen fan 'e film meidie oan in opinypeiling fan [[CinemaScore]], joech ''V&nbsp;for Vendetta'' as sifer in 8<sup><small>1</small></sup>/<sub><small>2</small></sub> op in skaal fan 1 oant 10.

==Resultaat==
===Opbringst===
''V&nbsp;for Vendetta'' brocht yn 'e [[bioskopen]] yn 'e [[Feriene Steaten]] en [[Kanada]] [[$]]70,5&nbsp;miljoen op, en yn alle oare [[lannen en territoaria]] $62,0&nbsp;miljoen. Wrâldwiid kaam de [[opbringst (jild)|opbringst]] dêrmei út op $132,5&nbsp;miljoen. Ofset tsjin it [[budget]] fan $50&nbsp;miljoen betsjut dat in [[winst (ûndernimming)|winst]] fan $82,5&nbsp;miljoen, hoewol't dêr de [[marketing]]kosten noch wol ôf moatte. Tsjin [[septimber]] [[2018]] hie ''V&nbsp;for Vendetta'' fierders allinnich al yn 'e [[Feriene Steaten]] noch $62&nbsp;miljoen opbrocht oan [[dvd]]- en [[blu-ray]]-[[ferkeap]]. Dêr kaam de [[merchandising]] noch by, want fan 'e [[Guy Fawkes-masker]]s, dy't sa prominint yn 'e film droegen wurde, waarden neitiid hûnderttûzenen fan ferkocht. It ûntjoech him troch de film ta in [[kultureel ikoan|ikoanysk]] [[symboal]] foar striid tsjin [[diktatuer|tiranny]] en [[ûnrjocht]].

===Prizen===
''V&nbsp;for Vendetta'' waard by de [[Saturn Award]]s nominearre foar [[priis (ûnderskieding)|prizen]] yn 4 [[kategory]]en, wêrûnder bêste [[science fiction-film]], bêste [[senario]] en bêste [[kostúm]]ûntwerp. [[Natalie Portman]] wûn foar har rol as Evey Hammond de Saturn Award foar bêste [[aktrise]]. Fierders waard ''V&nbsp;for Vendetta'' nominearre foar 3 [[Satellite Award]]s (foar bêste [[artdirection]]/[[produksje-ûntwerp]], bêste [[special effects]] en bêste [[dvd]] oer alles), de [[Hugo Award]] foar bêste dramatyske presintaasje (lange foarm) en de [[Teen Choice Award]]s foar favorite [[aksjefilm|aksje]]-/[[aventoerefilm]] en favorite aktrise yn in [[dramafilm|drama]]-/aksje-/aventoerefilm (Natalie Portman).

==Keppelings om utens==
* {{en}} [https://www.warnerbros.com/v-vendetta Offisjele webside fan ''V for Vendetta'']
* {{en}} [http://www.imdb.com/title/tt0434409/ Ynformaasje oer ''V for Vendetta'' yn 'e Internet Movie Database (IMDb)]

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/V_for_Vendetta_(film) ''References'', op dizze side].
----
{{commonscat|V for Vendetta (film)}}
}}
{{DISPLAYTITLE:''V for Vendetta'' (film)}}

[[Kategory:Britske skrillerfilm]]
[[Kategory:Britske science fiction-film]]
[[Kategory:Amerikaanske skrillerfilm]]
[[Kategory:Amerikaanske science fiction-film]]
[[Kategory:Dútske skrillerfilm]]
[[Kategory:Dútske science fiction-film]]
[[Kategory:Politike skrillerfilm]]
[[Kategory:Dystopyske film]]
[[Kategory:Ingelsktalige film]]
[[Kategory:Film fan Silver Pictures]]
[[Kategory:Film fan Warner Bros.]]
[[Kategory:Film út 2005]]
[[Kategory:Film oer faksisme]]
[[Kategory:Film oer antyfaksisme]]
[[Kategory:Film oer anargisme]]
[[Kategory:Film oer terrorisme]]
[[Kategory:Film oer figilantisme]]
[[Kategory:Film oer in diktatuer]]
[[Kategory:Film oer in revolúsje]]
[[Kategory:Film oer in opstân]]
[[Kategory:Film oer wraak]]
[[Kategory:Film oer moard]]
[[Kategory:Film oer eksperiminten op minsken]]
[[Kategory:Film oer biologyske oarlochfiering en wapens]]
[[Kategory:Film oer in epidemy of pandemy]]
[[Kategory:Film oer maatskiplike ynstoarting]]
[[Kategory:Film oer homoseksualiteit]]
[[Kategory:Film oer lesbianisme]]
[[Kategory:Film oer islamofoby]]
[[Kategory:Film oer homofoby]]
[[Kategory:Film oer frijheid fan mieningsutering]]
[[Kategory:Film oer marteling]]
[[Kategory:Film basearre op in strip]]